Апта апты­ғы

• Жуыр­да түр­ме жаза­сы жеңіл­детіліп, үйіне жіберіл­ген дис­си­дент ақын Арон Ата­бек реани­ма­ци­яға түсті. Бұл жөнін­де Арон Ата­бек­тің қарын­да­сы Рәзия Нуты­ше­ва хабарлады.

Оның сөзіне қараған­да, өткен апта­ның соңын­да Арон Ата­бек­тің жағ­дайы нашар­лаған. Бұдан соң жедел жәр­дем шақыр­ты­лып, жеке кли­ни­каға жатқызылған.

«Қазір жағ­дайы онша емес. Тамақ іше алмай­ды. Ауруы асқы­нып жатыр. Өткен­де ауру­ха­на­дан шыққан­нан кей­ін, он күн­дей үйде емдедік қой. Ол кісі ауру­ха­наға жату­дан бас тар­тқан. Үйде емдел­ген­нен кей­ін жағ­дайы тіп­ті нашар­лап кет­ті. Ол әдет­те ештеңе­ге шағым­дан­бай­тын. Өткен жұма­да тыны­сы тары­лып жатқа­нын айт­ты. Қорқып кет­тім. Түрі де онша емес болып тұр­ды. «Жеке кли­ни­ка­мен келісім жаса­стым, ауру­ха­наға жата­сың ба?» деп едім. Ауруы жаны­на бат­са керек, «иә» деді. Сөй­тіп жедел жәр­дем көлі­гін шақыр­дым. Ауру­ха­наға жатқы­зды», – деді Рәзия Нуты­ше­ва «Азаттық» тілшісіне.

Оның сөзіне қараған­да, Арон Ата­бек қазір жасан­ды тыныс аппа­ра­ты­мен дем алып жатыр. Ауру­ха­наға кел­ген­нен кей­ін «жағ­дайы сәл де бол­са оңалған». Сон­да «есін жиып, өз-өзіне кел­ген­нен кей­ін қай­та үйге барғы­сы келіп отыр» дей­ді. Әдет­те реани­ма­ция бөлі­міне дәрі­гер­лер ешкім­ді кір­гіз­бей­ді. Сол себеп­ті қарын­да­сы бауы­ры­ның жағ­дай­ын дәрі­гер­лер арқы­лы біліп оты­рға­нын айтты.

Azattyq.org

АУЫЛҒА БӨЛІНГЕН 106 миллиард теңге АУЫЛҒА ЖЕТТІ МЕ?

• Қаза­қстан­да 2021 жылы «Ауыл – ел бесі­гі» бағ­дар­ла­ма­сы­на 480 ауыл­ды дамы­туға 106 млрд тең­ге бөлін­ген еді, сол сома­ның 96 пай­ы­зы игеріл­ді деп хабар­ла­ды Қаза­қстан­ның ұлт­тық эко­но­ми­ка мини­стрі Әсет Ирғалиев.

1 қазан­дағы жағ­дай бой­ын­ша, 96 пай­ы­зы игеріл­ді, бұл Ирга­ли­ев­тің сей­сен­бі күні үкі­мет оты­ры­сын­да «Ауыл – ел бесі­гі» жоба­сы­ның ара­лық нәти­же­лерін ұсы­ну тура­лы баян­да­ма­сы­нан туын­дай­ды. Осы­лай­ша, бір ауы­лға орта есеп­пен Т221 млн-нан аз қара­жат бөлінді.

Мини­стр­дің айтуын­ша, 2021 жылы Т566 млрд-қа 2,5 мың км инже­нер­лік желілер мен 5 мың км кен­ті­шілік жол­дар жаңғыр­ты­ла­ды, 632 мек­теп пен бала­бақ­ша, 70 ден­са­улық сақтау ныса­ны, 300 мәде­ни­ет үйі, клуб­тар мен кіта­п­ха­на­лар, 96 дене шыны­қты­ру-сауы­қты­ру кешен­дері мен спорт зал­да­ры салы­нып, жөнделеді.

Инфрақұры­лым­ды жаңғыр­ту есебі­нен ауыл­дағы өмір сапа­сын жақ­сар­ту үшін 1173 тірек (жай­лы және көлік­тік бай­ла­ны­сты) және даму әле­уеті бар 2388 спут­ник­тік ауыл аны­қтал­ды, олар­да елде­гі ауыл халқы­ның 90%-ы тұра­ды, деп нақты­ла­ды министр.

Келесі төрт жыл ішін­де Т1,3 трлн, оның ішін­де «Ауыл – ел бесі­гі» шең­берін­де Т670 млрд бөлінеді.

Мини­стр­дің айтуын­ша, ауыл­дық жер­лер­ді дамы­ту бой­ын­ша кешен­ді тәсіл 2025 жылға қарай ауыл тұрғын­да­ры­ның өмір сүру сапа­сын арт­ты­руға мүм­кін­дік береді: ауыл тұрғын­да­рын сумен, жоға­ры жыл­дам­ды­қты интер­нет­пен 100% қам­та­ма­сыз ету­ге қол жет­кізіледі, 24 млн шар­шы метр тұрғын үй пай­да­ла­нуға беріледі, жер­гілік­ті жол­дар­дың 95%-ы жақ­сы бола­ды, 12 мың км инже­нер­лік желілер, 10 мың км кен­ті­шілік жол­дар салы­нып, жаңғыр­ты­ла­ды, 5 мың км жаңғыр­ты­ла­ды. 315 мек­теп салы­на­ды, алты жасқа дей­ін­гі бала­лар­дың 100%-ын мек­теп­ке дей­ін­гі оқы­ту­мен қам­ти­ды, бар­лық мек­теп­тер білік­ті педа­гог­тар­мен қам­та­ма­сыз ете­ді, 1095 меди­ци­на­лық нысан ауыл­дар­да ден­са­улық сақтау сапа­сын арт­ты­ра­ды, 1719 спорт ныса­ны және 1,5 мың мәде­ни­ет үйі салы­на­ды және жаңғыр­ты­ла­ды, Агроө­нер­кәсіп­тік кешен­де (АӨК) – Т4, 5 трлн-ға 934 инве­сти­ци­я­лық жоба іске асы­ры­ла­ды, 600 мың га жаңа суар­ма­лы жер айна­лы­мға тар­ты­ла­ды, бұл 70 мың отба­сы­лық шару­а­шы­лы­қты құруға мүм­кін­дік береді.

Сон­дай-ақ Ерға­ли­ев ауыл шару­а­шы­лы­ғын­дағы еңбек өнім­ділі­гі 2,5 есе­ге, АӨК өні­мінің экс­пор­ты екі есе­ге, өңдел­ген өнім­нің үлесі 70%-ға арта­ты­ны­на, 500 мың жұмыс орны құры­ла­ты­ны­на сендірді.

Бұдан басқа, ҰЭМ деректері бой­ын­ша, 2019–2020 жыл­да­ры бар­лық көз­дер есебі­нен ауыл­дық жер­лер­де Т618 млрд-қа 12 мың­нан астам жоба іске асы­рыл­ды: 5,2 мың км инже­нер­лік желілер мен 9 мың км кен­ті­шілік жол­дар жаңғыр­тыл­ды, 1213 мек­теп пен бала­бақ­ша, 234 фельд­шер­лік пункт, амбу­ла­то­ри­я­лар мен емха­на­лар, 596 клуб, мәде­ни­ет үйлері мен кіта­п­ха­на­лар, 175 дене шыны­қты­ру-сауы­қты­ру кешен­дері мен спорт зал­да­ры салын­ды және жөнделді.

Жал­пы 2019–2021 жыл­да­ры мем­ле­кет­тік бағ­дар­ла­ма­лар бой­ын­ша және жеке инве­сти­ци­я­лар есебі­нен ауыл­дар­ды дамы­туға Т1,2 трлн бөлінді.

Қаз­ТАГ

АДАМ ҚҰҚЫҒЫН БҰЗАТЫН Қазақстан БҰҰ кеңесіне мүше болды

• 14 қазан­да БҰҰ Бас ассам­бле­я­сын­да Адам құқы­қта­ры жөнін­де­гі кеңе­стің 18 мүше­сі сай­лан­ды. Олар­дың ара­сын­да Қаза­қстан да бар. Қаза­қстан кеңес­ке адам құқы­ғы­на бай­ла­ны­сты жиі сына­лып жатқан шақта мүше болып отыр.

Кеңес­ке кіру үшін кемін­де 97 дауыс керек. Ақпа­ратқа қараған­да, Қаза­қстан кан­ди­да­ту­ра­сын Бас ассам­бле­я­ның 184 деле­га­ци­я­сы қолдаған.

Қаза­қстан Сыр­тқы істер мини­стр­лі­гінің 15 қазан­да таратқан хабар­ла­ма­сын­да «Елі­міздің дүни­е­жүзілік ұйым­ның бас құқық қорғау орга­ны­на сай­ла­нуы оның Адам құқы­қта­ры мен бостан­ды­қта­рын қорғау сала­сын­дағы халы­қа­ра­лық нор­ма­лар мен стан­дарт­тар­ды ілгеріле­ту про­цесіне бел­сен­ді және жау­ап­ты қаты­су­шы ретін­де­гі рөлін мой­ын­дау болып табы­ла­ды» деп жазылған.

Қаза­қстан БҰҰ Адам құқы­қта­ры жөнін­де­гі кеңесіне адам құқы­ғы­на бай­ла­ны­сты жиі сына­лып жатқан шақта мүше болып отыр. Бір­не­ше күн бұрын халы­қа­ра­лық Human Rights Watch ұйы­мы кан­ди­дат­тар ара­сын­да кеңес­ке мүше болуға лай­ы­қты­сы аз екенін айтып, Қаза­қстан­дағы жағ­дай­ды да сынаған.

«Қаза­қстан үкі­меті адам құқы­ғы мәсе­лесін күн тәр­тібіне енгізіп, көңіл бөліп келе жатқа­нын айтқан­мен, елде сөз бостан­ды­ғы, бей­біт жина­лу құқы­ғы шек­те­леді, тәу­ел­сіз кәсі­по­дақ құру мүм­кін­ді­гі де аз» делін­ген ұйым мәлім­де­месін­де.

Қаза­қстан билі­гі кей­ін­гі кез­де бір­не­ше «сая­си тұтқын­ды» босатқан­мен, құқы­ққорға­у­шы­лар елде сая­си қуда­ла­удың жалға­сып жатқа­ны­на алаң­дап отыр. Осы апта­да «сая­си қуда­лау кам­па­ни­я­сы­ның апо­гейі» деп таны­лған іс бой­ын­ша 13 бел­сен­ді­ге үкім шықты. «Экс­тре­ми­стік ұйым­ның ісіне ара­ла­сты» деп айып­талған 13 адам­ның төр­те­уі түр­ме жаза­сы­на кесіл­ді. Құқы­ққорға­у­шы­лар олар­дың аза­мат­тық бел­сен­ділі­гі үшін жаза­ланға­нын айтады.

Azattyq.org

 

ҚЫТАЙДЫҢ ҚЫСЫМЫН билік чиновниктері де  МОЙЫНДАЙ БАСТАДЫ…

• Қытай отан­дық жет­кі­зу­ші­ге көмек­те­се оты­рып, экс­порт­та­у­шы­ға қосым­ша кедер­гілер енгі­зу­де, деп мәлім­деді Қаза­қстан­ның Сауда және инте­гра­ция мини­стр­лі­гінің «Қаз­стан­дарт» РМК бас мама­ны Болат Абайұлы.

«Қытай осы­лай­ша экс­порт­та­у­шы үшін бел­гілі бір қосым­ша кедер­гілер­ді енгі­зеді және осы­лай­ша, тиісін­ше, өздерінің отан­дық (жет­кі­зу­шілеріне – Қаз­ТАГ) көмек­те­седі. Бұл – импорт­ты алма­сты­ру­дың жабық эле­мен­ті», – деді Абай­ұ­лы дүй­сен­бі күні ҚР СжИМ «ақыл­ды экс­порт» биз­нес прак­ти­ку­мын­да тың­да­у­шы­ның сұрағы­на жау­ап бере отырып.

Оның айтуын­ша, тау­ар­ларға қой­ы­ла­тын талап­тар стан­дарт­тар­да жазы­лған. Бұл талап­тар отан­дық және шетел­дік жет­кі­зу­шілер үшін бірдей.

«Қытай қан­дай қосым­ша кедер­гілер­ді енгі­зеді? Бұл – әке­лу кезін­де­гі инспек­ция. Экс­порт­та­у­шы сәй­кест­ік сер­ти­фи­ка­тын алдын ала алуы керек. Яғни, экс­порт­та­у­шы бел­гілі бір шығын­дар­ды өз мой­ны­на ала­ды. Ол не істей­ді? Ол Қытай­да орна­ласқан сәй­кест­ік­ті рас­тау орга­ны­мен бай­ла­ны­са­ды. Қытай­ға өнім үлгілерін ірік­теу керек. Жет­кі­зу­ші Қытай­ға пошта өнім­дерін жібе­реді, соны­мен қатар ол ақша төлей­ді. Бұл – өнім­нің өзін­дік құны­на әсер ететін бел­гілі бір шығын­дар», – деп түсін­дір­ді сарапшы.

Бұдан әрі, оның деректері бой­ын­ша, уақыт­ша шығын­дар­ды талап ету кезін­де инспек­ция жүр­гізіледі. Сон­дай-ақ эти­ке­тка­ны тір­кеу рәсі­мі жүргізіледі.

Яғни, бір жағы­нан, бұл – қауіп­сіздік мәсе­лесі, ал екін­ші жағы­нан, бұл – отан­дық нары­қты және отан­дық жет­кі­зу­шіні қорғау деп атап өтті сарап­шы. Бірақ ДСҰ талап­та­ры орын­да­лу­да, Қытай ДСҰ келісі­мін бұз­бай­ды, деп түй­ін­деді Абайұлы.

Қаз­ТАГ