Айтарға сөз жоқ!
Әдетте ашулы адамның аузынан ақылды сөз шығушы ма еді? Біздегі – сол кеп: қай жағынан, қалай қиыстырам десең де, боқтықтан басқа айтар аз. Әлеуметтік желінің қазақстандық сегменті де мұндай сөзге сіресіп тұр. Бәрінің аузында – бес періште, безбүйрек билік, қаңыраған халық, аңыраған ана, бейкүнә бала…
Десек те, түтінге тұншығып, отта өртеніп өлген бес періштенің қазасына кім кінәлі? Сан-саққа сөз көп: көбі үдірейген үкіметті, маңқа министрді, берекесіз билікті бықпырт тигендей қылып жатыр. Мен ойлаймын, ноқай сөз нақты адреске жетіп жатқан жоқ. Нақтысы – Нұрсұлтан Назарбаев!
Ал үдірейген үкіметтен не сұрайсың, егер оны тағайындаған президент болса? Министрлер кабинеті президент аппаратының кеңейтілген бір бөлімі сияқты ғана кепті киіп қалса, ол орган «оғланнан» озып кете алмайды. Премьерінде пәрмен жоқ: министр түгілі, оның орынбасарларынан бастап, самсыған комитеттерінің төрағаларына дейін тек президенттің қолымен қойылады, президенттің айтуымен алынады. Біз «маңқа» деген Мәдина министр сол үкіметтің үлбіреген үкісі ғана болса, президент паршалап бөліп берген бюджетпен «билеуден» басқа билігі жоқ жалғыз ол кімді жарылқайды?
Бұл елде жақсыға да, жаманға да жауап беретін бір ғана тұлға бар. Ол – Қазақстанның президенті. Бұл біздің тағы да ашумен айтқан сөзіміз емес: бүкіл елдегі саяси жүйені, экономикалық қатынастар мен әлеуметтік саланы басқару саясатын президенттің өзі осылай құрып алған: елге жақсылық жасаймын деп емес, елдің жалғыз қожайыны мен болам деп. Ендеше ол қожайындықтың сорын басқалар неге тартуы тиіс?
Әлде миллиондаған қаржыны қылғытқан «ОБСЕ» саммитіне Сыртқы істер министрлігі зар болды ма? Жоқ әлде үкімет мүшелері ЭКСПО өткізбесек, қылқынып қаламыз деді ме? Салынған ғимараттары жас баланың үлкейтілген ойыншығына ұқсас бұл көрмеге жұмсалған 5 миллиард доллар көп балалы отбасыларына қаншама баспана салып беруге жетерлік еді. Жоқ, одан бұрын Назарбаевқа әлемдік атақ, жаһандық жарнама қажет болды.
Ал енді мынау су жаңа хабарға қараңыз: Астанадағы «Пирамида» аталып кеткен тағы бір «ойыншықтың» ішкі құрылымын түбегейлі өзгерту үшін, оған күрделі жөндеу өткізу қажет бола қалыпты (төменгі хабарды қараңыз). Үкіметтің ресми ақпарат көздері таратқан бұл хабардың екі қасіреті боп тұр: біріншіден, «Пирамиданың» ішін күл-талқан етіп, қайтадан салып шығуға қыруар қаржы жұмсалары бесенеден белгілі. Алып «Пирамида» түгілі, бір шағын пәтердің ішкі қабырғаларын өзгерту оңайға түспейтінін еске алсақ, дағдарыс жағдайындағы Қазақстан үшін мұндай «жыртылу» қажет пе?
Екіншіден, бұл хабар бес періште «аспанға ұшып кеткен» кезбен қатарлас жарияланды. Бүкіл елдің ішін, әлеуметтік желілерді ыза кернеп тұрған кезде ана мен балаға берілетін үкіметтік жәрдем тауыққа шашылған тарыдай екені аптыққан ашумен айтылып жатқанда, биліктің бұл ысырабы қай кекті көңілге сыяды?
Ол аз десеңіз, тағы сол Астанадағы Қабанбай даңғылына күрделі жөндеу жасауға 64 миллиард теңге бөлінген екен. Ал! Басқаны былай қойып, «Алтын алқа» мен «Күміс алқа» тағынған көп балалы аналарға төленетін ай сайынғы жәрдемақы 16 160 теңге ғана болса, бір даңғылға 64 миллиард бөлу қай жыртылдың қыртылы?
Обалы не керек, Астана қаласының бас имамы өртеніп кеткен өрімдердің әке-шешесіне үй алып береміз деген екен. Есте сақтаңыз – бұны елге траур жариялауы тиіс болған президент емес, исламның имамы айтып отыр. Рахмет, алғыс айтамыз! Бірақ елдегі дәл осы бес періштенің күйін кешкен мыңдаған мұңлықтарды кім жарылқайды?
Былтыр күзде ғана анықталған деректер бойынша, елдегі өз күнін өзі көрген халықтың саны 2,5 миллион екен. Бұлардың дені бүгінгі дағдарыс жағдайында базардың төңірегіндегі сауда-саттықтан айырылды. Сарапшылардың есебіне қарағанда, олардың кемінде 30 пайызы жұмыссыздар санатына қосылған. Бұл – 750 мыңның маңындағы сан, анығы – адам.
Бұған енді үкімет ресми мойындаған 500 мыңға жуық жұмыссызды қосыңыз. (Базар-вокзалда арба сүйреген соқталдай жігіттер мен бұрыш-бұрышта бәліш пен шемішке сатқан қыз-қырқынды қоя тұралық). Сонда доғал есеппен елдегі миллионнан астам адам тіршілік қылар тіректен айырылған кедей деген сөз. Елдегі еңбекке жарамды 10 миллионға жуық халықтың кемінде 10 пайызы жұмыссыз болса, бұған халық отставкасын талап етіп жатқан жалғыз министр Мәдина кінәлі ме?
Айтпақшы, кінә күшейсе, күңіренген «күнә» болады. Ал күнәнің «көз-жас» деген өтеуі бар. Айналдырған 10 шақты шаршы метр «времянкада» күнөлтіп, ақырында «аспаннан үй іздеп» кетуге мәжбүр болған періштелердің көз-жасы кімде? Әрине, жер басып жүрген пенделерде!
Ал біздегі пенделердің «перуайы» кім? Әрине – президент!
Ермұрат БАПИ
