БЕС ПЕРІШТЕ, БІР ПРЕЗИДЕНТ және САНСЫЗ КЕДЕЙ

Айтарға сөз жоқ!

Әдет­те ашу­лы адам­ның аузы­нан ақыл­ды сөз шығу­шы ма еді? Біз­де­гі – сол кеп: қай жағы­нан, қалай қиы­сты­рам десең де, боқты­қтан басқа айтар аз. Әле­умет­тік желінің қаза­қстан­дық сег­мен­ті де мұн­дай сөз­ге сіресіп тұр. Бәрінің аузын­да – бес пері­ш­те, без­бүй­рек билік, қаңы­раған халық, аңы­раған ана, бей­күнә бала…

Десек те, түтін­ге тұн­шы­ғып, отта өртеніп өлген бес пері­ш­тенің қаза­сы­на кім кінәлі? Сан-саққа сөз көп: көбі үдірей­ген үкі­мет­ті, маңқа мини­стр­ді, бере­кесіз билік­ті бық­пырт тиген­дей қылып жатыр. Мен ойлай­мын, ноқай сөз нақты адрес­ке жетіп жатқан жоқ. Нақты­сы – Нұр­сұл­тан Назарбаев!

Ал үдірей­ген үкі­мет­тен не сұрай­сың, егер оны тағай­ын­даған пре­зи­дент бол­са? Мини­стр­лер каби­неті пре­зи­дент аппа­ра­ты­ның кеңей­тіл­ген бір бөлі­мі сияқты ғана кеп­ті киіп қал­са, ол орган «оғлан­нан» озып кете алмай­ды. Пре­мьерін­де пәр­мен жоқ: министр түгілі, оның орын­ба­сар­ла­ры­нан бастап, сам­сы­ған коми­тет­терінің төраға­ла­ры­на дей­ін тек пре­зи­дент­тің қолы­мен қой­ы­ла­ды, пре­зи­дент­тің айтуы­мен алы­на­ды. Біз «маңқа» деген Мәди­на министр сол үкі­мет­тің үлбіре­ген үкісі ғана бол­са, пре­зи­дент пар­ша­лап бөліп бер­ген бюд­жет­пен «биле­уден» басқа билі­гі жоқ жалғыз ол кім­ді жарылқайды?

Бұл елде жақ­сы­ға да, жаманға да жау­ап беретін бір ғана тұлға бар. Ол – Қаза­қстан­ның пре­зи­ден­ті. Бұл біздің тағы да ашу­мен айтқан сөзі­міз емес: бүкіл елде­гі сая­си жүй­ені, эко­но­ми­ка­лық қаты­на­стар мен әле­умет­тік сала­ны басқа­ру сая­са­тын пре­зи­дент­тің өзі осы­лай құрып алған: елге жақ­сы­лық жасай­мын деп емес, елдің жалғыз қожай­ы­ны мен болам деп. Енде­ше ол қожай­ын­ды­қтың сорын басқа­лар неге тар­туы тиіс?

Әлде мил­ли­он­даған қар­жы­ны қылғы­тқан «ОБСЕ» сам­ми­тіне Сыр­тқы істер мини­стр­лі­гі зар бол­ды ма? Жоқ әлде үкі­мет мүше­лері ЭКСПО өткіз­бе­сек, қылқы­нып қала­мыз деді ме? Салы­нған ғима­рат­та­ры жас бала­ның үлкей­тіл­ген ойын­шы­ғы­на ұқсас бұл көр­ме­ге жұм­салған 5 мил­ли­ард дол­лар көп бала­лы отба­сы­ла­ры­на қан­ша­ма бас­па­на салып беру­ге жетер­лік еді. Жоқ, одан бұрын Назар­ба­евқа әлем­дік атақ, жаһан­дық жар­на­ма қажет болды.

Ал енді мынау су жаңа хабарға қараңыз: Аста­на­дағы «Пира­ми­да» ата­лып кет­кен тағы бір «ойын­шы­қтың» ішкі құры­лы­мын түбе­гей­лі өзгер­ту үшін, оған күр­делі жөн­деу өткі­зу қажет бола қалып­ты (төмен­гі хабар­ды қараңыз). Үкі­мет­тің ресми ақпа­рат көз­дері таратқан бұл хабар­дың екі қасіреті боп тұр: бірін­ші­ден, «Пира­ми­да­ның» ішін күл-талқан етіп, қай­та­дан салып шығуға қыру­ар қар­жы жұм­са­ла­ры бесе­не­ден бел­гілі. Алып «Пира­ми­да» түгілі, бір шағын пәтер­дің ішкі қабы­рға­ла­рын өзгер­ту оңай­ға түс­пей­тінін еске алсақ, дағ­да­рыс жағ­дай­ын­дағы Қаза­қстан үшін мұн­дай «жыр­ты­лу» қажет пе?

Екін­ші­ден, бұл хабар бес пері­ш­те «аспанға ұшып кет­кен» кез­бен қатар­лас жари­я­лан­ды. Бүкіл елдің ішін, әле­умет­тік желілер­ді ыза кер­неп тұрған кез­де ана мен балаға берілетін үкі­мет­тік жәр­дем тауы­ққа шашы­лған тары­дай екені апты­ққан ашу­мен айты­лып жатқан­да, билік­тің бұл ысы­ра­бы қай кек­ті көңіл­ге сыяды? 

Ол аз десеңіз, тағы сол Аста­на­дағы Қабан­бай даңғы­лы­на күр­делі жөн­деу жаса­уға 64 мил­ли­ард тең­ге бөлін­ген екен. Ал! Басқа­ны былай қой­ып, «Алтын алқа» мен «Күміс алқа» тағы­нған көп бала­лы ана­ларға төле­нетін ай сай­ы­нғы жәр­де­мақы 16 160 тең­ге ғана бол­са, бір даңғы­лға 64 мил­ли­ард бөлу қай жыр­тыл­дың қыртылы?

Оба­лы не керек, Аста­на қала­сы­ның бас има­мы өртеніп кет­кен өрім­дер­дің әке-шеше­сіне үй алып бере­міз деген екен. Есте сақтаңыз – бұны елге тра­ур жари­я­ла­уы тиіс болған пре­зи­дент емес, ислам­ның има­мы айтып отыр. Рах­мет, алғыс айта­мыз! Бірақ елде­гі дәл осы бес пері­ш­тенің күй­ін кеш­кен мың­даған мұңлы­қтар­ды кім жарылқайды? 

Был­тыр күз­де ғана аны­қталған деректер бой­ын­ша, елде­гі өз күнін өзі көр­ген халы­қтың саны 2,5 мил­ли­он екен. Бұлар­дың дені бүгін­гі дағ­да­рыс жағ­дай­ын­да база­рдың төңіре­гін­де­гі сауда-сат­ты­қтан айы­рыл­ды. Сарап­шы­лар­дың есебіне қараған­да, олар­дың кемін­де 30 пай­ы­зы жұмыс­сыздар сана­ты­на қосы­лған. Бұл – 750 мың­ның маңын­дағы сан, аны­ғы – адам. 

Бұған енді үкі­мет ресми мой­ын­даған 500 мыңға жуық жұмыс­сызды қосы­ңыз. (Базар-вок­зал­да арба сүй­ре­ген соқтал­дай жігіт­тер мен бұрыш-бұры­шта бәліш пен шеміш­ке сатқан қыз-қырқын­ды қоя тұра­лық). Сон­да доғал есеп­пен елде­гі мил­ли­он­нан астам адам тір­шілік қылар тірек­тен айы­ры­лған кедей деген сөз. Елде­гі еңбек­ке жарам­ды 10 мил­ли­онға жуық халы­қтың кемін­де 10 пай­ы­зы жұмыс­сыз бол­са, бұған халық отстав­ка­сын талап етіп жатқан жалғыз министр Мәди­на кінәлі ме?

Айт­пақ­шы, кінә күшей­се, күңірен­ген «күнә» бола­ды. Ал күнәнің «көз-жас» деген өте­уі бар. Айнал­ды­рған 10 шақты шар­шы метр «вре­мян­ка­да» күнөл­тіп, ақы­рын­да «аспан­нан үй іздеп» кету­ге мәж­бүр болған пері­ш­те­лер­дің көз-жасы кім­де? Әрине, жер басып жүр­ген пенделерде!

Ал біз­де­гі пен­де­лер­дің «перу­айы» кім? Әрине – президент!

Ермұрат БАПИ