БРИКС-ке асықпаған Қазақстанды кейбіреулер мүйіздегісі келеді

Сая­сат­та­ну­шы Ғазиз Әбі­шев БРИКС ұйы­мы­на кіру­ге асы­қ­паған Қаза­қстанға сырт­тан ақпа­рат­тық шабуыл үде­генін айта­ды. Ол шетел­ден үні шыққан бірқа­тар сын­шы­лар тыным тап­пай, БРИКС-ке әзір­ге кіруді жос­пар­лап отыр­маған Қаза­қстан­ды өзін­ше мүй­із­де­гісі келетінін атап өте­ді, деп хабар­лай­ды Ulysmedia.kz.

ОЛАЙ БОЛМАЙДЫ

– Бірін­ші­ден, сол сын­шы­лар, егер сырт­тан біреу Қаза­қстан­ды БРИКС-ке сау­сағы­мен шақы­рып тар­тып алса, онда Қаза­қстан дереу кіруі керек, әйт­пе­се бұл «дұшпан­ның қада­мы» ретін­де қарас­ты­ры­ла­ды дегісі келеді. Жоқ, олай бол­май­ды, орын­сыз өкпе­ні басқаға арты­ңыз. Қаза­қстан БРИКС-тің негіз­гі мүше­лері­мен жақ­сы қарым-қаты­на­ста, БРИКС сам­мит­теріне қаты­са­ды, БРИКС-ті сына­май­ды. Алай­да ол ұйы­мға кір­меу үшін өзінің еге­мен­дік құқы­ғын пай­да­ла­на­ды. Бұл ешқан­дай мін­дет­те­ме­лер­ді неме­се уәде­лер­ді бұз­бай­ды, ешкім­нің мүд­десін бұз­бай­ды, азғын­ның қада­мы да емес, – дей­ді ол.

Сая­сат­та­ну­шы­ның сөзін­ше, БРИКС-ке кір­ме­уді Батыс мем­ле­кет­тері Қаза­қстанға бұй­ыр­ды деген тұжы­рым­ның ешқан­дай негізі жоқ.

– Бұл бәріне ақ пен қара деп қана қара­удың сал­да­ры: досы­ңы­здан бір дәлел талап ету үшін, шақы­ру­ды қабыл­да­уға мін­дет­ті екен­сің, ал егер бас тарт­саң – Аме­ри­ка­ның асты­на түс­кеніңді біл­діреді-мыс. Қаза­қстан өз беті­мен ұйы­мға кір­ме­уді қала­ды деген нұсқа­ны олар мүл­де қарас­ты­рып оты­рған жоқ – басты қателік те осы. Екін­ші­ден, БРИКС жарғы­сын, оның басқа­ру орган­да­рын, қағаз жүзін­де жасалған Даму стра­те­ги­я­сын көр­сетіңіз­дер. Мұның бәрі пай­да болған кез­де БРИКС деген не және оған толы­ққан­ды қаты­су­шы ретін­де Қаза­қстан не үшін кіруі қажет екенін бай­ып­ты түр­де талқы­ла­у­ға бола­ды, – дей­ді Ғазиз Әбі­шев теле­грам арнасында.

БАСҚА ЕЛДЕРДІ ОТЫН РЕТІНДЕ

ПАЙДАЛАНУҒА ҰМТЫЛМАЙ МА?

Үшін­ші­ден, сая­сат­та­ну­шы­ның сөзін­ше, ұжым­дық Батыс пен Шығыс бло­гы ара­сын­дағы жаһан­дық қара­ма-қай­шы­лық жағ­дай­ын­да кей­бір ойын­шы­лар гео­са­я­си тран­ше­я­лар­ды орта және кіші дене­мен тол­ты­руға тыры­сып, Баты­сқа қар­сы бел­сен­ді коа­ли­ци­я­ны БРИКС+ кей­піне енгізіп жатқа­ны сезіледі. Бұл елдер­дің жаһан­дық текетірес тура­лы пікірі нақты­лан­ды ма? Ква­зиұй­ым кей­біре­улер­дің гео­са­я­си мүд­де­леріне қыз­мет етіп, басқа­ла­рын отын ретін­де пай­да­ла­нуға ұмтыл­май ма? Сая­сат­та­ну­шы осы сұрақты күн тәр­тібіне көтереді.

– Төр­тін­ші­ден, Қаза­қстанға қазір­дің өзін­де­гі басқа ұйым­дар жетіс­пей ме? ТМД, ҰҚШҰ, ЕАЭО, ШЫҰ, АӨСШК – бұл алаң­дар пози­ци­я­лар­ды салы­сты­рып, жал­пы стра­те­ги­я­ны әзір­ле­у­ге бағыт­талған көп­жақты диа­ло­гқа жет­кіліксіз бе? Шыным­ды айт­сам, бұл оқиға Қаза­қстан­ның ерік-жігерінің сим­вол­дық бұзы­луы­на және ұлт­тық мүд­де­лер­ді қорға­уға бағыт­талған оның праг­ма­ти­ка­лық көп­век­тор­лы бағы­тын бей­та­рап­тан­ды­руға ұмты­лы­сқа айна­ла баста­ды. Содан кей­ін кенет «елдер неге әртүр­лі бағы­тқа секір­гісі келеді» деп таңға­лып оты­ра­ды, – дей­ді ол.

ҚАБЫЛДАНБАҒАН ҰСЫНЫС

Бұған дей­ін Пре­зи­дент­тің көмек­шісі әрі бас­пасөз хат­шы­сы Берік Уәли елде­гі БАҚ-тар­дың біріне бер­ген сұқ­ба­тын­да Қаза­қстан­ның БРИКС құры­лы­мы­на кіру мүм­кін­ді­гін қарас­ты­ру тура­лы ұсы­ны­стар түс­кенін хабар­лаған еді. Оның сөзін­ше, бұл ұсы­ны­сты мем­ле­кет бас­шы­сы­ның өзі мұқи­ят қарас­ты­рып отыр, ал оның тап­сыр­ма­сы бой­ын­ша тиісті ведом­ство­лар Қаза­қстан­ның ұлт­тық мүд­де­лері тұрғы­сы­нан тал­дау жүр­гізіп жатыр. Берік Уәли өз сұх­ба­тын­да әзір­ге Қаза­қстан БРИКС-ке мүше бол­май­ты­нын айтты.

BRICS

Бра­зи­лия, Ресей, Үндістан, Қытай, Оңтүстік Афри­ка елдерінің қысқа­ша ата­уы. Бірақ құра­мын­да Бра­зи­лия, Ресей, Үндістан, ҚХР, Оңтүстік Афри­ка, БАӘ, Иран, Еги­пет және Эфи­о­пия қатар­лы 9 ел бар. Ұйым 2006 жылы мау­сым­да Бра­зи­лия, Ресей, Үндістан, Қытай эко­но­ми­ка мини­стр­лерінің қаты­суы­мен Санкт-Петер­бург эко­но­ми­ка­лық фору­мы аясын­да құры­лған. 2009 жыл­дан бастап БРИКС үкі­мет­тері жыл сай­ын ресми сам­мит­тер­де кез­де­седі (соңғы 15-сам­мит 2023 жыл­дың 22–24 тамы­зын­да Оңтүстік Афри­ка­да өтті). Сам­мит­тер­ден басқа кез­де­су­лер СІМ бас­шы­ла­ры, қар­жы мини­стр­лері және басқа дең­гей­ін­де өтеді.

Тая­у­да Бра­зи­лия пре­зи­ден­ті Луис Ина­сио Лула да Сил­ва қазан­ның 22–24‑і күн­дері Ресей­дің Қазан қала­сын­да өтетін БРИКС сам­ми­тіне бар­май­ты­нын мәлімдеді.

Аян ӨРІБАЙ