Добровольный отказ Ермурата Бапи от роли кандидата в президенты от ОСДП; принятие решения о бойкоте партией предстоящих президентских выборов; отставка Жармахана Туякбая с должности председателя партии; избрание на пост главы ОСДП того же Ермурата Бапи; обновление остального состава руководства; решение о переименовании партии (теперь уже партия «Ақиқат»). Все эти события уместились в неполные три часа работы 14-го съезда ОСДП, который состоялся в Алматы 26 апреля 2019 года.
Очень бурным получилось обсуждение уже первого вопроса повестки дня – отношение партии к досрочным президентским выборам и, следовательно, к фигуре Ермурата Бапи в качестве кандидата. Вопреки ожиданию, большинство делегатов съезда не поддержало решение Политсовета партии о его выдвижении и призвало к бойкоту выборов президента. Выступившие на съезде руководители региональных филиалов ОСДП – Асхат Рахимжанов, Мейрамбек Камалов, Тазабек Самбетбай, Абдукамал Ашимбеков, Куат Кунболатов, Сергей Богатырев, Кадиша Муканова, Майра Абенова, Ляззат Бактыбаева и другие – приводили многочисленные аргументы в пользу неучастия партии в выборах. Это – мобилизация Акордой всего административного ресурса в целях безоговорочной победы кандидата власти, неизбежные фальсификации и другие нарушения выборного законодательства, не оставляющие шансов на успех оппозиционного кандидата.
«Стоит ли в подобных условиях своим присутствием легитимизировать такие выборы без выбора? Не лучше ли сосредоточиться на более привычных для нашей партии выборах в мажилис, которые не за горами?» – задавали вопросы ораторы.
Такого рода риторику поддержал и сам Ермурат Бапи. В частности, он категорически отверг для себя роль марионетки: «Я принял решение, что не буду участвовать в этих выборах, не стану куклой в массовке». Кроме того, он не исключил возможность воздействия на его выборную судьбу и такого рода препятствия, как произвольная трактовка властью срока его государственной службы.
Хотя Бапи взял самоотвод своей кандидатуры и социал-демократы большинством голосов его одобрили, тем не менее самые бурные аплодисменты вызвали его слова: «Но все это не значит, что я боюсь выдвигать свою кандидатуру. Как раз наоборот. Когда в стране поднимается молодежь, когда проводятся такие замечательные акции, как «От правды не убежишь!», перед нашей партией и страной открываются новые перспективы».
Съезд ОСДП резюмировал свой бойкот выборов в принятой резолюции, где, в частности, говорится: «Считая свое участие в выборах 9 июня политически бессмысленным…, мы оставляем за собой право пропагандировать нашу программу и идейные установки в ходе электоральной кампании».
Впрочем, этот процесс уже будет проходить без председателя ОСДП Жармахана Туякбая: его сложение с себя полномочий главы партии стало еще одной неожиданностью съезда.
Выступая с соответствующим обращением к соратникам, Жармахан Айтбаевич объяснил свой поступок необходимостью кадрового омоложения ОСДП, «реального, а не бутафорского обновления». «Я много думал, как всем нам в сегодняшних сложных условиях сохранить партию, приблизить ее к лучшим образцам современных политических организаций, которые способны по-настоящему изменить страну, соответствовать вызовам времени. Наша власть не желает меняться, мы должны показать ей такой пример. В этом причина моего решения», – заключил Туякбай.
Такой обновленческий аккорд вновь оказался связан с именем Ермурата Бапи. После принятия отставки Туякбая (не с первого раза и незначительным большинством голосов) делегаты съезда единодушно избрали на пост председателя ОСДП «экс-кандидата» в президенты.
Но и на этом новости не закончились. Для Жармахана Туякбая введен статус Почетного председателя партии. Съезд избрал заместителями председателя партии Асхата Рахимжанова, Тазабека Самбетбая и Мейрамбека Камалова. В соответствии с топонимическими и административно-территориальными изменениями в стране появились Туркестанский областной филиал и филиал ОСДП в городе Нур-Султан.
Наконец, единогласно принято решение о частичном переименовании партии – в Общенациональную социал-демократическую партию «Акикат» («Истина»).
- Асхат Рахимжанов (Астана):
Конечно, кандидатура Ермурата Бапи если не хорошее, но самое лучшее, которое сейчас можно представить от ОСДП. Человек достаточно известный в оппозиционных кругах. Человек, который постоянно стоял у рупора свободы слова и озвучивал каждое мнение, которое высказывалось в разные времена. На протяжении многих лет был предан своему делу, поэтому зарекомендовал себя как достаточно ответственный и порядочный человек в деле.
Тем не менее, возможно, выскажу не самую популярную мысль в оппозиционной среде, посмотрим на ситуацию, в которой мы находимся. Есть причины говорить о том, что выборы необходимо бойкотировать. Первая причина – я ее называю «кукольно-цирковая». Если раньше был один кандидат – Назарбаев, остальные были куклы. На этих выборах теперь будут одни куклы. Поэтому сама важность выбора, важность этого события теряет важность.
Вторая причина – как относятся люди к ОСДП? Было очень много таких разговоров и ранее: вот, мол, ОСДП не пошла на выборы, потому что она провластная. Я думаю, не стоит на эти разговоры обращать внимание. Почему? Потому что власть будет делать все, чтобы удержать эту систему. Какую бы кандидатуру ни выставила бы наша партия, мы знаем, как проходят выборы, поэтому мы можем потерпеть неудачу.
В связи с этим я хотел бы акцентировать внимание на том, чтоб следующие выборы были парламентские, которые, скорее всего, так же будут объявлены досрочно. Поэтому у нас есть впереди определенное время, чтоб мы могли группироваться, выстроить определённую стратегию, отработать ее, провести необходимые реформы в партии, поработать с программой, с населением. И уже на следующих парламентских выборах, действительно, показать, на что способна партия. В связи с этим партии необходимо выйти на активный бойкот.
- Владимир Богатырев (Костанай):
Я как член партии полностью поддерживаю все решения и предложения, озвученные нашим лидером Жармаханом Айтбаевичем, и решения, озвученные и принятые президиумом нашей партии. Но хотелось немного развить свои мысли. Я считаю, что наш филиал и весь регион максимум усилить, использовать все возможности и всевозможные ресурсы, если это необходимо будет для работы. Но хотелось бы напомнить, что в последние годы активность и продуктивность нашей работы пошла на спад. Практически на всех филиалах есть объективное к этому причина, но и есть субъективные. К сожалению, о нашей работе знают меньше и меньше граждан. Отсутствие доступа к СМИ, к диалоговым площадкам наносит нам и нашей работе определенный ущерб. И как нашу работу перевести в онлайн-режим, как нам показал этот опыт, наш электорат мало приспособлен и не активен в интернет дистанциях.
Жизнедеятельность нашей партии, как все наше окружающее, упирается на определенное зерно. Тем более мы неоднократно декларируем, что наша партия ОСДП, это партия, работающая на правовом поле. Но существуют не только юридические и физические законы, есть и законы развития жизни, и логические законы. Я хотел обратить внимание на логические законы, мы в свое время отказались от участия в формировании избиркомов. Как я понимаю, не в одной избирательной комиссии нет наших представителей. Отсюда и логические выводы, мы должны отказаться от участия в выборах.
Кандидат, который предлагается (Ермурат Бапи), достойный, я к нему отношусь с большим уважением. Но я хотел обратиться к нему с просьбой снять свою кандидатуру. Мы его поддерживаем, если это возможно, объявить бойкот предстоящим внеочередным президентским выборам!
- Майра АБЕНОВА (Семей):
События последних месяцев в нашей стране, наверное, мало кого оставили равнодушными и вызывают горечь и стыд за власть, которая попирает не то что законы, но и Конституцию. На этом фоне контрастно то, что происходит, то, чем нас пугали, перешло в другое. Я знаю, что многие хотели бы жить как на Украине.
Вопрос касаемо участия или неучастия в президентских выборах. От каждого зависит, как будут жить наши дети. Лично я пришла в оппозицию, задав себе вопрос: что я скажу, когда они вырастут. Сегодня моей дочери 25 лет. За это время ничего не изменилось. Я хотела бы, чтобы моя внучка гордилась нами.
Я очень горжусь, что я в этой партии. 13 лет, несмотря на различные нападки, партия сохранила себя, мы есть благодаря личности Жармахана Туякбая. Не боюсь сказать это! У нас не будет культа личности.
С Ермуратом Бапи знакома еще с РНПК. Это человек, который работал в этой системе, он достойный кандидат. Кроме Ермурата, есть еще молодые ребята.
Однозначно, участвовать в этом спектакле и своим участием легитимизировать эти выборы мы не должны!
- Қуат КҮНБОЛАТОВ (Талдықорған):
Сәуірдің 22 күні Саяси кеңесте көптеген сұрақтар талқыланды. Алдағы президенттік сайлауға партиямыздың атынан Ермұрат Бапиды ұсыну шешілді. Елімізде Ермұрат Бапиды саясатпен айналысатын адамның барлығы біледі, тіпті білмейтін адам жоқ деп ойлаймын. Ол тәуелсіздік алған кезден бастап, өзінің ойын ашық айтып, «ДАТ» газеті арқылы халықтың көзін ашып, қазіргі деңгейге шығарған адамның бірі де бірегейі! Бұл тұжырымдамамен келсіпейтін де ешкім жоқ шығар.
Ермұрат Бапи кезінде билікте болған Рахат Әлиев қысым жасаған кезде қиянатқа төтеп берген азамат. Өздеріңіз білетіндей, журналистік қызметіне сот үкім шығарып, тыйым салған. Дегенмен, «ДАТ» газетін жиырма жылдан астам уақыттан бері шығарып келе жатыр. Саясатты түсінетін кез келген адамнан кез келген жерде сұрасаңыз, саяси сауатын «ДАТ» арқылы, Ермұрат Бапи арқылы ашқанын айтады. Сондықтан бүгін өзгеріс жасайтын кез келді! Партия атынан президенттікке кандидатурасы ұсынылып отырған Ермұрат Бапиды қолдауларыңызды сұраймын!
- Тазабек СӘМБЕТБАЙ (Алматы):
Жалпыұлттық социал-демократиялық партиясы бұған дейін де түрлі мінберлерде, алаңдарда бүгінгі Қазақстан Республикасының сайлау заңнамасының, сайлау науқанының әділетсіздікке, заңсыздыққа толы екенін әрдайым ашық түрде мәлімдеп келе жатыр. Біз осыған дейінгі тәжірибеміздің арқасында сайлау науқанының, сайлаудың қалай өтетінін, билік партиясының сайлауға қалай қатысатынын жақсы білеміз. Ашық айтып, әшкерелеп те жүрміз.
Сонымен қатар 19 наурызда жарияланған мемлекетіміздің жаңа нұсқадағы президенттік негізге өтуіне байланысты партиямыздың филиалдары түрлі мінбер арқылы пікірталастар өткізді. Облыстағы, ауыл-аймақтағы делегаттармен осы мәселелер талқыланып келеді. Бірнеше рет Саяси кеңесте те талқылау өткіздік. Нәтижесінде ЖСДП-ның Саяси кеңесі отырысында партия атынан құрылтайға Ермұрат Бапидың кандиатурасын ұсынды.
Біздің партия мүшелерінің арасында президенттікке үміткер азаматтар жеткілікті, олардың қатары бірнешеу. Солардың арасынан бірегейі Ермұрат Бапи. Қазақстанда кез келген сайлау науқаны заңсыз, «саяси қойылымға» қуыршақ кандидаттарды қатыстырып, сайлау өткізеді. Қортындысы белгілі. Саяси науқандарға партиямыз да, кандидатымыз да дайын, біз де күреске дайынбыз! Қазақстандағы бүгінгі жағдайда әділетті науқан өте ме? Жауабы белгілі.
Алайда партия осы берекесіз тірлікке араласпай, күшін сарқымай, алдымызда келе жатқан саяси науқанға күш жинайық. Сондықтан президенттік сайлауға бойкот жариялауымыз керек. Әділетсіз өтетін науқанға қатыспауымыз керек!
- Ләззат БАҚТЫБАЕВА (Қызылорда):
ЖСДП атынан ұсынылған үміткер Ермұрат Бапиға қаймағы бұзылмаған Қызылорда елінің қолдау көрсеткен сәлемін жеткізгім келеді. Ерекенің кім екенін қанша мақтасақ та, мадақтасақ та, аздық етпейді.
Осы сайлауды да ерте өткізудің бірден-бір себебі – елдегі қитұрқы саясатты жалғастыру деп білемін. Партия сайлауға дайын емес деп айта алмаймыз, біз дайынбыз! Партия – тек мүшелері мен елден келген делегаттардан ғана құралған жоқ, артында халық тұр, халықтың ішінде жанашыр азаматтар көп. Дегенмен биліктің қитұрқы әрекеттеріне құрық бойламайды. Естеріңізде болса, Нұрсұлтан Назарбаев өз өкілеттілігін тоқтату жөнінде Конституциялық кеңеске сұрау салды. Елде сайлау болмайтынын да жариялап, президенттік сайлау өз мерзімінде, өз кезегімен өтеді деп, уәде берген еді. Араға бір ай уақыт салмай, өкілеттігін тоқтатты, уақытша президент, кезектен тыс сайлау жариялады. Қазіргі биліктің жасағасы келіп отырған 30 жылдан бергі бір сценарийіне қатысудың керегі қанша?
Сондықтан бұрынғы сайлауларда болған қателіктерімізді жойып, өз күш-жігерімізді жұмсауымыз қажет. Алдағы уақытта белсенділікті арттырып, үлкен жеңіске жетеміз деген үмітпен дайындыққа кірісуді сұраймыз!
- Мейрамбек КАМАЛОВ (Ақтөбе):
Билік алабөтен ойлайтын, «бөгде бағыттағы» азаматтарды жаншып, таптып болды. Бәрімізге де қиын кезең туып отыр. Біз жүргізген кез келген іс-шараны ешбір БАҚ жазбайды, теледидардан көрсетпейді. Билік партиясы аузын ашса, билікке бағынышты БАҚ жан-жақтан жарнамалайды. ЖСДП-ны әдейі ел көзінен тасада қалдырғысы келетіні белгілі.
Алайда партия қатарындағы азаматтардың атқарып жүрген қызметтері, олардың тұлғалық ұстанымдарынан қоғам хабардар. Сондықтан бүгінгі съезге кандидатурасы ұсынылып отырған белгілі журналист, елге танымал азамат Ермұрат аға Бапиды бәріміз қолдаймыз. Өзінің саяси тәжірибесі мол саясаткер. Президенттік сайлау әділ болған жағдайда біздің үміткеріміз алға озып шығатынына еш күмәніміз жоқ.
Бірақ бүгінгі таңдағы сайлау заңы демократиялық принциптерге сай келмейді, ЖСДП-ның осы уақытқа дейінгі ұсыныстары қабылданған жоқ, биліктің соңғы айларда болып жатқан театрлық қойылымына қуыршақ ретінде қатыспай, бойкот жариялау жөніндегі ұсынысты қолдаймын.
- Әбдікамал ӘШІМБЕКОВ (Түркістан):
Біздің міндетіміз – тек қана халықтың жағдайы мен мемлекеттің мүддесін қорғау. Осы жағдайда кедергілер көбейіп барады. Неге? Ел тұрғындары жергілікті жердегі шенеуніктерге телміріп қалды, заңды құжатына ақшасыз қол қойдыра алмайды, жұмысқа тұруға, баласын оқытуға, дәрігерге қаралуға ақшасыз аяғын аттап баса алмайды. Осы шындықты жария етіп жүрген ЖСДП партиясының кім екенін, билікке қандай талап қойып, қандай сын айтып жатқанынан ел-жұрт хабардар.
Ал біздің үміткеріміз Ермұрат Бапи – ойы кең, саясатта ойып тұрып алған орны бар, белгілі азамат. Бірақ елімізде демократияның жоқтығы, дауысымыздың ұрланатынын көзіміз көрді. Кезінде 2005 жылғы президенттік сайлау өткен күннің ертеңінде, Шымкентте шетелден келген бақылаушы бар деген соң, барлық бюллетеньдерімізді сол жерге көтеріп алып бардық. Халықаралық бақылаушылар көре салып: «Бұл Назарбаев үшін бомба», – деді. Өйткені Жармахан Тұяқбай Түркістан бойынша 77 пайыз дауыс алған еді. Сол күні дипломат көтерген жергілікті бір жігіттің шетелдіктерді жағалап жүргенін байқадық, ертеңінде әлгі дауысымыз 1 пайызға бір-ақ түскенін естідік. Билік лас әрекеттерден тайынбайтынына көзіміз жетті.
Заман өзгереді, біздің ұстанымымыз айқын, жеңіске жетелейтін күрес жолынан біз де таймайық!
- Анар ШАМШИДИНОВА (Ақтау):
Сайлауға қатысқанымыз өте маңызды болар еді. Кандидатымыз Ермұрат Бапи біздің Маңғыстау облысында, Атырауда белгілі тұлға. Сайлауға қатысқанда, біздің өңірдегі мүмкіндігі өте жоғары болар еді. Әріптестерімнің бойкот туралы шешім қабылдағаны өте өкінішті. Біздің партияның ұстанымы ел ішінде қолдауға ие, басқа партияларға қарағанда беделі бар. Қоғамда сөз иелерінің орны ерекше, халық сол азаматтардың соңынан ереді, осы сайлаудағы кандидаттардың ішіндегі біздің үміткеріміз өте ерекше тұлға. Бірақ сіздер қабылдаған бойкот жариялау жөніндегі ұсыныстарыңызбен келісемін.
Топтаманы дайындаған –
«ДАТ»-тың журналистік тобы
