«Назарбаевтың олигархтары дәл қазіргі жағдайда не істеп жатыр? Ақорда жақтан оларға біреу мүмкіндік беріп отырғанын Әкежан Қажыгелдин ашық айтты», – деп хабарлайды «Шұғыл ақпарат» Ютуб арнасы. Қазақстандық қоғамда күн тәртібіндегі бұл тақырыптың маңыздылығын ескере отырып, экс-премьер-министрдің сұхбатын газеттік мәтінге грамматикалық тұрғы- да өңдеп, жариялап отырмыз.
Әкежан Қажыгелдин: «Қаз- мыс» – ол қазақтың жүйесі. Вла- димир Ким оған уақытша басшы болып жүр. Жанында Огай жә- не басқалар бар. Байқасаңыз, әрбір осындай жүйенің маңай- ында бір-бір банк, бір-бір корпо- рация бар. Оның бәрі халықтың ақшасын, тиынын ұрлап, шетке шығару үшін /құрылған/, басқа мақсаты жоқ. Аталған банктің біреуі де елге, халыққа, елдің экономикасына, әлеуметтік жағ- дайларына пайда жасаған емес. Бәрі – семья болсын, клан бол- сын, мемлекеттің не үкіметтің ақшасын, не сатқаннан кейінгі ұрланған, мұнай, мыс сатқан операциялардың ақшасын шет- ке шығару үшін құрылған. Басқа ешқандай пайда жоқ.
Біздің «Халық» деп аталатын банкіміз бар, ол банкті бүгіннен бастап «Ұлттық банк» өзінің қа- рамағына аударып, орысша ай- тқанда, «внешнее управление» жасамайтын болса, ол банктің бүгін жасап жүрген тіршілігі – / қаражатты/ халықтан, елден, Қазақстаннан қысқа жолдармен
/сыртқа/ шығарып жатыр.
«Каспи банк» деген бар, ол да сол. «Жусан банк» – ұлттық масқара! Мына қазақтың намы- сына тиіп, сен ақымақсың деп айту керек болса, /мәселені/ сол
«Жусан банктен» бастау керек. Көзімізді бақырайтып қойып, дәл бүгін біресе тоқтатып, біре- се қайта жан бітіріп, /қаражатты/
күнделікті ұрлатып жатыр, тона- тып жатыр. Оның бәрін «возврат активов в национальную юрис- дикцию» деп атап жүр. Ешқандай возврат жоқ, бүгінгі күнге дейін жасап жүргені ұрлық.
Осы ұрлықты Тоқаев қалай тоқтатады? /Бас прокурор/ Асы- ловты ауыстырмаса, тоқтата ал- майды! Ал ауыстыратын болса, дұрыс адамды тағайындауы ке- рек. Мүмкін, мына бүгінгі елдің көз алдында жүрген, халыққа бел- гілі атқамінер, белсенділердің біреуін алып, тағайындау керек шығар, мен білмеймін. Жанын- да болсам, мен ақылымды ай- татын едім, өзім белсеніп көмек- тесер едім.
Бұл жұмыс – 18 айдың жұ- мысы. Мысалы, ертең бас про- курор кеңсесіне Айгүл Нұриева деген азаматшаны шақырып, мені эксперт ретінде шақырса, біз ол кісіні алты сағаттың ішін- де ел жаққа бұрып, миллиард- таған қаржыны қайтаратын едік. Ал ол кісіні /Айгүл Нұриеваны/ қазір Ұлттық қауіпсіздік комитеті Тоқаевтан жасырып, оған көмек жасап жүр.
Сіз байқадыңыз ба, Кәрім Мәсімовке кінә ретінде не та- ғылды? Ол – үкіметтің, мемле- кеттің билігін өз жағына бұрып, жасаймын деген кінәлар, кор- рупциялық кінәлар және бар.
«Қазақтелекомның» кішкене ға- на бір пайызын алып, шетелдік корпорацияларға сатты. Кана-
дадан келген инвесторлардың бұрынғы Семей, қазіргі Абай об- лысында алтын мен күміс өн- діретін «Бақыршық» деген ком- бинаты бар, соны 1 миллиард долларға орыстарға сатып жі- берді. Ол бір миллиард қа- зынаға түскен жоқ. Ол қайда, оны неге тексермейді? Оны бәрі біліп отыр.
- Ол бір миллиард қайда кетті?
- Бүгінге дейін жасалып жат- қан ұрлықты, елден алып кеткен ақшаның қайда жатқанын біз білеміз, кімнің қолында жатқа- нын да біліп отырмыз. Сол ғой – мен Айгүл Нұриева деп атап отырғаным. Содан бастаңыздар, Өтемұратовтан бастаңыздар, Кимнен бастаңыздар. Одан кей- ін біртін-біртін семьяға бару керек. Жақында бізде бірнеше депутаттар сөйлеп, Назарбаев- тың отбасындағы осы актив- терді 150 млрд теңге деп баға- лады. Бұл нақты цифрлар ма, осы отбасында қанша актив бар деп ойлайсыз? Неге бір- ден Самат Әбішті қамаған жоқ, неге Әлия Назарбаеваны сот- қа тартқан жоқ? Неге ұрланған активтерді Тоқаев үлкен, жо- ғары деңгейде айтты? Неге оның бәрін қайтармаймыз? Жалғыз Қайрат Боранбаевтан ғана «добровольно принуж- денный» тәртіппен қайтарым жасалды… Дәл жаңағы айтқан мәсе-ленің бәрі бізді, қоғамшыл бо- лып жоғарыда жүрген азамат- тарды екіге бөліп отыр: «ескі Қа- зақстан» және «жаңа Қазақстан» деп. Сіз, сіздің қатарыңызда жүр- ген журналистер, қоғам белсен- ділері, мен болайын – біз бір жақтамыз, ал Асыловтар басқажақта. Дәл ортамызда отырған Тоқаев.
- Яғни, Назарбаевтың сая- си үстемдігі
әлі күнге дейін кә- дімгідей жүре ме? - – Мен Нұрсұлтан Назарбаев телефонды алып, күнде /Тоқа- евқа/ звондап отыр деп айта ал- маймын. Бірақ мына аталып отырған азаматтар – Ұлттық банктегі басшылар болсын, бү- гінгі әлгі /банкілік/ регулятор бар ғой, солардың бәрі қатысты. Бұрын билікте отырғандар, Нұр- сұлтанның семьясы – олар не тонады? Олар мұнайды, мысты тонады, хром, цинкті тонады, алтынды, жердің астынан халық өндірген, шетке сатылған құнды заттардың бәрін-бәрін тонады, сөйтіп байыды. Бір кезде мұнайдың, газдың бағасы төмен түсіп кетті. Өздері бастарын әрең сақтап, «Қазақ- гейт» ісінен (әлемге әйгілі бол- ған коррупциялық-парақорлық шырғалаң – Ред.) әзер дегенде құтылды. Сондықтан бұлар бәрін қарап отырып, Ұлттық банкте, «Самұрық-Қазынада» жатқан ірі-ірі сомаларды, долларды кө- ріп, олар «бұл неге бостан-босқа жатыр, бұны неге жұмсамаймыз» деді. Содан 2015 жылдан бастап сол ақшаларды шетке шығара бастады. Ал 2017 жылы ол кісі /Назар- баев/ өзі «ал енді билікті басқа адамға берем» деген шешімге іштей жеткеннен кейін, маңай- ындағыларға мынадай бұйрық берді: «Барлық банкті бір қолға алу керек. Мемлекеттің Ұлттық қорда жатқан, «Самұрық-Қазы- нада», Бірінші президенттің қо- рында жатқан қаржыны сол жаққа көмек ретінде өтірік ауда- ру керек, сөйтіп қолма-қол сы- ртқа, шетелдерге аударып та- стау керек». Соның бәрін ең бірінші жа- сап отырған адам – Кәрім Мәсі-– Мен Нұрсұлтан Назарбаев телефонды алып, күнде /Тоқа- евқа/ звондап отыр деп айта ал- маймын. Бірақ мына аталып отырған азаматтар – Ұлттық банктегі басшылар болсын, бү- гінгі әлгі /банкілік/ регулятор бар ғой, солардың бәрі қатысты. Бұрын билікте отырғандар, Нұр- сұлтанның семьясы – олар не тонады? Олар мұнайды, мысты тонады, хром, цинкті тонады, алтынды, жердің астынан халық өндірген, шетке сатылған құнды заттардың бәрін-бәрін тонады, сөйтіп байыды. Бір кезде мұнайдың, газдың бағасы төмен түсіп кетті. Өздері бастарын әрең сақтап, «Қазақ- гейт» ісінен (әлемге әйгілі бол- ған коррупциялық-парақорлық шырғалаң – Ред.) әзер дегенде құтылды. Сондықтан бұлар бәрін қарап отырып, Ұлттық банкте, «Самұрық-Қазынада» жатқан ірі-ірі сомаларды, долларды кө- ріп, олар «бұл неге бостан-босқа жатыр, бұны неге жұмсамаймыз» деді. Содан 2015 жылдан бастап сол ақшаларды шетке шығара бастады. Ал 2017 жылы ол кісі /Назар- баев/ өзі «ал енді билікті басқа адамға берем» деген шешімге іштей жеткеннен кейін, маңай- ындағыларға мынадай бұйрық берді: «Барлық банкті бір қолға алу керек. Мемлекеттің Ұлттық қорда жатқан, «Самұрық-Қазы- нада», Бірінші президенттің қо- рында жатқан қаржыны сол жаққа көмек ретінде өтірік ауда- ру керек, сөйтіп қолма-қол сы- ртқа, шетелдерге аударып та- стау керек». Соның бәрін ең бірінші жа- сап отырған адам – Кәрім Мәсімов болды. Олар, Мәсімовтер 2019 жылы Нұрсұлтан Әбішұлы билікті Тоқаевқа береді деп ой- лаған жоқ. Олардың ойы басқа- ша болды. Алма ЖАҚСЫЛЫҚҚЫЗЫ, «D»
