- Қуаныш ЕДІЛХАНТЕГІ:
Серікжан Біләш туралы тек қана қарапайым оқырман ретінде пікір айта аламын, өйткені осындағы (ФБ) видеоларын, «Уатсап» арқылы тарап жатқан аудиожазбаларын тыңдап жүрмін. Сонымен…
1-топ:
Кешеден бері (әлде одан сәл бұрынырақ?) Серікжан өзін танкіге, жолындағы ақын-жазушыларды тышқанға, сасық күзенге теңепті: «ойбай, жау шапты», «ел бүлінді», «енді қайттік», «сотқа береміз», т.с.с. айқай-сүрең жүріп жатыр. Оған қабаттасып, кейбір ФБ-достарым кекесін постар жазып, шала бүлініп жатыр. Хош!
2-топ:
«Серікжанға тіл тигізбеңдер», «шырылдап, Қытайдағы қандастарын қорғап жүрген сол ғана», «ең болмағанда, кедергі келтірмеңдер», т.с.с. Мұны да дұрыс дейік.
Ал айырып көр – кімдікі дұрыс, кімдікі бұрыс? Біз сияқтыларға қолмен қойғандай жіліктеп, түсіндіріп жатқан тағы ешкім жоқ. Әлгі екі топ та өз пікірлерін жақтайды. Қайдағы бір мемлекеттік құпия бар сияқты – соған кедергі келтіреді-міс, екі елдің арасына сызат түседі-міс. Амал жоқ, өзімізше болжам жасай бастаймыз, енді қайтеміз?
Әлгі атақты видеоны тыңдап көрдім. Ия, Серікжанның өзін танкіге теңегені рас, танкі жолындағы ін, ондағы тышқандар, т.б. қарап жатпай (өйткені оған мүмкіндігі де жоқ) жапырып өтетіні де рас. Бірақ… бұл метафора ғой! Мына қазақтар теңеу дегендерден, әдебиетте кездесетін әсірелеу, гипербола дегендерден азды-көпті түсінігі бар ма өзі? Мыналарға не болып кеткен?
«Сен Америка мен Европаға сеніп, кеудеңді керме! Қытай Америкаң мен Европаңды ұрмайды! Оны сен менен жақсы білесің. Сенің арқа сүйер тірегің тек қана – Қазақстан!» – дейді Аймұханбет Бейсембеков (ҚР мәдениет қайраткері, Қазақстан Жазушылар одағының мүшесі, Шәкәрім атындағы университеттің профессоры, сатирик-ақын) «Жас Алашқа» жазған ашық хатында. (Кешірім сұраймын – өмірде мұндай ақынның барынан бейхабар екенмін, бірде-бір шығармасын оқымаппын).
Байқасаңыз, осы хаттың өзінде тұнып тұрған астамшылық, менсінбеушілік, шетке тебу бар. Сонда Серікжанның Отаны Қазақстан емес пе екен? Бұл не сөз?
Сонымен… екі түрлі көзқарас бар.
1) Үкіметке, билікке сеніп, тып-тыныш отыру (олар СІМ арқылы жұмыстанып жатқан болар деген үміт), өйтпеген жағдайда екі ел арасына сызат түсуі мүмкін, т.с.с. Келгелі жатқан инвестициядан, 51 зауыттан айнып қалса? Қарызға ақша бермей қалса? Т.с.с.
2) Серікжан сияқты дабыл қағу, мұның бәрін әлемдік қауымдастыққа жеткізу, Қытай концлагеріндегі әрбір қазақ үшін айқасу, олардың жанайқайын бүкіл әлемге паш ету.
Қайсысы дұрыс?
1-ші бойынша:
а) СІМ бойынша жұмыстар шынымен де жүріп жатыр ма? Ендеше бұрынғы СІМ неге кетіп, орнына Атамқұлов келді? Анау біраз тәжірибе жинақтап қалып еді ғой, мынау тек «инвестиция тарту үшін» деген не сөз? Сонда инвестиция Қытайдағы қандастарымыздан қымбат болғаны ма?
ә) Әйгілі «17-нің хаты». Олар Құдияр Біләлді кінәлаған видеодан кейін, хаттарынан бас тартты ма, әлде сол позицияларында тұр ма?
2-ші бойынша.
Серікжанның өзінің айтуы бойынша, Atajurt офисі 7 бөлмелік үйде орналасқан. Бірнеше аудармашы тілші бар. Қытайдан келген әрбір қазақтың есебін жүргізеді, адамы ұсталғандардың тізімін жүргізіп, хал-жағдайларын біліп, тарыққандарға отын-су, көмір, азық-түлік жеткізіп отырады. Әлгі тілшілер Қытайда ұсталған әрбір факт бойынша дүние жүзіне ақпар таратып, сол бойда әлемдік БАҚ-тар хабарланып отырады.
Осыны өтірік деуге қандай негізіміз бар? Егер өтірік болса, онда қатысып отырған қазақтар бірі болмаса бірі: мынауыңыз өтірік, бұлай емес деп неге айтпайды? Яғни, рас болғаны.
Біле білсеңіз – мұндай ұйым қайда бар? Мысалы, Өзбекстаннан келгендер арасында осындай ұйым бар ма? Түрікменстаннан келгендер, Тәжікстан, Қырғызстан, Ресей, Моңғолия, Ираннан келгендер арасында да мұндай ұйымшыл, бір-біріне қарасып отырған ұйымдар жоқ, әйтпесе олар арасында мұқтаж отбасылар жоқ деп кім айта алады?
Енді қараңыз: осы ұйымды біздің мемлекет тіркеуден өткізбеген! Бірнеше рет барған, ақырында 200 мың теңге айыппұл салды дейді Серікжан. Әкімшілік құқық бұзғаны үшін. Сонда бұл кімнің үкіметі? Қайта мемлекет атқаруға тиісті жұмыстардың біраз бөлігін өз еркімен атқарып отырған мұндай ұйымдардан айналмас болар ма? Мен тіпті Назарбаев бастаған, ұмытпасам, Тұрысбеков төрағасы болатын сырттағы қазақтар үшін құрылған ұйымдарды айтпай-ақ та қояйын.
Осында біреулер Қытайда жүргенде өйтті-бүйтті, тыңшы болды, «Жарқын жеті» деген лақап атпен жүрді, оның витчатына кіргендер ұсталды депті. Тағы бір артатын кінәсі – ұйғырларға іші бұрады-мыс. Осының екеуі де дәлелдеуді қажет ететін ұзақ процесс. Бәріміз де қандай да бір топта билікті сынап жатамыз, бірақ сол үшін топ ашқан адамды кінәлау ешкімнің де ойына келмейді ғой? Әркім өз сөзіне ғана жауап бермей ме? Жалпы, бұлары қисынсыз, бос әңгімелер сияқты. Ұйғырлар да көптен қуғын көріп келе жатыр, қайта Серікжанның арқа сүйер Отаны бар, ұйғырда ол да жоқ қой?
Ең бастысы – азаматтың қазіргі ісіне қарайық. Қытай жариялылықтан қорқады, шетелде жаманатты көріну оларға жақсы емес, елінің имиджі түседі, бизнесіне кедергі болады. Одан құтылғысы келсе, қазақтарды түгелдей босатып, еліне жіберсін. Серікжан жетім бала емес, артында елі бар, сұрауы бар халықтың өкілі. Оны аяқтан шалмайық, қазіргі ісіне қарай баға берейік. Ішімізді қызғаныш оты тырнамасын, оның шетел БАҚ-тарына Қытайда туыстары ұсталған қазақтармен сұхбаттасуына мүмкіндік берейік. Өзі де айтып отыр ғой – егер Шаханов осы іске кіріссе, мен ығысып, жол беремін деп. Одан артық не керек?
Серікжанды ұстапты деп дүркіреп жатыр, дүркіретіп жатыр. Шынында да, осы Серікжан деген кім өзі? Бұрын еш жерде қоғамдық белсенділігімен байқалмаған. Сайрагүл мәселесімен байланысты елге танылып, артынан ол істі интригалық шиеленіске ұластырып жіберді. Өзі жедел түрде Қытайдағы қазақтар мәселесін күрт көтеріп, дүйім жұртты соңына ертті, елге қайраткер ретінде таныла бастады. Бастапқы кезде оралман бауырларымыздың арасынан шыққан білімді белсенді жігіт деп біле бастадық.
Бірақ соңғы кездегі қимылдары жай адамға Қытай қазақтарының қамын қатты жеген, ашынған адамның ашық-жарқын белсенділігі сияқты көрінгенмен, ойландыратын қырлары байқала бастады. Ол ойымызды Серікжанның Қытай қазақтарының мәселесімен ұйғыр мәселесін байланыстыра бастауы шегендей түскендей болды. «Әу, мынаның соңы қалай болар екен?» деген сұрақ санада тумай қоймады. Серікжанның Қытайдағы қазақ мәселесі мен ұйғыр мәселесін Қазақстанда отырып қозғағысы келгені, оны әлемдік деңгейге көтеріп, жалаулатқысы келгені қалай болар екен?
Әрине, Қытайдағы ұйғыр мәселесі қазақтың қабырғасына батады. Ұйғыр бауырларымыздың азаттыққа жетіп, егемендігін алуын қай қазақ қолдамасын! Айдаһар елмен арада Ұйғыр мемлекеті пайда болып жатса, қазақ еліне қандай жайлы болары кез келген қазаққа түсінікті болар.
Бірақ осыны Қазақстан сияқты әлжуаз мемлекетте отырып іске асырам деу – жұмсартып айтсақ, донкихотство ғой. Осыны Серікжан білмеді ме? Мынадай білімді жігіт білмеді деу – ақымақтық.
Сонда оның көздегені не? Осындайда Рәбия Қадырдың: «Ұйғырлар не бостандық алады, не қырылады» дегені ойға оралады. Ал Бейжің ұйғырларды сепаратизм мен терроризм айыптары бойынша кінәлі етіп, қауіпсіздік мақсатында күшпен басу арқылы тәртіпсіздіктің алдын алуды бұйырады. Оны бәріміз де білеміз. Олай болса, Серікжан Қазақстанда отырып, ұйғыр мәселесі мен ондағы қазақ мәселесін бірге қойып, дабыл қаға бастаса, Бейжіңге керегі де осы емес пе? Анау қазақ сепаратист, мынау қазақ террорист деп көрсетіп беріп отырған өзіміз болып шықпаймыз ба? Қытай сақшысы кез келген қазақты сепаратист, мұсылман террорисі деп кез келген бұтаның түбінде атып кете беретін жағдайға жеткізіп бермейміз бе?
Серікжанға дейін де, қазір де біздің дипломаттар, бірқатар шетелдік дипломаттар мен ұйымдар Қытайдағы қазақ мәселесімен айналысып жатқанын және оның нәтиже беріп жатқанынан хабардармыз.
Дэн Сяо Пин бастап берген жылымық бітті. Қытай билігіне жаңа басшы Цзен Цзе Пин келіп, ол маоизм принципіне қайтып келгісі келеді. Яғни, коммунистік принциптерге қайту жүріп келе жатыр. Қытай коммунистері үшін ұлт жоқ, жунго халқы бар – болды.
Сыртқы саясат арқылы қытаймен ойнау – ол мына ішкі ұры билікпен күресу емес.
Серікжан Біләш
ұсталды! Бірақ оның қылмысының беті толық ашылған жоқ.
Ол үшін Серікжанның тобында жүрген, оның қылмыстық әрекетін көріп-біле тұра
әшкерелемеген, керісінше, оның қылмыстық әрекетіне қолдау көрсетіп келген,
қылмысын жасырып, бүркемелеген, керек кезінде жандарын салып көмектескен, тіпті
Серікжанның тапсырмасымен көптеген абыройлы азаматтардың ар-намысына тиетін
сөздер айтқан, күйе жаққан, «қытайшыл, қытай тыңшысы, қытайдың жалдамалы
жазғышы, қытай шпионы, ұлт сатқыны», т.б. деп зиялы қауым өкілдеріне негізсіз
жала жапқан Ербол Дәулетбек, Қайрат Байтолла, Қыдырәлі Ораз, Нұрқан
Солтанбай, Кұл-Керім
Елемес, Тоқтар
Жақаш, Ауыт
Мұқибек, Гүлісхан
Домалайқызы, Құнанбай Бәйжиен, Шаяxмет Қали, тағы басқаларды да жеке-жеке жауапқа
тарту керек.
Сонда ғана олардың қылмысы толық ашылады.
- Жазбалар «Фейсбук» желісінен алынды
