ҚР Премьер-министрі Олжас Бектеновке!
Егеменді еліміздің тарихы мен шежіреге толы дархан даласын 2024 жылы 15 миллионнан астам шетелдік азамат араласа, ішкі туризмдегі азаматтардың саны 10 миллионнан асқан. Саланы қолдауға бағытталған ауқымды мемлекеттік қаржы мен түрлі бағдарламалар нәтижесінде Қазақстан «Саяхат және туризмді дамыту» индексі бойынша әлемдегі 119 елдің ішінде 52-орынға көтерілді. Алайда құшақ жая қарсы алған қонақтың 106 000 астамы заң талаптарын бұзып үлгерген.
Саладағы олқылықтарды пайдаланып, елімізге келетін туристерді басқа елге бағыттап, Қазақстан аумағында өз көліктерімен заңсыз туристік қызмет көрсетіп жүрген Қырғызстан, Өзбекстан, Ресей, Үнді, Пәкістан, Қытай елдерінің туроператорлары мен гидтері еліміздің беделіне нұсқан, қазынасына қол сұғуда. Ал біздің туроператорларға өзінің жолаушы тасымалдаушы көлігімен кіруге тыйым салынған. Сонда одақтастығымыз қайда? Соның салдарынан еліміздің бюджеті шамамен 1 млрд теңгеден астам қаражат жоғалтып отыр.
Жуырда Алматы қаласында өткен дөңгелек үстелде сала өкілдері дабыл қақты: көрші елдерден арнайы автобустармен келіп, әуежай мен қонақ үйлерден туристерді жинап, өз елдеріне алып кететін жағдайлар жиілеген. Үндістан мен Пәкістаннан оқу мақсатында келген студенттер гид болып жұмыс атқарып, елімізде «жыныстық туризм» туралы ой қалыптастыруда.
Қазақ елінің тарихи-мәдени құндылықтарын білмейтін шетелдік туристерге саясат, жемқорлық, қылмыс, қымбатшылық жайында теріс ақпарат тарататын сауатсыз гидтер ел имиджіне нұқсан келтіруде. Ал бұған тосқауыл болатын туристік полицияның саны аз, өкілеті жеткіліксіз, көлік полициясы тіпті аптасына 5 күн жұмыс жасап, 2 күн демалады, нәтижесінде заңсыз туристердің белсенді күндері көзден таса қалуда.
Туристер көп шоғырланған Алматы облысында турполиция мен көлік полициясының шаңы да көрінбейді, бәрі бейберекет. Бұл жағдайға шұғыл шара қабылдануы тиіс.
Тағы бір мәселе – көп базаларда қонған қонақтарға чек берілмейді. Елге келген 15 млн адамның e‑conaq жүйесіне 6 млн ғана тіркелген, қалған 9 млн қайда болды? Қанша төледі? Салық қайда?
Осыған орай сала сарапшыларымен бірлесіп, келесі мәселелерді қарастыруды ұсынамын:
* Еуропаның озық тәжірибесін ескеріп, біз де нақты жобасы, стратегиялық жоспары бар инвесторларға туристік аймақтарды сенімді түрде басқаруға беріп, саланы жүйелі әрі қарқынды дамытуымыз қажет.
* Экскурсиялық, трансферлік және қонақ үй гидтерінің жұмысын реттеу. Жергілікті және шетел гидтерінің жауапкершілігін енгізу, міндетті сертификаттау. Нақты есеп жүргізу үшін жеке экскурсоводтар қызметіне арналған ОКЭД енгізу қажет, себебі көпшілігі агенттік қызмет ретінде тіркелген.
* Қауіпсіздік – басты орында. Face ID мен саусақ ізі тек өз азаматтарымызға емес, Қазақстанға келген шетел азаматтарына да қолданылуы қажет.
* Қонақ үйлердің жұлдызшасы – тек атақ емес, нақты сапа өлшемі болуы керек. Оның стандарттарының сақталуын қатаң қадағалайық.
* Жол бойындағы шағын кафелер мен асханалар – елдің «бет-бейнесі». Олардың санитарлық жағдайын қатаң бақылауға алу – уақыт талабы.
•Тауға экскурсия – жай ғана серуен емес. Кәмелетке толмаған балаларды арнайы дайындығы жоқ адамдардың, әсіресе мұғалімдердің апаруына заңмен тыйым салу керек.
* Сонымен қатар инфрақұрылым, әжетхана, интернет, қоқыс жәшіктері, демалып отыратын орындар ұйымдастыруды қарастыру қажет деп санаймын.
* Шетел азаматтары өзімен бірге көп мөлшерде қаражат алып келіп, елде қалдыруы үшін 10 мың АҚШ доллары көлеміндегі кіргізу лимитін алып тастауды ұсынамыз.
Туризм – елдің мәдени айнасы, экономиканың қозғаушы күші. Уақытында қабылданған шешім туризм саласын едәуір жақсартып, ішкі өнімдегі үлесін 3–4 % дейін өсіру мүмкіндігін беретініне сенімдіміз.
Екатерина СМОЛЯКОВА, ҚР Парламенті Мәжілісінің депутаты,
«RESPUBLICA» фракциясының мүшесі
