- Атауы талай рет өзгерсе де, «DАТ» деген тауар белгісінен айырылмаған бұл газетті мен 1998 жылдан бері үзбей оқып келемін. Әр бейсенбі сайын Алматыны кезіп жүріп, қай жерден сатып алам деп, сарсаңға түссем де, бәрібір мен оны іздеп табам.
Бір жылдары – ұмытпасам, 2001 жыл болуы керек, «СолDАТ» болып шығып жүрген кезінде, ел-жұрт іздеп оқитын бұл газетті өз еркіммен, ешқандай ақы алмай-ақ, шекара арқылы тасуға да көмектестім. Ол кезде «DАТ» қырғыздың Бішкегінде басылатын. Онда қазіргідей Кеден одағы жоқ болатын. Кеденшілер тәркілеп алмасын, шекарашылар сылтау тауып, бері қарай өткізбей қоймасын деп, Бішкектің «Алатоо» баспаханасынан басылып шыққан 40 мың данаға газетті (әлі есімде – 2,5 тонна) көлік жалдап, шекараның арғы бетіндегі қырғыз ауылының маңына, қалың қамыстың арасына тасимыз. Содан кейін Шу өзенінің Қазақстан жақ бетінен шөп шауып, оны қайықпен қырғыз жаққа тасып жүрген шөпшілермен келісеміз. Олар бірнеше рет ары-бері қатынап, сол кездің 2-3 мың теңгесіне газетімізді тасып береді. Біз бергі бетке жеткізілген газетті тағы да қамыстың арасына тығамыз.
Содан кейін редакцияның директоры Арғынғазы Мадиянов (оны біз «Аркаша-бастық» деп атайтынбыз) Қордайдан Алматыға қатынайтын көлік іздеп кетеді. Ол тауып әкелген әрбір жеңіл көлікке 10-15 бумадан (шамамен 1000–1500 дана) тиеп, Алматыға жөнелтеміз. Барлығын бір «КамАЗ»-ға тиеп жіберуге де болар еді, бірақ басылған барлық тиражды жолда полиция ұстап алады деген қауіппен бірнешеге бөліп жөнелтіп жүрдік.
Ал Алматыға жеткен көліктерді қаланың шетінде Ермұрат бастаған жігіттер – Нұрлан, Болат, Дәулет, Айдар, Ерік, т.б. күтіп алып, теміржол мен автобус бекеттеріне жеткізеді. Ол жерде жүрген жігіттер газетті Қазақстанның бүкіл аймақтарына жөнелтеді.
Бірақ кейіннен газет тасымалдаудың бұл схемасын Рахат Әлиевтің «жендеттері» біліп қойған соң, «Алатоо» баспаханасы газетті басудан бас тартты. Бұдан соң Ермұрат пен Арғынғазы газетті Ресейде бастыруға әкетіп жүрді. Бір білетінім – газет Рубцовск, Оренбург, Самара, Новотроицк, Астрахань қалаларында да басылған күндер болды.
Бұның бәрін тәптіштеп айтып отырғаным – осының бәрі айтар ауызға ғана оңай еді. Ал нақты жағдайда бұл қаншама қажырды, жүйкені, денсаулықты қажет ететін еңбек еді. Қаржының қажеттілігі – өз алдына басқа сөз. Кейіннен Аркаша-бастық «DАТ»-ты шығарам деп жүріп, жүрек талмасынан қайтыс болды. «СолDАТ»-тың редакторы болған жазушы Марат аға Қабанбаев пен оның орынбасары Ғалымжан Мұқанов та осы газетке біраз денсаулықтарын беріп, өмірден ерте кетті. Редакциядағы жігіттер бірнеше рет сотты болды, газетке миллиондаған соманың айыппұлдары салынды. Бірнеше газет жабылып қалды, бірақ «DАТ»-тың аты өшпеді, ортақ атауы өлмеді.
Сондықтан өртеніп кетсе де, күлдің арасынан қайтадан жаратылып шығатын Феникс-құс сияқты «DАТ»-ты бәріміз қолдайық, ағайын! Бұл бүгінде тәуелсіз газеттердің «соңғы тұяғы». Елдегі дағдарыс пен қымбатшылық салдарынан қаржы қиындығын көріп отырған басылымға жазылайық.
Мен өзім араласып жүрген бірнеше жақын-жолдасыма айтып, «DАТ»-қа жаздырдым. Сол сияқты газетке жазылуға шамасы келетін, азды-көпті бизнесі бар азаматтарға қолқа салып, «DАТ»-қа жаздырып, газетті таршылықтан арашалап қалуға жәрдем жасайық!
Марат УАТҚАН,
«DАТ»-тың 21 жылдық жанашыры
