18 ақпан күні ҚР парламентінің мәжілісінде өткен үкімет сағатында Қазақстанның қоғамдық даму министрі Дархан Қалетаев «жас мамандардың шетелдерге кетіп жатқанына қатты алаңдаудың қажеті жоқ, бұл – бүкіләлемдік тенденция» деді.
«Елден кетіп жатқандардың 70 пайызы – өзге этнос өкілдері. Бұл – қалыпты жағдай, адамдар өзінің тілдік ортасын, шығу тегін іздеп кетіп жатыр. Бұдан трагизм іздеу қажет емес», – деді министр.
Расында, солай – Германия әлемге тарап кеткен өзінің немістерін, Израиль – еврейлерді, Ресей – орыстарын елдеріне шақырып жатыр. Бұған министр Қалетаев қалай қарсы шықсын? Репатрианттарына әлеуметтік жағдай жасалған соң, әр ұлт өзінің түп-топырағына тартуы – әлемдік заңды құбылыс.
Бірақ министрдің қисынды пікіріне кейбір «қалықтар достығын» желеу еткен даурықпа депутаттар қарсы шықты. Мәжіліс спикерінің орынбасары, пәмиләсі – не қазақ, не басқа емес, Гүлмира Исимбаева: «Қазақстанның ерекшелігі – көпұлтты ел, сондықтан оны сақтауымыз керек», – деп, қырық жылғы советтік нойыс насихатты көлденең тартты.
Ал кезінде ата-бабасы қазақ жерінен пана іздеп келген депутат Ахмет Мурадов елдегі басқа ұлыстарды Қазақстанның тірегіне балап: «Көпұлттың сақталуы – стратегиялық ресурс» деп салды. Бұл «ресурс» болмаса, қазақ халқы қараң қалады екен…
Бұл екі депутатқа белгілі журналист, қоғамшыл азамат Арман Шораев өзінің «Фейсбук» парақшасында жақсы жауап берді (қаз-қалпында): «Дархан назвал вещи своими именами. Никакой Америки не открыл. Все знают, что больше всего отток у нас идёт славян. Все хотят на свою историческую родину: казахи – в Казахстан, русские – в Россию, немцы – в Германию.
Все, кто живет в нашей стране, для меня Казахи, вне зависимости от национальности. Никакая мы не «особенная» страна, госпожа вице-спикер (Гүлмира Исимбаева – Ред.), никакой это не «стратегический ресурс», господин Мурадов.
Наш стратегический ресурс – это Казахский язык, на котором через 20 лет будут говорить все, кто считает Казахстан своей родиной. Поэтому ругать Дархана не нужно, это, пожалуй, единственный член правительства, который сказал правду».
Арман мырзаның бұл пікіріне алып-қосар жоқ: бәрі нақты, бәрі дәлелді де, дәйекті қисынмен айтылған. Рас, ресми мәлімет бойынша, 2012 жылдан бастап Қазақстаннан кетіп жатқандар күрт көбейген. Статистика комитетінің дерегінше, 2018 жылы елден кеткендер 40 мың адамға жетіп, алдыңғы жылмен салыстырғанда 11 пайызға артқан. Олардың көбі Ресейге көшкен. Ал қиыр жайлап кеткен қазақтардың өз атажұртына көшіп келіп жатқаны сияқты, орыстар өздерінің тарихи отанына қайтып кетсе, оған министр Қалетаев қалай жауапты болмақ?
Ермұрат БАПИ
