Қадірлі Отандастар!
ҚР Сауда және инвестиция министрлігі Қытай Қазақстанның аумағында 2023 жылдың аяғына дейін 56 зауыт салып бітіреді деген мәлімдеме жасады. Биліктің есебі бойынша, Қытайдан келетін инвестиция көлемі – 24,5 миллиард доллар.
Осыған дейін Нұрсұлтан Назарбаев мәлімдеме жасап, бұл зауыттардың құрылысын қазақ жұмысшылары емес, қытайлар салатынын да мәлімдеді. Яғни, 56 зауытпен бірге Қазақстанға ондаған, тіпті жүздеген мың қытайлық келеді деген сөз.
Қазақстанның бүкіл аумағын қамтитын зауыттар орналасқан жер кімнің меншігінде болады? Қытай Қазақстанды жарылқап, зауыттарын салып, ақшасын кұйып, елден кетіп қалады дегенге кім сенеді?
Қытай ешуақытта бірде-бір мемлекетке тегін көмек көрсетпеді. Көптеген африкандық мемлекеттер Қытайға қарызға батып, өздерінің стратегиялық нысандарын Бейжіңнің иелігіне беруге мәжбүр болды.
Көрші қырғыз елінің басшысы Садыр Жапаров мынадай мәлімдеме жасады: «Қарызды төлеу мүмкін болмай жатса немесе бір күнге кешіксе, онда екінші тарап бұл нысандарды өзіне алады деген келісім жасалады».
Қырғызстан басшысы Қытайдың басқаруына өтуі мүмкін нысандардың қатарында елдің солтүстігіндегі ең іpі энергия орталығы «Бішкек ЖЭО», «Датқа-Кемин» электр беру желісін, сондай-ақ республиканың солтүстігі мен оңтүстігін байланыстыратын жолды атады.
Африка елдері тәрізді, қырғыздар сияқты, Қазақстан да Қытайдан үсті-үстіне карыз алуда. Оның үстіне қазіp Қытай Қазақстанның мұнай саласының 40 пайыздан астамын өз бақылауында ұстауда. Қытайдың қолында 22 мұнай компаниясы жұмыс жасауда. Елімізде Қытай 100 пайыз қадағалайтын 2674 компания, Қазақстан мен ҚХР бірлеciп жұмыс жасайтын 874 кәсіпорын бар. Келесі жылдың аяғына дейін Бейжіңнен Қазақстанға 48 миллиард доллар инвестиция кұйылады деп күтілуде. Ал биылғы жылдың маусым айына дейін Қытай «ҚазАтомӨнеркәсіптің» 49 пайызын сатып алмақ. Бір сөзбен айтқанда, Қытай Қазақстанды миллиардтаған доллармен жаулап алу науқанын қарқынды түрде жүргізуде.
Осы орайда Тоқаевтың «ауыл шаруашылығы жерлері шетелдіктерге сатылмайды, жалға берілмейді» деген сөзіне мән бергіміз келеді. Бұл жерде тек қана ауыл шаруашылығы жерлері туралы мәселе айтылды. Ал өндірістік бағыттағы жерлер ше? Орман шаруашылықтары мен басқа да бағыттағы жерлерді қайтеміз? Ауыл шаруашылығы жерлерінің бағытын өзгерту де биліктің қолында. Демек, биліктің ойлаған арамзалығы бар. Олар заңға «ауыл шаруашылығы жерлерін жалға да бермейміз, сатпаймыз» деп, басқа бағыттағы жерлерді Қытай еншісіне беруді көздеп отыр. Қазақстанда салынатын 56 зауыттың жері де Қытайдың колына өтyi мүмкін.
Сондықтан біз Тоқаевтан «Қазақстанның жері, мейлі ол қай бағыттағы болсын, шетелдіктерге жалға берілмейді, сатылмайды» деп заң қабылдауды, әрі бұл бапты Конституцияға енгізуді талап етеміз! Қазақтың ұлтарақтай да жерін Қытайға бермейміз!
Сонымен бірге Қытайдың елшісі Қазақстанға қатысты түрлі мәлімдемелер таратқаны белгілі. Әсіресе «Қытай және Қазақстан әскері аймақ тыныштығын қорғап, ел көлемінде түрлі-түсті революцияның орын алуына жол бермейді.
Қayiпcіздік, қорғаныс, бейбітшілік үшін екі тарап та бір мүдде жолында күреседі» деген сөзі Қытайдың ресми позициясы қандай екенін аңғартады. Біз бұған түбегейлі наразымыз. Ондай сөз айтқан елші Қазақстаннан кетсін!
Қытай елшісінің мұндай сөз айтуы жеке өзінің пікірі емес, мемлекеттік ұстаным екені анық. Міне, осыны көре тұра, үндемей отырған, Қытайдың алдында қарызға батып, қазақтың емес, Бейжіңнің мүддесіне қызмет етіп отырған Қазақстанның билігі нағыз опасыздық жасауда. Егер Қытайға деген тәуелділікті күшейтуді тоқтатпаса, Бейжің зауыттарының кұрылысы тоқтамаса, біз Назарбаев та, Тоқаев та биліктен кетсін деп алаңға шығамыз!
Сонымен бірге Қытайдың Шыңжаңда қандастарымызға қарсы жасап отырған геноцидін тоқтатуды талап етеміз. Бұл мәселеге ресми билік өкілдері араласып, Қытайдан қазақты азаптауды тоқтатуын талап етуі керек. Қазақстан өз қандастарына пана болуы тиіс!
Билікке Қытай экспансиясына сақтықпен қарауды ескерте отырып, біз, митинг қатысушылары, төмендегідей талаптар қоямыз:
1. Қытайдың 56 зауытының кұрылысын жүргізуге қарсымыз! Ол дереу токтатылуы керек;
2. Қытайдан мемлекетіміз қанша қарыз алды? Қандай шарттармен алды? Неге алды? Mіне, осы мәліметтердің барлығы ашылсын;
3. Қытаймен қандай да маңызды экономикалық келісім-шарттар қоғамның талқылауынсыз жасалмасын;
4. Қытайдан жұмысшылар келтірілмесін! Барлық жұмысты қазақстандықтар атқаруы тиіс;
5. Жер шетелдіктерге сатылмайды, жалға берілмейді деген мәселе Конституцияға енгізілуі тиіс;
6. Жер мәселесін биліктің тағайындаған комиссия мүшелері емес, шынайы тәуелсіз, қоғамдық күштер қарауы керек;
7. Сонымен бірге биліктен барлық саяси тұтқындарды босатып, оларды қудалауды тоқтатуды талап етеміз;
8. Қазақстанда жаңадан «Саяси партиялар», «Сайлау туралы» заң қабылданып, оппозициялық ұйымдар тіркелуі тиіс!
Алматы,
27 наурыз 2021 жыл