«Общественная позиция»
(проект «DAT» №5 (369) от 9 февраля 2017 г.
Осы күні әркім айтып жүрген «әркім» деген сөздің сорлысы еді.
Әке баласына «Әркімнің алдына барып сүмірейме!» деп зекіп жататын… Жеңгейлер «…әркімнен қалған…» деп, әлдекімнің түгін қоймай өсектейтін… Ағалар «жүр сөйтіп, әркімнен бір таяқ жеп» деп, жер-жебірімізге жететін. Енді сол сорлы «әркімнің» күшейгені соншалық, әркімнің аузынан анталап, Конституцияға еніп алмақ! «Әркімдер» төре боп алған ел ошақ басынан бұралқы иттерді қуумен шаршаған бала секілді ойыннан, қызықтан қағылып, ызадан күйіп кетеді екен ғой…
Серік Әбікеннің FВ-парақшасынан
Дос КӨШІМ:
Конституцияға өзгеріс
РЕФЕРЕНДУМ АРҚЫЛЫ
ҚАБЫЛДАНУЫ ТИІС!
Ата Заңның 26-бабына енгізілгелі отырған өзгертулерге қатысты саясаттанушы Дос Көшім мырза «Abai.kz» ақпараттық порталы арқылы өз пікірін білдірген екен.
Біріншіден, егер ҚР Конституциясын халықтық референдум арқылы қабылдасақ, Конституцияға енетін барлық өзгерістер мен толықтырулар да референдум арқылы қабылдануы тиіс. Өкінішке орай, бүгінге дейін Конституция баптарының кем дегенде үштен бірі өзгеріске түсті, бірақ билік бірде-бір бапты халықтың талқысына салған жоқ.
Екіншіден, өткен жылғы дауға қалған жер мәселесінің екі сұрағы шешімін таппай тұрғанда, Конституциядағы меншікке қатысы бар бапты өзгертуге күш салу – халықты көшеге шығару үшін жасалған арнайы жоспар сияқты.
Үшіншіден, бүгінгі күні Құдайдың берген жерін, өзен-көлін, ауасын жеке меншікке жатқызуды қазақ қоғамы қабылдамайды. Әрине, сан түрлі айла-шарғылармен кез келген заңды қабылдауға (қабылдатуға) болатын шығар, бірақ оның түбі үлкен жарылысқа алып келетіні анық.
Төртіншіден, өз басым, «жер – мемлекеттің меншігі» деген тұжырыммен келіспеймін. Жер – соны сақтап қалған, өздерінің қандарымен қорғаған халықтікі, қазақ ұлтының, алаштың меншігі. Қазақ жері халықтың емес, мемлекеттің меншігі болғанда – ұлт өзінің жерінен айырыла бастайды екен: Кеңес Одағына кірген Қазақ мемлекетінің басшылары «экономикалық қажеттілік» деген сылтаумен «өздерінің меншігіндегі жерді» Ресейге де, Өзбекстанға да таратты…
Билікке беруге болмайтын екі нәрсе бар: біреуі – адамдардың құқығы мен еркіндігі (мемлекет тек сол құқықтың сақталуының кепілі ғана); екіншісі – жер (мемлекет жерді тиімді пайдалануды реттеуші ғана).
Бесіншіден, әрине, «әркімнің меншігі» қорғалуы керек, бірақ бұл ұғымға ұлттың меншігі кірмейді. Меніңше, бірінші кезекте осы мәселені заңдандыру керек сияқты.
Алтыншыдан, құрметті достар, 26-бап туралы пікірлеріңізді әлеуметтік желіде білдіргендеріңіз дұрыс, бірақ оны міндетті түрде төмендегі мекен-жайға, халықтың пікірін жинақтайтын ресми орынға жіберіңіздер. Ертең билік әлеуметтік желіде қанша адам өзінің пікірін білдірді деп санап жатпайды, «біздерге осыншама пікір түсті, оның осынша пайызы 26-бапқа өзгеріс енгізуге қарсы, ал мұншасы жақтады» деген қорытынды жариялайды. Сол уақытта санымызды соғып қалмайық.
• (Пікірлеріңізді мына мекен-жайға жіберіңіздер: 010000, Астана қаласы, Есіл ауданы. Үкімет үйі. Қазақстан Республикасы Президенті Әкімшілігінің мемлекеттік құқық бөлімі. Электронды поштасы: [email protected])
Comments
Пікіріңізді қолдаймын. Сонымен бірге билік ортасындағы осы бапты өзгертуді ұсынған КІМ екенін анықтау қажет деп ойлаймын! Оның жасырын болуы мүмкін емес, ондай ортада ертең өздері-ақ кім екенін жариялайтыны анық!
Содан соң, өзіңіз айтпақшы, билік ешқашан халықпен санасқан емес, енді де санаспайды. Керек санды, тіпті халықтың 80 пайызы қолдап отыр деуі де әбден мүмкін! Бұл жүйеге «қазақтың мүддесі» қажет емес, олар «әрқайсысын қолынан жетектеп, түрмеге отырғызуға» болатын бейшаралардың тобыры арқылы өздеріне қажетті заңдар ма, түрлі өзгерістер ме, т.б. кіргізетіні анық.
Ата Заңның 26-бабына енгізілгелі отырған өзгертулерге жол берілсе және ол өзгертулер қабылданып кетсе, сол өзгертулерді ұсынған ҚР президенті де және сол өзгертулерді қабылдаған ҚР парламенті де заңсыз деген талаппен Қазақ халқы көшеге шығуға дайын болу керек! Түсіндік, енді жетер, шыдамның да шегі болады. Дабыл қағылса – шығамыз!
Abai.kz
Мырзагелді Кемел:
«ӘРКІМНЕН» БАСҚА
алтыншы бап тағы бар
Қазір елді алаңдатып, тіпті көңіліне үрей салып отырған мәселе – Конституцияға жаңадан ұсынылып отырған 26-бапқа қатысты өзгерістер. Осы жөнінде белгілі ғалым, экономика ғылымдарының докторы, профессор Мырзагелді Кемел жіңішкелікпен талдау жасаған пікірін білдірген еді.
Конституциямызға ұсынылған өзгерістердегі ерекше назар аударуды талап ететін түзету – 26-баптың 1-тармағына байланысты. Онда «Қазақстан Республикасының азаматтары заңды түрде алған қандай да болсын мүлкін жеке меншігінде ұстай алады» деген маңызды тіркес «Әркім заңды түрде алған қандай да болсын мүлкін жеке меншігінде ұстай алады» – деп өзгерту ұсынылып отыр.
Рас, елбасы бес институттық реформаны алға тартқан кезде оның ішінде меншік құқығына кепілдік беретін заңның үстемдігін қамтамасыз ету қажеттігін баса айтқан болатын. Өйткені адамның конституциялық құқықтарының ішінде адам үшін ең маңыздысы ол – жеке меншік құқығы. Бұл құқық адамның бостандығы, оның межесі ретінде тек қана адам өндіріс құралдарына меншіктену құқығы болғанда ғана орын алып, жүзеге асырылады. Егер өндіріс құралдарына адамның жеке меншігі толығымен жоққа шығарылса, ол жерде бостандық пен құқықтың болуы мүмкін емес. Бірақ мәселе біздің басты киеміз – Жер туралы болса, онда шетел азаматтары осы бапты пайдаланып, бүгінге дейін алып алған жері жеке меншікке кетіп қала ма деген қауіп бар сияқтанады көңілге. Ол жер көлемі бір үйдің аумағындай немесе 1-2 гектар (өндіріске қажетті) болса да мейлі, ал 20–100 мың гектарлап жеке меншікке беріліп қойған жерді заңдастыру тәсілі үшін ұсынылып жатса, онда уайым дұрыс, әлеуметтік желілерде осыны білетіндер де, білмей шамалайтындар да мәселе көтеріп жатуы сондықтан.
Сөз етіп отырған азаматтарды шошытып отырған «әркім» деген сөз Конституцияның осы бабының 4-тармағында да тұр. Одан бәлендей қауіптебесе де болады. Мәселе «әркім» деген сөзде деп санамауға тиіспіз. Мәселе сол «әркімдердің» ішіне меншік құқығы бар жер иелері де еніп кете ме дегенде болып тұр.
Осы уайымды болдырмау үшін, осы «Әркiм заңды түрде алған қандай да болсын мүлкiн жеке меншiгiнде ұстай алады» деп жазылған мәтінде немесе 6-баптың 3-тармағында «Жер және оның қойнауы, су көздерi, өсiмдiктер мен жануарлар дүниесi, басқа да табиғи ресурстар мемлекет меншiгiнде болады. Жер, сондай-ақ заңда белгiленген негiздерде, шарттар мен шектерде жеке меншiкте де болуы мүмкiн» дегендегі соңғы сөйлемді нақтылап: «Ауыл шаруашылығы жері, шетел азаматтары мен заңды тұлғаларды қоспағанда, заңда белгiленген негiздерде, шарттар мен шектерде жеке меншiкте болуы мүмкiн» деп жазылғаны жөн.
«The Qazaq Times»
