Ермұрат БАПИ: «АҚИҚАТ» ПАРТИЯСЫН парламентке өткізе алмасам, ОТСТАВКАҒА ӨЗІМ КЕТЕМ!

Мен «ДАТ»-тың шыға­ру­шы редак­то­ры ретін­де «Ақиқат» пар­ти­я­сы­ның төраға­сы болып сай­ланған, редак­ци­я­ның жола­шар аға­сы Ермұрат Бапи­дан өзі 20 жыл­дан бері газет беті­нен түсір­мей келе жатқан «ДАТ!» айда­ры­на сұх­бат беруін сұраған едім. 

Бірақ ол өз газетіне сұх­бат беруді кәсі­би әрі сая­си әбес­тік санап, өткен апта­да «The Qazaq Times» қоғам­дық-сая­си пор­та­лы­на бер­ген сұх­ба­тын көшіріп басу­ды ұсын­ды. Әріп­тес аға­мы­здың: «Сол сұх­бат­та бәрі айтыл­ды, қай­та­лап жату­дың, артық діл­мәр­судің қажеті жоқ шығар…» деген сөзін құп көріп, пор­тал­дың жетек­шісі, жур­на­лист Қой­шы­бек Мүбәрәк мыр­за алған сол видеосұх­бат­тың мәтінін отырмыз.

Бақыт­гүл МӘКІМБАЙ

– Бұрын сізді «Ере­ке» деп, қаза­қи қалы­пқа салып, інілік ізет­пен аға тұтып атай­тын едік, енді пар­тия жетек­шісі болған соң, «Ермұрат Сей­тқа­зы­ұ­лы» деп, бюро­кра­ти­я­лық бай­ып­пен атай­мыз ба, Ереке?

– (Күліп алды) Мен кезін­де әкім­шілік аппа­рат­та қыз­мет еткен жұмыс өтілім бары­на қара­ма­стан, бұрын да бюро­крат болып қарық қыл­маған едім. Одан кей­ін­гі 20 жыл­дан бері тәу­ел­сіз басы­лым­ды шыға­рып келе­мін. Сон­ды­қтан бюро­крат­тық қаси­ет бой­ы­ма сің­ген жоқ – өзіңіз білетін «Ере­ке­мін».

– Енде­ше, Ере­ке, сіздің осы пар­ти­яға, оның сая­си кеңесіне мүше екеніңізді осы сай­лау науқа­ны кезін­де ғана біл­дік. Бұрын­да­ры сіздің ЖСДП-ның жыр­ты­сын жыр­тып жүр­геніңіз қалай аңғарылмады? 

– Мен сая­си пар­ти­я­лар­дың жұмысы­на 1998 жыл­дан бері ара­ла­стым. Алғаш рет экс-пре­мьер Әке­жан Қажы­гел­дин­нің «РНПК» пар­ти­я­сы құры­лған кез­де оның атқа­ру коми­тетінің, кей­ін­нен Қаза­қстан­дағы Демо­кра­ти­я­лық күш­тер фору­мы­ның бел­сен­ді мүше­сі бол­дым. 2000 жыл­дар­дың басын­дағы аты­шу­лы «ҚДТ–ДВК» қозға­лы­сын­да, кей­ін­нен «Нағыз Ақ жол» пар­ти­я­сы­ның басқа­ру орга­ны қата­рын­да бол­дым, одан кей­ін ақы­ры билік тір­ке­мей қой­ған «ЖСДП-Азат» пар­ти­я­сын­да, одан соң ЖСДП-да төралқа мүше­сі, сая­си кеңе­стің мүше­сі болдым.

Дұрыс бай­қаған­сыз, пар­ти­я­лық тұрғы­да бел­сен­ді, арын­ды қыз­мет көр­сет­кен жоқ­пын. Көр­сет­кім кел­ме­ген­дік­тен емес, себебі аза­мат­тық мақ­са­тым – жур­на­ли­стік қыз­мет арқы­лы қоға­мға ағар­ту­шы­лық қыз­мет етуді көбірек қала­дым. Халы­қтың көзін сая­си наси­хат арқы­лы бас­пасөздің күші­мен ашу мақ­са­тын алды­ңғы оры­нға қой­дым. Пар­ти­я­лық ұйым­дар­дың жұмысын­да бел­гілі бір істің сала­сын­да жүр­генім бол­ма­са, жетек­шілік рөл­де болған жоқ­пын. Сон­ды­қтан менің пар­ти­я­лық жетек­шілік тәжіри­бем тасып тұрған жоқ… 

– Ең алды­мен мына­ны айты­ңыз­шы: «Қоғам­да Ермұрат Бапи пре­зи­дент­тік сай­ла­удан неге жал­тар­ды?» деген сау­ал бар. Ең қызы­ғы, сізді ЖСДП-ның сая­си кеңесі пре­зи­дент­тік сай­ла­у­ға үміт­кер ретін­де ұсын­ды, ал пар­тия съезі бұл баста­ма­ны неге қолдамады?

– Бұл сұрағы­ңы­зға жау­ап бер­мес бұрын, алға­шқы сөзім­нің соңын тұй­ы­қтай­ын. Өзім­нің осы пар­ти­я­лық жұмысқа, аты өзгер­ген «Ақиқат» пар­ти­я­сы­на жетек­шілік­ке келуі­ме соңғы 10–15 жыл көле­мін­де­гі Қаза­қстан­дағы пар­ти­я­лық, қоғам­дық қар­сы­лық қозға­лы­стар­дың тәжіри­бесі түрт­кі бол­ды. Қоғам­да оңшыл­дар­мен де, сол­шыл­дар­мен де, ұлт пат­ри­от­та­ры­мен де, басқа да сая­си күш­тер жетек­шілері­мен де мей­лін­ше тіл табысуға тыры­стым. Мен кон­флик­ті­ге, рет­сіз дау-дамай­ға баруға құштар адам емес­пін. Менің ере­гесім – тек билік­пен ғана ара­да. Ал елде­гі әркім өзін­ше, өз ой-пай­ы­мы­м­ен елді, қоғам­ды өзгерт­сек деп жүр­ген аза­мат­тар­дың ұста­ны­мы­на ала­бө­тен қар­сы­лы­ғым жоқ. Сон­ды­қтан қазір­гі қалып­тасқан жағ­дай­ды пай­да­ла­нып, осы пар­ти­яға жетек­шілік ету­ге келістім. 

Бұл тұрғы­да Жар­ма­хан Айт­бай­ұ­лы пар­ти­я­ның төраға­сы болу жөнін­де­гі ұсы­ны­сты өткен жылы көк­тем­де айтқан: «Пар­ти­я­ны жасарт­сам, құра­мын жаңғырт­сам, соған бір табан­ды, ұста­ны­мы­на мықты, инер­ци­я­сы күшті аза­матқа, мәсе­лен, өзіңе пар­ти­я­ны басқа­ру­ды берер едім», – деген еді. Ол кез­де мен бір­ден келі­се қой­ма­дым. Қаза­қстан­ның жағ­дай­ын­да сая­си пар­ти­я­ны алып жүру – бала­ның ойы­ны емес, қиын­ды­ғы мен мін­деті ауыр. 

Одан кей­ін де, өткен жылы күз­ге салым Жәкең тағы да «пар­ти­яға жетек­шілік­ке кел» деген ұсы­ны­сын айт­ты. Тағы да келісім бер­медім. Енді, міне, кезек­тен тыс пре­зи­дент­тік сай­лау жари­я­ланған­нан кей­ін, қоғам­дағы күш­тер­дің ара сал­мағы бел­гілі болып жатыр ғой: сай­ла­у­ға ұмты­лып жатқан ұйым­дар­дың, жеке аза­мат­тар­дың қаты­суы, сай­ла­у­ға түсу арқы­лы қоғам­ның туын көтеріп жатқан­дар, оған қаты­са алмай қалған­да­ры да бар. Өйт­кені был­ты­рғы жылы қабыл­данған сай­лау заң­ды­лы­ғы негізін­де жеке аза­мат­тар­дың сай­ла­у­ға түсу құқы­ғы шек­тел­ді. Соған бай­ла­ны­сты қоғам­ды бірік­тіретін, алдағы пар­ла­мент­тік сай­ла­у­ға дай­ын­да­ла­тын мүм­кін­дік­тер­дің жағ­дайы осы пре­зи­дент­тік сай­лау науқа­нын­да пай­да бол­ды. Сон­ды­қтан келісі­мім­ді бер­дім. «Пар­ти­я­лық сая­си амби­ция қай­дан пай­да бол­ды?» деген сұрағы­ңы­зға берер жау­а­бым осы. 

Ал сұрағы­ңы­здың екін­ші бөлі­гіне келей­ін. «Ақиқат» деген атау алмай тұрып, ЖСДП төраға­сы Жар­ма­хан Тұяқ­бай және пар­ти­я­ның сая­си кеңесі маған ұйым­ның аты­нан пре­зи­дент­тік­ке үміт­кер ретін­де қаты­су жөнін­де ұсы­ныс жаса­ды. Мен өз тара­пым­нан басқа да аза­мат­тар­дың атын атап, солар­ды ұсы­ну жөнін­де өз ойым­ды айт­тым. Бірақ Жар­ма­хан Айт­бай­ұ­лы: «Сай­ла­у­ға түсетініңді съездің талқы­сы­на ұсы­най­ық, съезд қан­дай шешім шығар­са, сол шешім­ге бағы­най­ық», – деді. Мен келісі­мім­ді бер­дім, бірақ съезд бары­сын­да елі­міздің әр аумағы­нан кел­ген деле­гат­тар­дың басым бөлі­гі «сай­ла­у­ға қаты­спай­мыз, сай­лау әділет­сіз өтетіні бел­гілі» деген пікір­лерін айтты.

– Ал бой­кот жари­я­ла­у­ға қар­сы­лар бол­ды ма?

– Иә, бол­ды. Бірақ бой­кот жари­я­ла­у­ға қар­сы­лар­дан гөрі, қол­даған­дар­дың қата­ры көп бол­ды. Съездің күн тәр­тібін­де­гі бірін­ші мәсе­лесі ретін­де «Сай­ла­у­ға қаты­са­мыз ба, қаты­спай­мыз ба?» деген сұрақ қарал­ды. Соңы­на таман бір­не­ше деле­гат қаты­суы­мыз керек деп, қоғам­да сая­си күш­тер­дің, ұсы­на­тын үміт­кер­дің барын алға тар­тқан­дар болды. 

Ондай ұсы­ны­сты мен де іштей қол­да­дым. Бірақ бұл сай­лау билік­тің жасаған ойы­ны болған­ды­қтан, осы сая­си науқан­ның қалай өтетініне әбден қаны­қ­пын. Бір­не­ше сай­ла­у­ларға көре­рмен ретін­де емес, ұйым­да­сты­ру­шы­лар тара­пы­нан қаты­сып, бір­не­ше­уін бастан өткіздік. Был­ты­рғы жылы Сай­лау тура­лы заң­ды­лы­қтарға енгізіл­ген өзгерістер­ден кей­ін, съез­де айты­лған пікір­лер­ді наза­рға ала оты­рып, деле­гат­тар шеші­мінің тоқта­мы­на бағы­нуға тура кел­ді. Өз тара­пым­нан «мен қайт­сем де қаты­са­мын» деп, тел­няш­кам­ды жыр­та­тын­дай ойым болған жоқ.

– Ал пар­тия мүше­сі, бел­гілі қоғам қай­рат­кері Әмір­жан Қоса­нов мыр­за өзінің пре­зи­дент­тік сай­ла­у­ға түсу­ге ынта­сы бар екенін күнібұрын айтып жүр­ді, бұл орай­да әле­умет­тік желілер­де оның бір­не­ше мәлім­де­месі бол­ды. «Пар­тия Қоса­но­вты қол­да­маға­ны қалай?» деген сұраққа не деп жау­ап берер едіңіз? 

– Бұл (Қоса­но­вты қол­да­мау тура­лы) – жаң­сақ жет­кен ақпа­рат. Осы сай­лау жари­я­ланған­нан кей­ін, біздің газет­ке және «Жас Алаш» газетіне сұх­бат бер­ген пар­тия төраға­сы Жар­ма­хан Тұяқ­бай: «Аза­мат­тық қоғам тара­пы­нан үміт­кер­лер талқы­ла­нып, біздің пар­ти­яға ұсы­ныс түсетін бол­са, оны қара­уға дай­ын­быз», – деген еді. Екі басы­лым арқы­лы қоға­мға пар­тия ұста­ны­мын айт­ты. Бірақ «жылт етіп» көрініп, кан­ди­дат болу­ды арман­дап жүр­ген­дер­ді қол­дай алмай­мыз, нақты ұсы­ны­сы­мен, артын­да әле­умет­тік, қоғам­дық-сая­си күші бар аза­мат­тар­ды съез­ге ұсы­нып, /кандидатурасын/ қара­уға дай­ын­быз», – деді. 

Съездің үстін­де сөй­ле­ген сөзін­де /Жармахан Тұяқбай/: «Қоға­мға ұсы­ныс жаса­дым, бірақ ешқан­дай қоғам­дық бір­ле­стік өз үміт­кер­леріне қаты­сты ұсы­ныс айтып кел­ген жоқ», – деді. Өзі ешкім­ді қолы­нан жетек­теп әкел­мей­тінін де айтты. 

Ал Әмір­жан Қоса­но­вқа қаты­сты айта­рым, сонау 90-жыл­дар­дың соңы­нан оппо­зи­ци­я­лық алаң­да, өмір­де қатар жүр­ген, бір жағы­нан туы­сты­ғы­мы­зда бар, жақ­сы жол­дас жігіт­тер­міз. Бірақ пар­ти­я­ның бой­кот жари­я­лай­ты­ны съездің күн тәр­тібін­де бірін­ші мәсе­ле ретін­де қарал­ды. Шешім қабыл­да­нып қой­ған­нан кей­ін ғана мен өз тара­пым­нан үміт­кер­лік­тен бас тар­тып, Әмір­жан­ды ұсын­сам, бұл жәйт ыңғай­сыз болар еді. Сон­ды­қтан қосым­ша үміт­кер­лер­ді талқы­лау жөнін­де съез­де ұсы­ныс болған жоқ. 

– Енді «Ұлт тағ­ды­ры» қоғам­дық ұйы­мы аты­нан сай­ла­у­ға түс­кен кезін­де Әмір­жан мыр­за­ға пар­тия тара­пы­нан қол­дау бола ма?

– Осы мәсе­ле төңіре­гін­де мен үшін қина­ла­тын тұста­ры көп. Бірін­ші­ден, мен пар­тия съезінің шеші­міне бағы­нуым керек: съезд сай­ла­у­ға бой­кот жари­я­лау жөнін­де шешім шығар­ды. Мен өзім­нің кан­ди­да­ту­рам­ды алдым. Ал өзі­міз бой­кот жари­я­лап алып, соңы­нан сай­ла­у­ға түсіп жатқан үміт­кер­лер­ді қол­дай­мыз десек, съезд шеші­міне қай­шы кел­мей ме? Сон­ды­қтан пар­ти­я­ның сая­си кеңесі мүше­леріне өз ойым­ды айт­тым: «Егер Әмір­жан­мен ежел­гі жол­да­стық қарым-қаты­нас негізін­де қол­дай­мыз десеңіз­дер, қар­сы­лы­ғым жоқ. Оппо­зи­ци­ядан сай­ла­у­ға түсіп жатқан аза­мат­ты қол­даңы­здар, бірақ оған пар­ти­я­ның атри­бу­тын пай­да­лан­сақ, съезд шеші­мін бұзға­ны­мыз. Сөзі­міз бен ісі­міз сәй­кес­пей жат­са, қоғам­да күдік туа­ды», – дедім. Ал /партия төраға­сы емес/ жеке аза­мат ретін­де, бұрын­нан бір­ге жүр­ген әріп­тес, жол­дас ретін­де Әмір­жан­ды жан-жақты қол­дай­мын. Газет редак­ци­я­сы алқа­сы­ның шеші­мі бой­ын­ша, сай­лау науқа­ны кезін­де бел­гі­лен­ген тәр­тіп­пен, заң шең­берін­де Әмір­жанға қол­дау көрсетеміз. 

– Сұх­ба­ты­мы­здың екін­ші бөлі­гі сіздің «Ақиқат» соци­ал-демо­кра­ти­я­лық пар­ти­я­сы­ның төраға­сы болып сай­ла­нуы­ңы­зға қаты­сты бол­мақ: бірін­ші кезек­те айты­ңыз­шы – бұл ала­са­пы­ранға сіз қалай тап бол­ды­ңыз? «Ермұрат Бапи» деген аты­ңыз елге бұрын­нан да таны­мал еді ғой…

– Жақ­сы сұрақ екен. Сұрақтың бір бөлі­гіне жау­ап­ты жоға­ры­да айтып өттім. Осы сай­ла­у­мен өмір біт­пей­ді, қоғам­дық тір­лік, сая­си күрес жалға­са береді. Бұл сай­ла­уда тәу­ел­сіз кан­ди­дат жеңіс­ке жете ме, жет­пей ме – оның бәрі билік­тің шеші­міне бай­ла­ны­сты. Заң­ның бәрін билік өз ыңғай­ы­на қарай рет­теп алға­ны – бел­гілі жәйт…

Сон­ды­қтан пар­ти­яға төраға­лы­ққа келі­су­де­гі басты мақ­са­тым – қоғам­ды пар­ла­мент­тік сай­лау алдын­да топ­та­сты­руға күш бірік­ті­ру. Біздің алды­мы­зда негіз­гі сай­лау – пар­ла­мент­тік сай­лау күтіп тұр. Егер сол сай­ла­уда үні­мізді шыға­ра алмай, қоғам­ды жұмыл­ды­рып, үлкен бір сая­си күш­ке айнал­ды­рып, /парламенттік/ сай­ла­у­ға бара алма­сақ, елі­міз­де абсо­лют­ті монар­хия түбе­гей­лі орны­ға­ды. Оған дәлел – сай­лау бары­сын­да Тоқа­ев­ты билік­тің ресур­ста­ры «жеңім­паз» ретін­де алып шыға­ты­нын, ол «сай­ланған» пре­зи­дент бола­ты­нын, сонан кей­ін бірер жыл­дың айна­ла­сын­да ден­са­улы­ғы­на бай­ла­ны­сты отстав­каға кететін бол­са, сенат төраға­сы Дариға Назар­ба­е­ва пре­зи­дент бола­ты­нын сая­сат­та­ну­шы­лар мен сая­сат­кер­лер күнібұрын болжап қой­ды. Қазір­гі өзгер­тіл­ген заңға сәй­кес, пре­зи­дент­тің орны­на кел­ген сенат төраға­сы пре­зи­дент­тің өкілет­ті уақы­ты аяқталғанға дей­ін пре­зи­дент болып оты­ра береді. Сон­ды­қтан Назар­ба­ев негізін қалаған билік­тің жалға­сы нағыз монар­хи­я­ның ми бат­пағы­на бата­ды деген сөз. 

Менің мақ­са­тым – соңғы жыл­дар­да қалып­тасқан қоғам­дық күш­тер ара­сын жақын­да­сты­ру, қоғам­ның орта­сы­нан бір ортақ өзек­ті тауып, бір күш­ке жұмы­лай­ық, /билікке қарсы/ бір­ге болай­ық деген сияқты ниетім­ді қол­дай­тын аза­мат­тар­дың басын қосу. Өзіңіз айтып оты­рған «пар­тия төраға­сы» деген лау­а­зы­мға келі­су­ге мәж­бүр болған себебім де осы. Түп­кі мақ­са­ты­мыз – алда тұрған пар­ла­мент­тік сай­ла­у­ға дай­ын­да­лу. Қазір­гі заң бой­ын­ша, бір жыл­да екі сай­лау бол­май­ты­ны белі­гілі, бірақ біздің елде сай­лау заңы­на өзгеріс енгі­зу – /заң деген/ «шпар­гал­ка­ны» жаңар­ту түк­ке тұр­май­ды. Жыл­дың аяғын­да /билік/ аяқ асты­нан форс-мажор­лық жағ­дай тауып, кезек­тен тыс сай­лау жари­я­ла­нуы әбден мүм­кін. Сон­ды­қтан осы сай­лау кезі­нен бастап әле­умет­тік топ­тар­ды: сая­си күш­тер­ді, ұлт­шыл­дар­ды, діни топ­тар­ды, жастар­ды бір ортаға топ­та­сты­рып, пар­ла­мент­тік сай­ла­у­ға әзір­лік шару­а­ла­ры­на кірі­се­міз. Алдағы пар­ла­мент­тік сай­ла­у­ға ешқан­дай қоғам­дық ұйым­дар қаты­са алмай­ды, қазір­гі заң бой­ын­ша, тек сая­си пар­ти­я­лар­дың ғана қаты­су құқы бар. Елде­гі мүм­кін­ді­гі, сая­си алаң­да заң­ды тір­ке­уі бар жалғыз пар­тия – «Ақиқат». Осы пар­ти­я­ның маңы­на елді, қоғам­ды өзгер­тем деген аза­мат­тар тұтас «фронт» құрып, топ­тасқа­ны дұрыс!

– Сіз­ге дей­ін аза­мат­тық қоғам­ды бірік­тірем деп, бар­лық күш-жігерін, мораль­дық-мате­ри­ал­дық ресур­ста­рын төк­кен аза­мат­тар бол­ды ғой: Әке­жан Қажы­гел­дин­нен бас­та­сақ, одан бері­де – Нұр­бо­лат Маса­нов пен Алтын­бек Сәр­сен­бай­ұ­лы марқұм­дар, Болат Әбі­лов, Ғалым­жан Жақи­я­нов, Асыл­бек Қожах­ме­тов, кей­ін­нен тіп­ті қыл­мыс­кер ата­нып, сырт­тай сот­ты болған Мұх­тар Әбі­ля­зов – бәрі-бәрі қоғам­ның басын бірік­ті­ре алма­ды. Енді осы қиын іс сіздің қолы­ңы­здан келеді деп ойлай­сыз ба?

– Иә, ауыр сұрақ екен… Съез­ден кей­ін­гі сая­си кеңе­стің оты­ры­сын­да кеңес мүше­леріне: «Мен пар­ти­яға төраға­лы­ққа бір ғана мерзім­ге кел­дім, ол мерзім шар­тты жыл­дар­мен есеп­тел­мей­ді, ол мерзім – алдағы келе жатқан пар­ла­мент­тік сай­ла­у­мен есеп­те­леді. Егер пар­ла­мент­тік сай­ла­у­ға қоғам­ды бірік­тіріп өтетін бол­сақ («фронт» деп оты­рға­ным сол), өзі­міздің пар­ла­мент­ке кіру мүм­кін­ді­гі­мізді дәлел­деп жат­сақ, онда мен мис­си­ям­ды орын­даға­ным. Екін­ші­ден, егер аза­мат­тық ойым жүзе­ге аспай, тағы да опық жеп, пар­ла­мент­тік сай­ла­удан жеңілу­ге мәж­бүр болып, билік­тің «қуыр­шақта­ры­на» қоғам болып, қар­сы тұра алмай, «Ақиқат» пар­ти­я­сы пар­ла­мент­тік сай­ла­удан өте алмай жат­са, өзім отстав­каға кете­мін! Бұл – бірер жыл­дың арғы-бер­гісін­де­гі мерзім шығар», – деп, өзім­нің ойым­ды ашық айттым. 

Сіз атап оты­рған аза­мат­тар қоғам­ды бірік­ті­ре алма­ды деген сау­а­лы­ңыз – ауыр, қиын сұрақ. Ол маған ғана бай­ла­ны­сты сұрақ емес, мен ғана қоғам­ды бірік­тіру­ге мүд­делі бол­мауым керек. Қоғам­ның бірі­гіп, бір жұды­ры­ққа жұмы­лып, қоғам­дағы сана­лы аза­мат­тар­дың сай­ла­у­ға түсуіне бәрі мүд­делі болуы тиіс. Жеке бастың амби­ци­я­сы­на қара­май, сая­си ұйым­дар­дың, ұлт­тық-пат­ри­от­тық бір­ле­стік­тер­дің жетек­шілері қоғам­ды өзгер­ту­ге мүд­делі бол­са, «Ақиқат» пар­ти­я­сы­ның алаңын пай­да­ла­нып, бір ортаға топ­тасқа­нын қалар едім! Үлкен күш болып, мате­ри­ал­дық-қар­жы­лық, иде­я­лық, руха­ни топ­та­са алсақ, сая­сат, өнер, білім, ғылым, мәде­ни­ет сала­сын­дағы тұлға­лар­ды, өзінің ойы, айта­тын пікірі, тұлға­лық қаси­еті бар аза­мат­тар­дан сай­ла­у­ға 100 кан­ди­дат шыға­ра­тын бол­сақ, дүлей күш­ке айна­лар едік. «Ақиқат­тан» кім­дер /елге етене таны­мал 100 кандидат/ сай­ла­у­ға түсіп жатқа­нын білетін ел бол­са, бұл аза­мат­тар­дың /саяси/ палит­ра­сы жүз­де­ген мың халы­қтың ерік-жігерін біл­діретін пар­ла­мент­ті жеңіп /басып/ ала­ры сөзсіз! 

– Ал нарық жағ­дай­ын­дағы Қаза­қстан­да пар­ла­мент­тік сай­ла­у­ға аза­мат­тық қоғам­ның басын бірік­тіру­ге, сіз айтқан­дай, «біре­гей фронт» құруға, ортақ тізім ұсы­нуға пар­ти­я­ның қар­жы­лық мүм­кін­ді­гі жете ме? Сіздің жеке басы­ңыз бір «ДАТ» газетін қар­жы­лық қиын­ды­қтар­мен шыға­рып жатқан­да, қоғам­ды топ­та­сты­ру сияқты орас­ан зор іс оңай бола ма?

– Газет­тің қар­жы­лық мәсе­лесіне орай айта­рым: соңғы бір бес-алты жыл­дың көле­мін­де /газеттің/ үлкен қиын­ды­қтар­мен, редак­ци­я­лық ұжым­ның ерік-жігері­мен ғана шығып жатқа­ны рас. Оған біре­удің беріп жатқан, бөліп жатқан ештеңесі жоқ: кез кел­ген тек­се­ру­ші орган­ның адын­да құжат­та­ры­мы­зды жай­ып тастап, дала­дан ағып келіп жатқан қар­жы көзі жоқ екенін дәлел­дей ала­мын. Нарық жағ­дай­ын­да саты­лған газет­тің ақша­сы­нан бес-алты ада­мға жалақы бере­міз, сол ақшаға газет шыға­ра­мыз, қар­жы­лық қиын­ды­қтың сал­да­ры­нан 36 бет­ті 24 бет­ке түсір­дік, одан кей­ін 16 бет­ке қысқарт­тық. Ең басты мін­дет – газет­ті пре­зи­дент­тік сай­ла­у­ға, тран­зит­тік кезең­ге, пар­ла­мент­тік сай­ла­у­ға жет­кі­зу еді. 

Ал қоғам­дық күш­тер­ді бірік­ті­ре ала­тын қар­жы­лық мүм­кін­дік­тер­ге бай­ла­ны­сты айта­рым: елде /биліктен/ жапа шегіп жүр­ген шағын және орта биз­нес өкіл­дері бар, оли­гар­хи­я­лық топ­тар­дың ішін­де клан­дық қақты­ғы­стар пай­да бол­ды, билік­ке етене жақын топ­тар ғана мем­ле­кет­тік тен­дер­дің науа­сы­нан «жем жеп» жүр­се, қалға­ны /ол мүмкіндіктен/ қағы­лу­да. Сон­ды­қтан билік­тің жүген­сіз сая­са­ты сал­да­ры­нан баз кешіп жүр­ген биз­нес өкіл­дері­нен, пар­ти­я­лық демей­ін, жаңа­дан құры­ла­тын қоғам­дық үлкен күшті қол­да­уға көмек сұрай­мыз. Ашы­ғын айта­мын: «Кеш бол­май тұрған кез­де қоғам­да жұды­ры­қтай күш жаса­уға сіз­дер көмек беріңіз­дер. Ертең кеш бола­ды. Сай­лау жақын қалған кез­де депут­тат­ты­ққа үміт­кер­лер­дің пар­ти­я­лық тізі­мін жаса­уға /праймериз/ баста­ла­ды. Оны мен жалғыз шешпей­мін, қара күз­де съезд шақы­рып, жан-жақтан жиналған қоғам­дық ұйым өкіл­дерін деле­гат­тар­дың дауы­сы­на салу арқы­лы тізім түзіледі. Жүз адам­ның ішіне биз­нес өкіл­дері енбе­се, өздеріне сын болады». 

Сұрағы­ңыз өте орын­ды бол­ды, /бизнес өкілдері/ кеш қал­май, жүр­гелі тұрған пой­ы­здың соңғы ваго­ны­на билет алып қалсын! 

– Мақ­сат-мұра­ты­ңы­зға жетіңіз, Ере­ке! Рахмет!

Қой­шы­бек МҮБӘРӘК

• «The Qazaq Times» пор­та­лы­ның видеосұх­ба­тын мәтін­де­ген – Бақыт­гүл Мәкімбай