жасаған азамат еді!

Құрметті Қасым-Жомарт Кемелұлы!

Қазақстанға 40 жыл бойы тажал болып, Ертіс бойы тұрғындарының жүздеген кәрі-жасын ажалға жем етіп, мыңдағанын мүгедектікке ұшыратқан Семей атом-ядролық полигонын жаптыруға алғаш ресми қарсылық жасаған, 1989 жылы ақпан айының 20-ы күні СОКП Орталық Комитетінің Бас хатшысы М.Горбачевқа полигондағы сынауды шектеп, басқа жаққа көшіруді талап етіп жеделхат жазған Азаматымыз Кешірім БОЗТАЕВТЫҢ туғанына алдымыздағы шілде айында 90 жыл толады.

Кешірімнің хаты Кремльді, әрине, дүрліктірді. Горбачев құрған Мемлекеттік комиссия ақпанның 28-і күні Курчатов қаласына, одан соң Семейге келіп, жұртшылықпен бірнеше кездесу өткізді. Содан кейін облыс партия комитетінің 1-хатшысы Кешірім Бозтаевтың кабинетінде полигон мәселесін талқылау жөнінде бірлескен мәжіліс өткізіледі. Өзінің аузын жабуға келгенін білген К. Бозтаев комиссиямен қатты айтысып, ақырында жеңген. Ол мәжілістің стенографиялық есебін оқығандар: «Біздің Кешірім Бозтаев – нағыз қаһарман!» деп жүрді.

1993 жылы К. Бозтаевты жасының алпысқа толуымен құттықтаған хатында президент Н.Ә.Назарбаев мырза былай депті (үзінді):

«Құрметті Кешірім БОЗТАЙҰЛЫ!

Өміріңіздегі аса елеулі жәйт – жасыңыздың 60-қа толуымен шын жүректен құттықтаймын!

…Сіздің Семей ядролық полигонын жабу туралы мәселені шешуге, атомдық сынаулардан зардап шеккен жұртшылыққа әлеуметтік қамқорлық көрсету жүйесін жасауға қосқан үлесіңіз теңдессіз!..

Кешірім Бозтайұлы, ыстық ықыласпен құттықтап, мықты денсаулық, ұзақ ғұмыр, мол бақыт тілеймін!

Қазақстан Республикасының президенті Н. НАЗАРБАЕВ.

25 маусым, 1993 ж. Алматы қаласы».

Ақиқатты айтқан! Алайда Кешірім Бозтаев қайтыс болғаннан (1999 ж.) кейінде: «Семей полигонын біз жаптық!»; «Семейдегі атом-ядролық полигонды мен жаптырдым!»; «Полигонды біз емес, бір обком секретары жапты-ау?!» дегендей дақпыртты сөз көбейді. Ақырында полигон жайында ресми жиындар өткізілгенде, К.Бозтаевтың аты-жөні аталмайтын болды. Әлі де солай. Өте өкінішті!.. «Елім үшін, халқым үшін жанымды қиюға бармын!» деген («29 ақпан» кітабынан) нағыз Адамның, Азаматтың аруағын аттап кету тіпті мұсылмандыққа жат қарекет емес пе?!

Құрметті Қасым-Жомарт Кемелұлы! Семей полигонына қарсы күресті ресми жолмен бастап, халықтың, КСРО Ғылым академиясының вице-президенті Е.Велихов, басқа да көрнекті мемлекет және қоғам қайраткерлері, ғалымдар, журналшы-жазушылар қостап, ядролық сынауларға, қару-жарақты шығаруға қарсы халықаралық ұйымдар қолдап, соның нәтижесінде зұлмат полигонды жаптыру мақсатын іске асырған Кешірім БОЗТАЕВҚА «Қазақстанның Халық қаһарманы» атағын беруді өтінеміз! Бұл – жасы 90-нан асқан біздің ғана емес, Кешірім марқұмның кім болғанын жақсы білетін мыңдаған қазақстандықтардың тілегі деп біліңіз.

Қазақстанды жаңарту істеріңізге сәттілік тілеуші:

 Мыңбай РӘШ,

ақын, Қазақстан Республикасына еңбегі сіңген қызметкер,

Уахап ҚЫДЫРХАНҰЛЫ,

жазушы, Қазақстанның еңбек сіңірген мәдениет қызметкері,

21. 05. 2023 ж.

АТАҚТЫ МАРАФОНШЫ

экстремист ретінде тергелуде

• Мамырдың 23-інде қоғам белсендісі, тіркелмеген оппозициялық «Алға, Қазақстан!» ұйымының төрағасы Марат Жыланбаевтың үйін полиция тінтті. Белсендінің Астана сыртындағы үйінің алдында полиция мен азаматтық киім киген белгісіз адамдар тұрды. Олар «Азаттықтың» түсіру тобын үйге кіргізбеді.

Марат Жыланбаевтың қызы Азия Жыланбаева таңертең әкесін қарсы алуға барғанын, бірақ оны полиция алып кеткенін біліп, кейін қайтқанда, полиция үйіне кіргізбей қойғанын айтты. Оның сөзінше, полиция мән-жайды түсіндірмеген.

Полиция «Азаттық» тілшісінің сұрағын да жауапсыз қалдырды. Бірнеше минуттан кейін полиция формасы мен жай киімдегі он шақты адам үйден шықты. Олар тінтуге рұқсат беретін құжатын көрсетпестен кетіп қалды.

Мамырдың басында әкімшілік сот шешімімен Марат Жыланбаев 20 тәулікке қамалып, әкімшілік жаза мерзімі сейсенбі күні біткен еді. Белсендінің жақтастары сейсенбі күні таңертең оны абақты алдында күткенімен, Жыланбаев шықпаған. Туыстары белсенділерге Марат Жыланбаевты изолятордан полицияның экстремизммен күрес бөліміне әкеткенін айтқан.

Жыланбаевтың әйелінің сөзіне қарағанда, тінтуге келген қызметкерлер рұқсат қағазына ұқсайтын құжат көрсеткен және ешкімнің келісімінсіз-ақ тінтетінін айтқан. Тінту жүргізгендер флешка, телефон және «Алға, Қазақстан!» деген жазуы бар бірнеше футболканы алып кеткен.

Қазақстанның белгілі марафоншысы Марат Жыланбаевты саяси тұтқындарға бостандық талап етіп, наурыз айында акция өткізгені үшін мамырдың басында 20 тәулікке қамаған. Акцияға қатысқандар Батысты «Путинге көмектескен» Қазақстан билігіне санкция салуға да үндеген.

Марат Жыланбаев басқаратын «Алға, Қазақстан!» ұйымы партия ретінде ресми тіркелуге әлденеше рет талпынған. Ұйымның бастамашыл тобы осы аптада Әділет министрлігіне 15-ші рет құжат тапсырғалы отырған.

Cәния ТОЙКЕН,

Azattyq.org

ЖАСАРАЛ ДА

кетті

ЖАЛҒАННАН

• «ДАТ» медиа-жобасының редакциялық ұжымы белгілі оппозициялық қайраткер, мемлекеттік тіркеуге алынбаған «Алға, Қазақстан!» партиясының негізін қалаушы Жасарал Қуанышалиннің қайтыс болуына байланысты марқұмның отбасына, туған-туыстары мен дос-жарандарына қайғырып көңіл айтады.

90-жылдардың басында «Азат» қозғалысының белді мүшесі, 1994–1995 жылдары Қазақстан Жоғарғы Кеңесінің депутаты болған Жасарал Қуанышалин 1949 жылы 7 сәуірде Ақтөбе облысының Қарабұтақ ауданында дүниеге келген.

1966–1967 жылдары Ақтөбе қаласындағы №7 ПТУ-да «автокран машинисі» мамандығында оқыған. 1972–1978 жылдары Киров атындағы ҚазМУ-дың филология факультетін «орыс тілі мен әдебиеті оқытушысы» мамандығымен тәмамдады.

1998 жылы әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университетінің заң факультетін сырттай бітірген.

Қазақстан Журналистер одағының мүшесі.

Бүкіл саналы өмірін саяси қарсылық күресіне арнаған ымырасыз қайраткер ағаның алдынан жарылқап, мәңгілік мекені жұмақ болсын!

«DAT»