«Общественная позиция»
(проект «DAT» №10 (281) от 12 марта 2015 г.
Репортаж орнына
Сонымен, кеше Қазақстанның ширек ғасырдан бергі президенті Нұрсұлтан Назарбаев ҚР президенттігіне «Нұр Отан» партиясынан кандидат атануға кезекті келісімін берді. Жай ғана бере салған жоқ, қинала-қинала берді:
«Біздің жетістіктеріміздің базасында біз өз мемлекеттігімізді нығайту үшін алға жылжуға тиіспіз, – деді ол кеше өткен «Нұр Отан» партиясының XVI съезінде. – Сондықтан осында келіп, сіздердің алдарыңызда сөз сөйлеп тұрмын, бәлкім, менің кандидатурамды ұсыну туралы сіздермен тек бір ғана мақсатпен – алдымызда тұрған жаңа міндеттерді, ауыр міндеттерді ұсыну үшін келісермін».
Аса қиын жағдай: «жаңа және ауыр міндеттерді ұсыну үшін» кезектен тыс президенттік сайлау өткізу қажет болған екен. Бұл қиындықты Ақорданың көбедей-көп жиындарының бірінде шешуге келмей қалған жағдай туыпты.
Бірақ бұл «қажеттілік» жөніндегі бастаманы Назарбаевтың өзі емес, беті-басы беймағлұм «Ассамблея» деген көп қоғамдық ұйымның бірі көтергені – «қиындықты» әу баста кім ойлап тапқанын аңғартып қалғаны рас енді. Шамасы, ол ойы өзінен шыққанын аңдамай қалған болу керек: «… Бұл бастаманы біздің істің күй-жайын өлшеп, піше отырып, Қазақстан халқы Ассамблеясы ұсынды, мен мұндай бастаманы ұсынғандарға алғысымды білдіремін және өз халқыма тағы бір рет ризашылығымды білдіремін», – деп тастағаны қызық болды.
Дегенмен, бұл құрылтайда сарқырамадан сарылдағандай сала-сала, сара-сара сөздердің ең қызығы бұл емес. Әңгір-дүңгір әңгіменің әдемісін ақын апамыз Ақұштап ұштап-ұштап, ұрымтал тұсын ұстап-ұстап айтып берді.
«Шынымен де, халық сіздің саясатыңыздың дұрыстығын мойындады, – деді қызды-қыздыға келгенде Қазақстан Жазушылар одағының БҚО-лық бастығы Ақұштап Бақтыгереева. – Сондай-ақ мен біздің халық арқа сүйеп отырған бір постулатты айтқым келеді. Кезінде Абылай ханды хандыққа сайлаған уақытта Абылай айтқан екен: «Қазақ хандығын азат еткен батырлар да хан сияқты осындай құрметке ие» деп. Сонда Қабанбай батыр айтыпты: хан жалғаз, ал қалғандары оған қолдау болуы керек және біз де сол постулатты қайталауымыз керек. Сол сәт келгендей».
Құрылтайдағылар қотарыла қол соқты: «Пай-пай-пай, пайымды постулат!» деген сыңаймен. Оны Ақұштап апам өзі тауып айтты ма, жоқ әлде нығматулиндер нұқыды ма – қалай болғанда да, жақсы айтты: иә, Нұрекеңді хан көтеретін сәт туды. Осы сайлауда тағы да тоқсан неше пайызбен періп өтеді – хан болмағанда, несі қалды?!
Ақұштап апамның сөзіне «постулатқа» пара-пар Нұрекеңнің өзі де шаршаңқы шыраймен қол соқты. Шаршамағанда қайтсін-ай, енді: екі жастың біріне келгенде, осындай «жаңа және ауыр міндеттерді» дырылдатып сүйреу оңай ма? Құрып қалғыр қиындықтар да мысықтырнақтанып, текеметке тырмысқандай жатып алды. Сол құрылтайға құрқылдасып жиналғандардың бірде-бірі айта ала ма: «Нұреке, сіз әбден шаршадыңыз, ендігі сүйретпені біз сүйрейік, сіз енді демалыңыз» деп.
Айта алмайды. Себебі ол пақырлардан постулат шықпайды. Шықпақ түгілі, 75-ке келген шалдың шаңына да ілесе алмайды. Өзі айтқандай, «Алла беріп отырған күш-қуат» делебені дыңғырлатып тұр. Осыдан кейін «Нұрсұлтан – Қазақстан!» деп айғайламағанда, қайтесің! Өздері сүйрете алмайтын болған соң, құрқылдақтар да еден ұрғылап ұрандатты: «Нұрсұлтан – Қазақстан!»
Қойшы әйтеуір, несін айта бересің, біздің «Мәңгілік елде» мәңгілік Нұрекең тағы да президент болатын болды. Ал Қызылқоғада қалған-құтқан төрт-бес тұяғын жайып жүрген қазаққа не керек: Ақұштап апам айтқандай, «дала халқы жақсы өмір сүруде, бізде мерекелер көп, сол үшін халық президентке алғыс айтады».
Сонымен, «Нұр Отан» партиясының құрылтайынан жүргізген репортажымды аяқтаймын.
Репортажды жүргізген – Ермұрат БАПИ