«Общественная позиция»
(проект «DAT» №09 (280) от 05 марта 2015 г.
Тураби тұғыры
Айдос Жұқанұлы:
Тамыр-таныстарыңыз болса, мына жұмысқа кіре аласыздар. Талабы мынадай: 1. Жылына бір рет өз облысыңызға барып, президентті мақтайсыз; 2. Жұмсақ креслода отырып, «иә», «жоқ» деген екі түймешіктің «иә» дегенін ғана басып отырасыз. Айлығы 462 мың 500 теңге. Алдағы девальвациядан соң 750 мың теңге болады. Сізді тағайындайды. Бірақ халық қалаулысымын деп айтып жүресіз.
Ұлықбек Есдәулет:
Біздің дәуіріміз мынадай парадоксымен тарихта қалады: шикі биліктің шікірасымен шикізат сатып, шіріген байлыққа ие болып, шікірейген алпауыттардың бәрі «шетінен қолынан жетелеп апарып түрмеге тығуға лайық» ұрылар болғанымен, оларға шетел асып, ізі суығанша, тіпті суыған соң да, бізге қарсы ғайбат сөз айтып, суын ішкен құдығына түкірмесе – ешқандай сот жоқ, дәл бір соғыстың батырлары сияқты: неғұрлым көбірек жауды (кісіні) өлтірсең – соғұрлым даңқтысың. Ал бейбіт күнде бір адамның қанын мойнына жүктеген адам – қылмыскер. Ебін тауып, екі асап, жүз миллиондап жегендерге құрметпен, сүйсіне қараймыз, шелек жалап тұтылғандарды жек көріп, ең болмаса мүсіркейміз. Бұл біздің қаһарманға – қаһарман деп қарауды білсек те, әлі күнге дейін ұрыға – «ұры» деп қарап үйренбегеніміздің дәлелі.
Дина Төлекова:
Ресейдің Бірінші арнасындағы ток-шоуды көрдік. Кезекті шығарылымын бүгін кісі қолынан қаза тапқан Борис Немцовқа арнапты. Әдетте ТВ-дағы мұндай қаралы еске алу кештерінде қайтқан адамның өмір жолын тағы бір ой елегінен өткізіп, кісілік келбеті мен тұлғалық қасиеттеріне көбірек тоқталушы еді… Ал егер ол жан ойда жоқта оққа ұшқан болса, «неге бұлай болдыға» сап, журналистік тұрғыда зерттеп-зерделеп, криминалистерін, тіпті анау көріпкелдеріне дейін студияға шақырып, бірін-бірі түтіп жеп, авторлар өзіндік «тергеу» жұмыстарын бастап кетер еді… Бұл жолы олай болмады… Себеп түсінікті… Саяси сарапшылар, саясаткерлер, Дума депутаттары бірегей саясаткердің тұлғалық харизмасын еске алып, өлімнің себеп-салдарын сарапқа салмақ түгілі, барлығы жапа-тармағай Батысты қарғап-сілеп, сүттен ақ, судан таза Вовкалары мен Ұлы Ресейлерін қорғап-қолпаштап, әлек болды… Бірінің аузына бірі түкіріп қойғандай… Жалған патриотизмнің иісі анадайдан аңқып тұрды… Оның сасық иісін тележәшіктің бер жағында отырған біз сездік… Бойымыз тітіркеніп, бір сәт ойымыз іркілді… Сондай жиіркенішті көрініс… Қапыда қаза болған тұлғаға әлем тік тұрып «честь» беріп жатқанда, өз ұлдарына, өз Боряларына ең соңғы құрметін де лайықты түрде көрсете алмады… Алтекең мен Заманбектер кеткенде, біздікілер ТВ-дан құрғақ ақпар беріп қоя салған еді… Мынадай ресейлік сайқымазақ боқ-шоудан қазақстандық жоқ-шоу дұрыс шығар…
Ахметбек Нұрсила:
Жердің астындағы байлығын сорып алған соң (бұл ауылда кен өндіретін завод болған – суретте), кезінде ондаған мың адам тұратын мына ауыл – Алматы облысында, қазір онда 20–30 отбасы ғана қалыпты.
Қазақстанда да жер асты байлығы таусылатын заман келеді. Менде шын қорқыныш бар: енді бір 50–70 жылдан соң, біздің елдің көптеген қалалары мен ауылдары мына фотодағыдай болып қалады ма деген… Қазірдің өзінде 500 000 адам (бұл бер жағы шығар) шетелден үй алып қойған! Сіз бен біздің ұрпағымыздың күні қалай болады?
Қасым Аманжолұлы:
Немцовтың өлтірілуін путиндік билік кімге жапса да, ең бастысы – қазіргі орыс қоғамындағы адамдар арасындағы сұрапыл қайшылықты, аяусыз жеккөрінішті айғақтайды. Тобырдың инстинктік деңгейдегі ең сұмдық түйсіктерін оятуда, өз бауырын өлтіруге шексіз рұқсат беруде алдына жан салмай отырған Кремль – бұл қылмысқа бәрібір жауапты. Жынды құтыдан шығарған путиндік режим. Осыдан соң Достоевский мен Толстойлардың қалай туғанын түйсінесің. Пушкиндер мен Лермонтовтардың кісі қолынан өлуін заңдылық санайсың… Қашанда құрбан болудан шаршамаған қайран орыс зиялысы. Иманды бол…
Жұмамұрат ШӘмші:
«24 kz» телеарнасынан жаңалықтарды тыңдадым. 20 минут бойы әртүрлі адамдар президент сайлауын биыл өткізу тиімді деп, «жерден жеті қоян тапқандай» бөсіп жатыр, содан соң 10 минут Қызылорда облысына газ құбыры тартылды деп мақтанды. Осы да жаңалық па? Құдайым-ау, президент сайлауы өтетінін бір жыл бұрын «Жас Алаш» газеті жазып қойған, халықты газбен қамтамасыз ету жоспары Австралияда 1867 жылы, Жапонияда 1889 жылы, АҚШ-тың көптеген штаттарында 1870 жылдары жүзеге асырылған.
Көшеде XXI ғасыр болса-дағы, біздің қазақ ұйқысырап жүр. «Қанған жоқ па әлі ұйқың, ұйықтайтын бар не сиқың?..».
Әбдірашит Бәкірұлы:
Қазақстандық тауарларды сатып алыңыздар… Бүгінде дәл осындай ұран көтеріп жатыр шенділеріміз. Әнебір күндері делегаттарымыз Ресейге барып, «тауарларыңды тоқтата тұрыңдар» деп көрген еді, олар «мұның не?» деген болу керек – енді елге келе салысымен, «Ресейден тауар (бензин де) тоқтамайды» деп жатыр… Бірақ оның есесін «ұлттық патриотизм» есебінен толтырмақшы ғой деймін, «өз тауарларымызды алыңдар» деп жатыр. Кім оған қарсы? Әрине, құптаймыз. Алайда… мыңдаған адам дүкен кассасының алдына келгенде «патриот» екенін ұмытады. Ол арзан тауарға ұмтылады. Оны ол үшін жазғыруға да болмайды: алатын жалақысы мен тұрмыс жағдайы оларға «патриот» болуға мүмкіндік бермейді. Дегенмен, біздің елде 1 млрд. долл-ды қымқырып, «патриот» болуға болар, өйткені мұндағы «патриотизм» – байлығыңыздың кепілі, ал «тиынын санап» отырған халыққа арзан тауар қажет. Сондықтан бай болсаңыз, «патриот» болсаңыз, мына тұрған арзан тауардан да арзан, әрі сапалы тауар өндіріп, халыққа сатыңыз… Бірақ ол біздің «миллиардерлердің» қолынан келе ме? Бұл жағынан келгенде оларда «патриотизм» бар ма? Осы уақытқа дейін «ондай бар» дегенді естіп көрмеген екенмін…
Жолымбет Мәкішев:
«Ұлы Отан соғысын» атап өту дәстүрі бүгінгі билікпен бірге құрдымға кетеді. Өйткені ел басқаратын келесі буын оған қаржы бөлуді, ақшаны текке шашу, келмеске кеткен империяның жетістігін жырлау деп қабылдайтын болады. Дәл солай боларына сенімдімін. Бұл мерекені Кеңес Одағының бірден-бір мұрагері саналатын Ресей империясы өзінің «одақтастарына» күштеп таңып отыр. Сондықтан «ностальгиямен» өмір сүретін биліктегі коммунистер одан бас тартуға жол бермейді. Бұрын 9 мамырды соңғы ардагер қалғанша тойлайтын «шартты мереке» шығар деп ойлаушы едім. Бірақ сол солдаттардың қолымен от көсеген коммунистерге ардагерлердің қатары сиреп бара жатқаны да қажет емес екеніне көзім жетті. Бұл ең алдымен сондай алып империяның ыдырап кеткеніне әлі күнге дейін бармақ тістейтіндердің бас мерекесі. Айтпақшы, Путиннің осыған байланысты былай деп өкінгені бар: «Совет Одағының ыдырауы – XX ғасырдағы ең үлкен геосаяси апат болды». Ал бұйрыққа бағынып, сын сағатта соғысқа сұранып, «Отанды» қорғауға аттанған ержүрек жауынгерлерге менің қай-қашан да құрметім шексіз. Олар өзіне жүктелген миссияны артығымен орындады….
(Пікірлер «Фейсбук» желісінен алынды)
