«Общественная позиция»
(проект «DAT» №39 (310) от 12 ноября 2015 г.
Қаз-қалпында
Газет редакциясына белгілі қазақ қайраткері, ағайын елдің жанашыры, ақын Ауыт Мұқибектің ҚР премьер-министрі Кәрім Мәсімовке жолдаған ашық хаты келді. Біз ақын жазған хатты қаз-қалпында жариялап отырмыз.
Кәрім Қажымқанұлы!
«Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне халықтың көші-қоны және жұмыспен қамтылуы мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Заң жобасы Парламенттің қос палатасының мақұлдауынан өтіп, Елбасының қол қоюына жіберілгелі тұр.
Аталмыш Заң жобасында 49-баптың 9-тармағы сіз ұсынған «ауыр немесе аса ауыр қылмыс жасағаны үшін алынбаған немесе өтелмеген соттылығы бар» деген редакциямен кетіп барады. Мәжіліс енгізген өзгертуге пысқырмадыңыз!
Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігінің сұратуына сай, еліміздегі ҚХР елшілігі берген жауап хатта бұл туралы «Кiру мен шығу мәселелерiн реттеу туралы» 2012 жылы 30 маусымдағы ҚХР Заңының 12-бабының 2, 3-тармақтарына сәйкес, егер де Қытай азаматы сотталып, оның мерзiмi өтелмеген болса, азаматқа қарсы қылмыстық iс қозғалып не қылмыс жасады деп күдiкке iлiнiп, тергеу үстiнде болса, сондай-ақ аяқталмаған азаматтық соттық iс бойынша елдiң аумағынан тыс кетуге шектеу қойылған жағдайда, оған шетелге шығуға тыйым салынуы мүмкiн» – деп келедi де, «Паспорттарды беру туралы» 2006 жылы 29 сәуiрдегi ҚХР Заңына сәйкес бұл санаттағы Қытай азаматтарына ұлттық паспорттар рәсiмделмейдi (ақпарат қоса тiркелген)» – деп бiрақ кесiптi.
Демек, сіз қауiптенетiн – «ауыр немесе аса ауыр қылмыс жасағаны үшiн алынбаған немесе өтелмеген соттылығы бар» азаматтарға Қытайда шетелге шығуға тыйым салынған! Ендi ол елден келетiн қазақтардан сіздің экстремизм мен терроризм туралы қауіптенбей-ақ қоюыңызға әбден болады.
Егер жаңа Заң жобасы қолданысқа енген соң, ҚХР елшілігі берген бұл жауап хатты місе тұтпай, ол келетін этникалық қазақтар тұрақты тіркеуге тұрарда «соттылық» туралы және анықтама талап етсеңіз, онда бар салмақ тіке өзіңізге түсейін деп тұр, Карим Кажимканович! Қатты қиналайын деп тұрсыз!!!
Соңғы мәліметтерге қарағанда, Қытай елінің бас газеті «Жэньминь жибао» 2015 жыл, 25 тамыздағы санында ҚХР Қоғам қауіпсіздік министрлігінің осы жылдың 22 тамызындағы бұйрығына сілтеме жасай отырып, «ҚХР Қоғам қауіпсіздік тараулары жағынан берілмейтін 18 түрлі анықтаманың» тізімдігін жариялапты.
Сол «18 анықтаманың» 14-сі «соттылыққа, яғни заңға қайшы қылмысының бар немесе жоқтығына» байланысты анықтама екен.
Онда:
«Кез келген жеке тұлғаның қылмысқа қатыстылығы жөніндегі мәлімет қоғамдық қауіпсіздік мекемелерінің ішкі шаруасы. Сол себепті мемлекеттік әкімшілік және әділет мекемелері жеке тұлғаның саяси толымдылығын тексергісі және де жеке тұлғаға қатысты басқа да мәліметтерді анықтағысы келсе; ал кәсіпорындар мен қоғамдық мекемелер өз қарамағындағы аса маңызды деген лауазымды орындарға тағайындамақшы болған жеке адамдар жайлы толық мағлұмат алғысы келсе; анықтама талап еткен орынның тексеру өкілеттігі бар құзіретті адамы арнайы қызметтік куәлігімен және аталған мекемелердің арнайы қатынас хатымен келген жағдайда ғана мәлімет берілуі мүмкін. Ал аталған анықтама жеке тұлғаның өз қолына бұдан былайғы жерде ешқашан берілмейді» – делінген!
Және ол бұйрықтың жергілікті жерлерде қатаң атқарылып жатқаны да анықтама сұрап барып жатқан қандастарымыз арқылы мәлім болды.
Демек, «соттылығы» туралы анықтаманы енді оралмандар емес, ҚР Үкімет басы болған, Кәрім Қажымқанұлы, өзіңіз немесе ІІМ-нің орынбасары Ерлан Тұрғынбаев Үкіметтің арнайы хатын апарып, қызмет куәліктеріңізді көрсетіп тұрып алуларыңыз керек! Болмаса, Көші-қон полициясы департаментінің бастығы Серік Сайыновты жіберулеріңізге тура келеді! «Осылай да осылай, Көші-қон заңының 49-бабының 9-тармағына сай, біз оралмандарды тұрақты тіркеуге тұрғызуда бұрын сотталған не сотталмағанын білуіміз керек! Соған сіздерден АНЫҚТАМА сұрап келдім!» – деп хансушалап…
Өйткені, қайталап оқып көріңіз, ҚХР Қоғам қауіпсіздік министрлігінің бұйрығының шарты солай, «анықтама талап еткен орынның тексеру өкілеттігі бар құзіретті адамы арнайы қызметтік куәлігімен және аталған мекемелердің арнайы қатынас хатымен келген жағдайда ғана мәлімет берілуі мүмкін. Ал аталған анықтама жеке тұлғаның өз қолына бұдан былайғы жерде ешқашан берілмейді!»
Сосын, есіңізде болсын, жіберетін адамыңыздың лауазымы Серік Сайыновтан төмен болмасын. Мен білем, одан төменгілерді Қытай жағы менсіне бермейді. Қытай елі өзін қазір АҚШ-пен тең, тіпті артық санайды. Ең жасқсысы, қытай тілін жетік білесіз ғой, өзіңіз барғаныңыз жөн!
Бір барасыз, екі барасыз, үш барасыз… Қанша қазақ келеді, сонша мәрте баруыңыз керек! Бірақ, көр де тұрыңыз, екі-үш реттен кейін хансу әріптестеріңіз шамданады. «Өткенде елшілік арқылы жауап бердік қой, бұл заңдарыңызды кім жасаған өзі?!» деп сұрай бастайды!
Оһ! Кәрім Қажымқанұлы, тура осы жерде қатты абай болыңыз! Құдай атып, «Елбасының тікелей тапсырмасымен…» деп, масқара болып жүрмеңіз!
Ұлт көшбасшысы ешқашан бұлай тапсырма берген жоқ!!!
Қайта Нұрсұлтан Әбішұлы «Парламентте «Халықтың көші-қоны туралы» заң жобасы қаралуда. Кеңінен талқыланып, қабылданатын жаңа Заң қандастарымыздың жағдайын жақсартуға септігін тигізеді деп есептеймін. Ол қандастарымыздың құжат тапсыруда, тіркеуге тұруда, азаматтық алуда кездесетін түрлі кедергілерді жоюы тиіс» деумен келеді. Бәрін жасап жүрген өзіңізсіз, Карим Кажимканович!!!
Ауыт МҰҚИБЕК,
ақын,
Астана