«Общественная позиция»
(проект «DAT» №16 (287) от 23 апреля 2015 г.
Жарнама орнына
Қазақстанның кітап дүкендеріне біздің елдің қайталанбас және тұрақты («мәңгілік» деуге құдайдан қорқасың) президенті Нұрсұлтан көкеміз туралы ертегі кітаптар көптеп түсе бастады. Қатырма тысы әдемі бояулы суреттермен көмкерілген. Ішіндегі мәтіні бастауыш мектеп оқушылары үшін жатық, ұғынықты тілмен жазылған. Мұқабасындағы «Қазіргі заман желісіндегі ертегілер» деген жазу оқушыны бүгінгі Қазақстанның ертегі әлеміне жетектеп әкетеді. Ішіне бір кіріп алсаң, қайтып шыққың келмейтін рахат күйді кешесің-ау, бір-бір-бір!
Әрине, кітап ертегі жанрында жазылғандықтан, оның ішінен біраз қиял-ғажайып оқиғалар, қолмен ұстап көруі мүмкін емес құбылыстар мен елестер жайлы қыста – пештің қасында, жазда – күншуақта жантайып жатып оқуға әбден болады. Мәселенки, «Ақ патша» деген тақырыбы айтып тұрғандай, еліміздің жеткіншек ұрпағы бүгінгі президенттің бұрынғы заманда қандай патша болғанын қызғылықты баян етеді. Ертегінің ішіне еніп кеткендей күйге кенелесің де кетесің.
Ал «Менің президентім» деген ертегіні оқыған бала біздің елде Күн жарықтық Нұрсұлтан көкеміздің көмегімен ғана көтерілеріне көпе-көрнеу куә болады: таң атыруға тауықтың тіпті де қажеті жоқ. Ал көкке көтеріліп алған Күн көкеміз ғаламдық ғаламат істері мен баянды бастамаларын түгесіп алсын деп, ұясына ұяла-ұяла әрең батады екен. Осыны оқып отырған бала да, шаға да: «Қайтсін-ай, енді!..» деп, көзіне жас алуы мүмкін. Себебі кітап ауторлары осының бәрін шынайы әрі шұрайлы тілмен жазған. Құдай тілеуін бергірлер! Екі дүниеде жамандық көрмегірлер!
Қысқасы, не керек, бәрін айтып қойсаң, ертегінің қызығы қалмайды. Оны отырып-тұрып, оймен оқу керек. Сонда ол ойға да, бойға да сіңімді болады. Тойып тамақ ішкендей боласың. Балаңызды сабаққа жіберер кезде жегізер наныңыз болмаса, қам жемеңіз: осы ертегілердің екі-үш бетін оқып алса болды – тойып алып, томпаңдай жөнеледі.
Сондықтан күн сайын қымбаттап жатқан нан мен судың бағасына қарамай, Күн көкеміз жайындағы ертегі кітаптарды сатып алуға асығыңыздар! Қарынды тамақ қана тойдырмайды: осындай қиял-ғажайыптармен де қампиып жүруге болады, ағайын!
Ермұрат БАПИ