«Общественная позиция»
(проект «DAT» №42 (359) от 17 ноября 2016 г.
Бейсенбідегі бетпе-бет
Шығыс стиліндегі музыкаға жаны жақын белгілі әнші Шәкизада биыл жеке шығармашылық кешін өткізіп, әнсүйер қауымның ықыласына бөленді. Жеке өміріндегі өзгерістерге қарамастан, тез арада шығармашылығын қолға алған жайсаң мінезді әнші газетке берген сұхбатында күйеуімен ажырасқаны үшін аса қайғырмайтынын айтты.
– Шәкизада ханым, сіз жуықта ғана шығармашылық кешіңіз өткен Республика сарайын сотқа бергелі жатыр деп, интернет-сайт біткен жарыса жазып жатыр екен…
– Иә, өнерде жүргеніме отыз жыл болған соң, осы концертімнің жақсы өтуі үшін, соншама қаражат құйып, күні-түні еңбектеніп, сары уайымға салындым. Тіптен денсаулығыма да қарамай кеттім. Барымды салып, оның жоғары деңгейде өтуі үшін жанталастым. Біз жақтан кеткен ешқандай қателік жоқ. Сарайдың сұрағандарының барлығын беріп, айтқандарын мүлтіксіз орындап отырдым. Концертімде орын алған барлық кемшіліктер сол Республика сарайының кесірінен кетті. Ондағылар біздің жұмысымызға немқұрайдылық танытты. Бұл жағдай сарайдағылар қазақтың әншілерін менсінбейтіндігін білдірді.
Дегенмен, сотқа беремін деп, ашумен айтқан шығармын. Жасаған қиянаттарын бір құдайға тапсырамын. Бір күні өз қателіктерін мойындайтын болар. Бірақ мені ренжіткен адамның оңбайтынын білемін…
– Әйелдің жасын сұрамайды десек те, елуді еңсерсеңіз, әже болдыңыз, немереңіздің де тұсауы сахнаның төрінде кесілді. «Елу» деген ел қалай екен?
– Бұрын қызым болса деп армандаушы едім. Сол арманым орындалды, қазір екі қызым бар. Келінім өз қызымдай болып кетті. Менен «неше балаңыз бар?» деп сұрайтын болса, «үшеу» деймін. Аллаға шүкір, Кәусарым бір жарым жастан асып қалды. Би билеп, ән айтады. Өнерге жақын болып өсіп келеді. «Кәусарым жарқын жұлдыз болсын» деген ырыммен тұсауын Мақпал апамыз бен ақ жаулықты анамызға кестірдім. Осы кісілердің жолы мен жасын берсе, қуаныштымын! Немеремнің тұсауы үлкен киелі сахнада кесілді. Осыған қарап, өзімді бақытты әжемін деп айта аламын.
Қазір концерт пен тойды өткізіп, иығымнан ауыр жүк түскендей болып жүрмін. Бірақ күнде таңертең оянғанда, концертке дайындық өткізу керек сияқты сезімде тұрамын. Шынымды айтсам, әлі де дұрыс демалып үлгерген жоқпын.
– Иә, сол концертте өнердегі отыз жылдық еңбегіңізді көрсеттіңіз. Халықтың көңілінен шықты. Сарай жағынан кеткен кемшілікті айтпағанда, өзіңіз сол концертке қандай баға бердіңіз?
– Қолымнан келгенше ойымдағыны жүзеге асыруға тырыстым. Қасымда жүрген қыз-жігіттердің барлығы өз мүмкіндіктерінше көмектесті. Әркімнің талғамы – әрқалай. Халықтың көңілінен жүз пайызға шығу мүмкін емес. Бірақ ерекше концерт жасадық деп ойлаймын. Көптеген ағайындар «ерекше концерт болды, әдемі дүниелер көп екен…» деп жатты.
Әйтсе де, отыз жыл сахнада жүрсем де, өз-өзімді ешуақытта мақтаған емеспін. Өз өнеріме баға қоя алмаймын. Өйткені мен өмірбақи ізденіс үстінде жүрген әншімін.
Өмірде неше түрлі жағдайларға тап боламыз ғой. Сондай қиын кезеңдерде жақсылыққа, бақытқа жетуді армандайтынмын. Концерттің ұйымдастырылуына атсалысқан барлық достарыма, «Бақыт шоу» балет бишілеріне алғысымды айтқым келеді. Бота Асқарова концертімде басынан аяғына дейін режиссер болды. Концерттен кейін төрт жүз жетпіс адамға дүркіретіп той жасадық. Оңайға түскен жоқ. Осындай жақсылықта қасымнан жақсы адамдар табыла білді. Әрине, анау-мынау әңгімелердің болатыны анық. Бірақ менде тек қана алға басу деген мақсат бар.
– Сахна керемет безендірілген, лазерлі жарықтар көздің жауын алды, шоуға толы көріністер болды. Мұндай концерт өткізу үшін қомақты қаржыңыз да сарпылған шығар?
– Әрине, жақсы дүние жасау үшін қомақты қаражат керек. Тоғыз жылдан бері «L capital» инвестициялық компанияда қаржы кеңесшісі ретінде жұмыс істеп келемін. Өз іргетасымды қалап алғанмын.
Қаржылай «L capital» көмектесті, сондай-ақ көмек қолын созған достарым да болды. Мен өз шығармашылығыма ақша аямайтын әншімін. Нан жемесем де, міндетті түрде өнерімді өрге бастыру үшін ақшаны қажетінше құйып отырамын. Ондай кезде «қаншалықты шығыс болса, соншалықты кіріс кіреді» деп, өзімді жұбатып қоямын.
– «Әнші де көп, ән де көп» деп өзіңіз айтпақшы, қазіргі кезде сахна қуғандар үшін әнші болу оңай болып кеткен жоқ па? Қалай ойлайсыз?
– Қазіргі әншілердің өнері мен мүмкіндіктеріне өте қызыға қараймын. Осы уақытта өнерде жүрген жастарды «бақытты әншілер» деп айтар едім. Жарқырап, асқақтай берсін. Олардың жұмысына қарсылығым жоқ. Дұрыс бағытта өсіп-өнсе болғаны!
– Спортқа бей-жай қарамайтындардың қатарынан екеніңізді көп жерде айтып жүресіз. Елу жаста болсаңыз да, қыздай көрінетініңіз осы себептен екен ғой. Артық салмақтан арыла алмайтын қыз- келіншектерге не кеңес айтар едіңіз?
– Кішкене кезімнен жеңіл атлетикамен айналысқанды жақсы көретінмін. Волейбол, баскетбол ойнауға құштар едім. Қазір де арнайы тренажер залына барамын. Бос уақытым сол жерде өтеді, және әркезде диетада жүремін. Диета – әркімнің ерік-жігеріне байланысты. Ол үшін ауызды тыйып, ұннан жасалған және тәтті тағамдардан бас тарту керек. Күніне он рет тамақтансаңыз да, асқазанды созбай аздап жеңіз. Және көбірек қимылдаңыз.
– Инста-парақшаңыздағы бір оқырман. «Бұйырса өз енем сияқты емес, сіз сияқты ене боламын» деп тамсана жазыпты. Сонда өте жұмсақ мінезді, жайлы ене болғаныңыз ба?
– Негізі адам баласымен жанжалдасқанды жек көремін. Біреуге қатты сөз айтып, жарасын тырнаудан да аулақпын. Әрине, кейде ашуға булыққан кезде, сүйектен өтетін сөзді қалжың араластырып айтуым мүмкін. «Қызым саған айтамын, келінім сен тыңда» демекші, келініме де кейде ақыл-кеңестерімді ретімен беремін. Мүлдем дауыс көтермеймін. Оның үстіне келінімнің де артық мінезі жоқ. Әруақытта «анашым» деп сәлем салып, жаны қалмай, мен үшін бәйектеп тұрады. Сыйлағанына рахмет! Мен оны келінім деп сыйласам, маған ол «енем» деп сый-құрмет көрсетіп отырады. Қатып қалған шарттар мен талаптар қоймаймын. Өзі пысық, кейбір нәрселерді маған қарап отырып үйреніп алады. Сондықтан мендей енені ешқайдан таппайсыз: мен қайталанбаймын (күлді).
– Бірнеше жылдан бері Бақыт Шадаева, Жеңіс Ысқақова секілді құрбыларыңызбен жарасымдарыңыз жазылмай келеді. Дегенмен, концертіңізде өзіңізбен дуэт орындаған Жеңіс ханым екеулеріңіздің араларыңыз онша емес деген сыбыс бар еді…
– Жеңіс – менің әріптесім. Екеуміз отыз жыл бойы сахнада бірге жүрміз. Біздің қазақ өсекке жақын ғой… Бір кездері Жеңіс екеуміздің арамызға іріткі салушылар да болды. Ал өз басым ешкімнің өміріне, ісіне араласпаймын. Егер мен туралы сұрайтындар болса, жақсы өмір сүріп жатырмын деп қана жауап беремін. Елге менің өмірбаяным қызық. Яғни, халықты қызықтыратын әнші болғаным ғой. Мені ренжіткен адамдарға қолымды бір сілтеумен қоя саламын. Ары қарай қазбалап жүретін мен емес. Оны қарғамаймын да. Бір құдайға тапсырамын да жүре беремін.
– Жаңа пәтеріңізге қоныс аудардыңыз. Бірақ жеке бір өзіңіз жалғыз тұрудан жалықпайсыз ба? Мәселен, немереңізді қолға алу ойыңызда жоқ па дегенім ғой…
– Жалғыздық құдайға жарасқан. Дегенмен, біріншіден, мен жалғыз емеспін. Күнделікті балаларыма барып, амандықтарын біліп тұрамын. Маған да олар жиі келеді. Олар жас отбасы, сондықтан жеке тұрғандары дұрыс.
Екіншіден, жалығуға уақыт жоқ менде. Үшіншіден, немеремді өз қолыма алу ойымда бар дүние. Өзінің күтушісі де бар. Дегенмен, қазір немере қарап, үйде отыратын жағдайда емеспін. Жұмыс істеп, бала-шағамның, туған-туыстарымның жағдайын жасауым керек. Жиырма жылға жететіндей қор жинап қоюды мақсат тұтамын. Ертеңгі күні немеремнің оқуы, тойы бар. Және екінші немереге де дайындалып отырмыз. Жақында ғана ауруханаға немереммен бірге өзім жатып шықтым. Келінім жүкті, оған вирус жұғып кетпесін дедім. Бұл ісіме таңырқай қарағандар: «Күтушісін неге жатқызбайсың?» деп сұрайды. Бірақ немеремнің денсаулығын өзім қадағалауым керек шығар.
– Жұрт арасында «жаңа пәтерді Шәкизадаға күйеуі сыйлапты» деген әңгімелер жүр дейді. Бұған не дер едіңіз?
– Ойбу-у, керісінше, мен оған үш қабатты үйді қалдырып кеттім. Ол жас әйелге үйленіп, үбірлі-шүбірлі болғысы келді. Кедергі жасамаймын дедім. Үйдің үшінші қабатында бізден бөлек үш бөлмесінде ағасы бала-шағасымен тұрады. Ол жерден өзіме бір тиын да алған жоқпын. Бұл әңгімені кім айтса да, ақиқатты шатастырып алған екен. Мен ешуақытта бірінші күйеуіме де, екіншісіне де «маған үй әпер, көлік сыйла» деп айтпағанмын. Мүмкін бұлай талап қоймау да қателік шығар. Бірақ бізді әке-шешеміз «несібеңді өз еңбегіңмен тап, өз жұмысыңның рахатын көр» деп тәрбиеледі. Сол тәрбиемен келе жатқан әнші, ана, жармын. Сондықтан қазіргі пәтерімді өз ақшама сатып алдым. Балаларыма да екі бөлмелі пәтерді өзім сыйладым. Шыны – осы: өз аузымнан естіп отырсыз.
– Бір ірі компанияның қаржы кеңесшісі қызметін атқарасыз: ақшаға қалайсыз, үнемшілсіз бе?
– Бұрын ақшаға ықтиярсыз болдық. Кейіннен қаржы кеңесшісі бола жүріп, ақшаны қалай үнемдеу жағын үйрендім. Ақшаны шашып ұстасаң, күліп келеді де, жылап кетеді екен. Қалай жұмсау мен көбейтудің жолын оқыдым, білім жинадым. Сондықтан үлкен тірліктерге кіріскенде, алдымен болашақ шығындарымды жоспарлап аламын. Содан кейін ғана ақша жаратамын.
– Қазіргі қымбатшылық жағдайына байланысты оқырмандарға ақшаны дұрыс жарату тұрғысында қандай кеңес бере аласыз?
– Ақшаның соңынан қуып жеткен адамды әлі көрген жоқпын. Қандай да бір жасаған ісіңіз сізге табыс әкелетіндей болсын. Ақшаны адам емес, ол сіздің артыңыздан қуу керек. Жалпы адам баласында тойым жоқ: бір миллион болса, оны екі миллионға жеткізсем деп отырады. Сол үшін қаржыны қалай жұмыс істете білу үшін, есеп жағынан сауатты болған дұрыс.
– Кейде қаржы ісімен айналысуда қорқыныш болмай ма сізде?
– «Қорқатының бар – біреудің қорасында неге кіресің?» деген сөз бар. Қаржы саласынан сауатты және заңды түрде жұмыс істесеңіз, қорқудың еш қажеті жоқ. Иә, бізден де басқа неше түрлі ақша сақтайтын пирамидалар бар. Оған қаржылық жағынан сауатсыз кісілер ұрынып қалып жатыр. Қомақты ақшаларын жоғалтып жатқандарын естимін. Бірақ біздің компания мүлдем басқа, ондай қорқыныш жоқ.
– Әңгімеңізге рахмет!
Анар
ДӘУКЕН,