«Общественная позиция»
(проект «DAT» №43 (360) от 24 ноября 2016 г.
Уақыт уыты
Бір күні керіліп жатыр едім, теледидардан беріліп жатқан жүгіртпе жолдарға көзім ілініп қалды. Оқысам: «ЭКСПО көрмесіне «Шыңғыру» жұмысына шақырамыз. Айлығы ауыздың көлеміне, шыңғырудың децибеліне байланысты!» деген мәтіндегі жынды жарнама! Төсегімнен тасыр-тұсыр тұра салып, «қайда барасың?» деп сұраған әйелімді бір түйіп, ұра салып, бағытымды ЭКСПО-ға бұра салып, сонда жетіп келейін. Жұмысқа қабылдаушы шетелдік құрылыс компаниясының бас директоры екен – қазақша ағып тұр, онысы маған жағып тұр.
– Аузыңыз бұрыннан өзіңіздікі ме? – деп сұрады компания басшысы.
– Туғаннан өзімдікі… – дедім мен.
– Күшеніп шыңғыра аласыз ба?
– Күшенсем, кіндігімнің көлемі кеңейіп кетеді!
«Ойпырмай, шыңғыруым неге керек болды екен?» деп ойлап тұрғанымда, бір мини-юбке киген сұлу қыз туфлиімен тық-тық басып келді де, линейкамен аузымды көлденең өлшеп алды.
– Ал, шыңғырып көріңіз… – деді компания басшысы.
– Бекерден бекер ме? – деп сұрадым мен.
– Алдыңызда алпыс албасты тұрғандай, бір жынды саусағыңызды балғамен ұрғандай айқайлап шыңғырыңыз!
Бар күшімді жинап, өзімді-өзім қинап, біреу қылғындыруға келе жатқандай шыңғырдым келіп. «А-а-а-а! О-о-о-о! Е-е-е-е!…» деп дауысты дыбыстармен шыңғырдым келіп, шыңғырдым келіп. Қарным қақ айырылып, езуім жыртылып кете жаздады. Құлақтарым дірілдеп кетті. Көзімнен жас парлады. Хатшы қыз қорыққанынан басына қоқыс салатын пластмасса шелекті төңкере салып, бұғып отыра қалды. Бастық «Қойыңыз, құлағым ашып кетті!» десе де, жұмысқа қабылданбай қаламын ба деп, шыңғыра бердім, шыңғыра бердім. Егер оққағарлары жетіп келіп, аузыма бутерброд тыға салмағанда, кешке дейін шыңғыра беруге дайынмын. Шиеттей бала-шағамды асырау оңай дейсіз бе? Шайнаңдап, көздерім жайнаңдап, тегін бутербродты жұтамын деп түйіліп те қалдым.
Бір кезде басшы оққағарларына иек қағып еді, ат шаптырым кабинетке жүз шақты жұмыссыздар кірді. Бәрінің көңілдері көтеріңкі. Мені солардың қатарына тұрғызып қойды. «Шыңғыру не үшін керек болды екен? Осындай да жұмыс болады екен-ау?» деген ойды құшақтап тұрмын.
Бір кезде бәріміз: «ЭКСПО! ЭКСПО! ЭКСПО-о-о!» деп шыңғыра беруге бұйрық алдық. Сөйтсек, күні кеше көрменің ғимараттар арасындағы жабынды құлап түсіп, масқара болып едік қой? Тағы бір ғимарат құлайын деп тұр екен. Бір ғалымның иір-иір инновациясы бойынша қайта жетілдіріліпті. Нысан төбесі опырылып құлайын деп келе жатқаннан біз шыңғырсақ, дауыс толқыны жеңіл ғана кішкентай шарға әсер етіп, ол арнайы жолмен домалап барып, құмыраны соғып, құмыра құлап, ішінен су төгіліп, су ағып барып, тағы бірдеңені жылжытып, одан алып пружиналар қозғалысқа түсіп, ақырында жиналмалы шатыр жоғары көтеріле қалады екен. Дік етіп. Айқайламасаң, алты минөттен кейін қайтадан құлайды…
Құдай-ай, қайдан ғана келе қалып едім, шыңғыра бергеннен шашым түсіп қала жаздап, кеңірдегім керней болды. ЭКСПО көрмесі өтіп жатқанда, осылай шыңғырып тұрады екенбіз. Бір жұмысшының жағы жабылмай, тілі салақтап, көздері алақтап кетіп еді, жұмыстан шығарып жіберді. Қазір сол орын бос.
Шыңғырасыз ба?
Келіңіз!
Мұхтар ШЕРІМ,
Abai.kz