ШЫҢҒЫСХАННЫҢ «ТҰҚЫМЫ»АСТАНАҒА АТАУ БОЛА МА?

«Обще­ствен­ная позиция»

(про­ект «DAT» №43 (360) от 24 нояб­ря 2016 г.

 

Тура­би­лер тұғыры

Отан­дық ғалым­дар Нұр­сұл­тан Назар­ба­ев­тың Шыңғыс­хан­ның ұрпағы екенін дәлел­деп шықты деп хабар­ла­ды Nur.kz пор­та­лы дүй­сен­бі күні. Бұл тура­лы «Хабар» арна­сы­ның «Гене­а­ло­гия каза­хов» атты бағ­дар­ла­ма­сын­да айты­лған екен.

Гене­ти­ка бой­ын­ша ғалым­дар Қаза­қстан пре­зи­ден­ті Нұр­сұл­тан Назар­ба­ев пен атақты Шыңғыс­хан­ның туы­стық қаты­на­ста екенін аны­қтаған. «Қазақ жүз­дерін зерт­тей оты­рып, біз ұлы жүздің, оның ішін­де Ошақты, Шапы­ра­шты және өзге­лер­дің Шыңғыс­хан туы­сы болып келетінін аны­қта­дық. Бүгін­де ұлы жүздің ең жарқын өкілі – біздің пре­зи­дент», – дей­ді ДНҚ сарап­шы­сы Ғабит Баимбетов.

Ал кеше халық қала­у­лы­сы болу­дан садаға кет­кір депу­тат­тар Аста­на қала­сы­на Нұр­сұл­тан Назар­ба­ев­тың атын беру жөнін­де баста­ма көтер­ді. Біз осы орай­да әле­умет­тік желілер­ден ірік­теліп алы­нған оқыр­ман­дар пікірін қаз-қал­пын­да жари­я­лап отырмыз.

Ержан Тәліп:

 

• Мысы­қтың да генін тек­серіп кеп жібер­се, арғы ата­сы жол­ба­рыс боп шығады.
  

 

Қуа­ныш Мұқтай:

 

• Тарих­шы­лар да шата­са береді-ау, шама­сы? Сон­да қалай, Шыңғыс­хан­ның руы Қият емес, Шапы­ра­шты бол­ды ғой?
  

 

Айбек Тұрарұ­лы:

• Бей­ба­ры­сты Беріш деп жазып қояй­ын, Шапы­ра­шты­лар тар­тып алма­стан бұрын…
  

Айбо­лат Бөкенов:

• – Əке Шыңғыс­хан кім?
  

  – Ол біздің шал­дың атасы…
  

Айдос Жұқанұ­лы:

• Түк түсін­сем бұй­ыр­ма­сын. «Қазақ елінің пре­зи­ден­ті – моңғол» деген өсек­ті қай­дан шыға­рып алып жүр­сіз­дер? Әбден ерік­кен екенсіздер!
  

Ардақ Әші­мо­ва:

• Қызық екен? Бұлар Шыңғыс­хан­ның қай­да жер­лен­генін біл­мей оты­рып, нән соның ұрпағы екенін қан­дай ДНК-ның обра­зе­ці­мен салы­сты­рып дәлел­деп­ті? Енді біздің ғалым­дар Макс пен Талғат­тың аме­ри­кан­ды­қтар екенін дәлел­деп бер­се, точ­но Нобель сый­лы­ғын алады.
  

Айтқо­жа Фазыл:

• Мен адам ретін­де, ада­ми тұрғы­дан пре­зи­дент­ті аяй­мын. Себебі өзін «неко­то­рые кичат­ся сво­им дво­рян­ским про­ис­хож­де­ни­ем, а я сын, внук, пра­внук чаба­на» деген адам­ды Шыңғыс­ханға апа­рып тіреп, басын дау мен күл­кі­ге қал­ды­рған­да­ры үшін.
  

  Псих­боль­ни­ца. Комис­сия. Каж­дый паци­ент на вопрос: «Как тебя зовут?» отве­ча­ет: «Чин­гис­хан».
  

  Комис­сия инте­ре­су­ет­ся у глав­но­го вра­ча: «Поче­му все они себя назы­ва­ют Чингисханом?»
  

  Глав­врач: «Не верь­те им, я – Чингисхан».
  

  Теперь окру­же­ние НАНа будет искать и нахо­дить сво­их пред­ков из чис­ла зна­ме­ни­тых – Напо­лео­на, Пла­то­на, Архи­ме­да, Вашингтона…
  

Мах­сат Алпысбес:

• Сөй­тіп, Шыңғыс­ханға да при­ва­ти­за­ция жасап алдық…
  

Әбдіға­ли Байшора: 

• Еділ қаған­ның тіке­лей ұрпағы дей сал­ма­ды­ң­дар ма? Арғы шеше­сі Тұмар пат­шай­ым деп дәлелдеп.
  

  Бөле­лерім Шапы­ра­шты еді, құт­ты бол­сын айт­па­сам ба… Жоқ, көңіл айту керек пе, қалай болып кет­ті өзі?
  

Болат Жетек­бай:

• Шыңғыс­хан Нұр­сұл­тан­ның арғы ата­сы екен деп, ең еле­улі ғылы­ми жаңа­лық ашы­лған­дай елең­деп, өзе­уреп, келе­ке­леп, күлісіп, жетісіп қал­дық. Ертең-ақ жын­ды­ның сан­ды­рағын­дай ешкім­ге керексіз әңгі­ме болып қала­ды ғой. Ертең-ақ.
  

Берік Жұмағұ­лов:

• Иə…Не күлеріңді, не жыла­ры­ң­ды біл­мей­сің. Бəл­кім, «өлер бала молаға жүгіредінің» кебі болар? Шынғыс­хан ару­ақты баба­мыз ғой. Ару­ағы атар, бəлкім?
  

Кен­же­бек Жақсылықұлы:

• Мына жағым­па­зар енді дым тап­паған­нан ұлы­лар­дың әру­ағы­мен ойнай­ын деді ме?! Әмір Темір Көре­ген­нің әру­ағы­мен ойнаға­ны­нан не шықа­нын ұмы­тқан сияқты. Ұлы Шыңғыс Қаһан­ның әру­ағы­нан қоры­қ­паға­ны – өзін «ұлы­лап», Ұлы­лар­дың маза­сын алса, онда әру­ақ түбі­мен ата­ды!.. Ойнай­ын деген екен…
  

Расул Жұма­лы:

• Қараөт­кел – Акмо­линск – Цели­но­град – Ақмо­ла – Аста­на. Енді Нұр­сұл­тан? Бір ғана қала аты­ның өзге­руі­нен тарих пен сая­сат­тың қалай құбы­лға­нын аңға­руға болар. Қай­ран қазағым-ай!
  

Kairat Baltabay:

• Куа­ныш Сул­та­нов по-рус­ски будет Радость Султана.
  

  Носи­тель оправ­дал свое имя. Вот с фами­ли­ей чуток опло­шал. Непо­нят­но было, како­го имен­но сул­та­на он радость.
  

  Сего­дня сена­тор выпол­нил важ­ней­шую исто­ри­че­скую мис­сию и вполне заслу­жил кон­кре­ти­ки и пере­име­но­ва­ния в Радость Нурсултана…
  

  Это же спра­вед­ли­во, когда твои заслу­ги «отра­же­ны».
  

  Как поощ­рить Мау­ле­на Ашим­ба­е­ва, Заги­пу Бали­е­ву и Пав­ла Казан­це­ва, ещё не придумал…
  

Ерлан Саи­ров:

• Зачем мело­чить­ся? Я пред­ла­гаю стра­ну переименовать…
  

Сер­жан Қасен:

• Осын­дай «ұлы ұсы­ны­сты» айту бақы­ты Сұл­та­но­вқа бұй­ы­рып­ты. Қай­тесің­дер, бәрібір айты­ла­тын әңгі­ме: Сұл­та­нов айт­па­са, Ұлта­нов айтады…
  

Геор­гий Ковалёв:

• Пере­име­но­вать пре­зи­ден­та будет дешевле.
  

Gaziz Tortbayev:

• Аста­на­ның атын ауы­сты­ру жөнін­де ұсы­ныс жасаған­ша, Пет­ро­павл мен Пав­ло­дар­ды неге ауы­стыр­май­сы­ң­дар? 25 жыл тәу­ел­сіз­біз деп мақта­на­мыз, әлі­ге дей­ін елі­міздің облыс орта­лы­қта­ры екі ғасыр бұрын Ресей пат­ша­лы­ғы атап кет­кен ата­у­лар­мен ата­лып тұр. Бір­де-бір шене­унік және депу­тат осы­ны неге халық алдын­да көтер­меді, атта­рын ауы­сты­ру­ды ұсын­ба­ды? Пет­ро­павл мен Пав­ло­дар­дың қазақ атта­рын қай­та­ру үшін 100 жыл күту керек пе сон­да? 25 жыл аз уақыт емес, түсіні­гі және намысы бар­лар үшін, әрине.
  

Болат Жетек­бай:

• Жар­кент қала­сы­ның ата­уын Қуа­ныш Сұл­та­нов деп өзгерт­сек, қай­те­ді?! Жалғыз Назар­ба­ев емес, бұл кісінің де еңбе­гі бар ғой…
  

Заңғар КӘРІМХАН:

• «Шыңғыс­Нұр қала­сы» демей ме отан­бас ғалымдар…
  

Ару Айсұ­лу:‎

• Кеше Шыңғыс­ханды Шапы­ра­шты қылып еді, бүгін Аста­на­ны Нұр­сұл­тан жасай­мыз деп жатыр!
  

Сер­гей Злотников:

• Меж­ду про­чим, пер­вые под­ха­ли­мы пре­да­ют тоже первыми.
  

Айт­күл Шалғынбаева:

• Ұят-ай! Аста­на қала­сы­ның кей жерін­де қолаң­са иісі мұрын жара­ды. Сон­да жур­на­ли­стер оны жазу үшін не деп айт­са бола­ды? Аста­на қолаң­са саси­ды неме­се жел­ді күн­дері Аста­на­да сасық иіс мұрын жара­ды. Өзгер­ген аты­мен қалай болар екен?
  

Ермек Нарым­бай:

• Даже Север­ная Корея, Китай, Куба или Вьет­нам не доду­ма­лись до пере­име­но­ва­ния сто­ли­цы в честь тирана.
  

Сәкен Сыбан­бай:

• Баяғы­да біре­удің аты Кер­кет­кен екен. Сол бай­ғұс күн­дер­дің күнін­де: «Қой, бала-шаға өсіп келе жатыр… Ата сақа­лы­мыз аузы­мы­зға шықты… Бол­мас… Көр­ге кет­сем де, Кер­кет­кен болып кет­пей­ін», – деп, қой сой­ып, ауыл-аймағын шақы­рып, мол­даға кітап ашты­ра­ды. Атын «Бір­нәсте­дин» етіп, ел алдын­да бәту­а­ласқан. Тістерін шұқып, үйлеріне қай­тқан­дарға көл­де­нең­нен кез­дескен көк аттылар:
  

  – А‑ал, жол бол­сын, қай­дан келесің­дер? – десе керек.
  

  – Уа‑а, мына Кер­кет­кен ағаңнан…
  

  – Жай­шы­лық па?..
  

  – Атын өзгерт­ті, жары­қтық. «Өзім Кер­кет­кен едім, бала­ла­рым Кер­кет­ке­нов бол­ма­сын» дейді.
  

  – Е, енді кім деп атайсыңдар?
  

  Әлгілер әрі ойла­нып, бері ойла­нып, естеріне түсі­ре алмап­ты. Дұры­стап тағы бір сұрап алай­ық деп, шыққан үйлеріне қай­тып бар­са, Кер­кет­кен де есі­мін ұмы­тып, дал болып отыр екен»… (Қази Дана­ба­ев­тың «Гүл­дәу­рен» хикаятынан).
  

Galim Akulbekov:

• Тогда в свод­ках МВД будут такие сло­во­со­че­та­ния: «нур­сул­тан­ские проститутки…».
  

Жанар Джан­до­со­ва:

• Думаю, что могут назвать Нур-Назарет.
  

Аскар Орын­га­ли:

• Обыч­ная полит­тех­но­ло­гия по отвле­че­нию вни­ма­ния наро­да от насущ­ных про­блем. Мой про­гноз: не будет ника­ко­го переименования.
  

  Кое-кто выдер­жит очень мно­го­зна­чи­тель­ную пау­зу (не удив­люсь, если «сов­па­дет» с днем огла­ше­ния при­го­во­ров Мак­су и Тал­га­ту) и в «пра­вед­ном» гне­ве осту­дит очень пыл­ких и люб­ве­об­виль­ных, типа мы в демо­кра­ти­че­ском обще­стве и нече­го культ лич­но­сти и «чин­ги­зит­ство» раз­во­дить, и т.д.
  

  Самое бур­ное, интри­гу­ю­щее и «искрен­ний вос­торг» от тех же депу­та­тов в этот пери­од, кото­рое затмит все дру­гие, реаль­но акту­аль­ные темы и новости.
  

Арман Шура­ев:

• Пре­зи­дент Казах­ста­на Нур­сул­тан Назар­ба­ев отверг озву­чен­ную сего­дня ини­ци­а­ти­ву по пере­име­но­ва­нию сто­ли­цы рес­пуб­ли­ки горо­да Аста­на в «Нур­сул­тан» или «Назар­ба­ев» – сооб­ща­ет «Жұмыр­тқа news» со ссыл­кой на пресс-служ­бу Ақорды.
  

  Депу­та­ты с пони­ма­ни­ем отнес­лись к отве­ту пре­зи­ден­та. Не сумев пол­но­стью выра­зить свою пре­дан­ность через назва­ние сто­ли­цы, каж­дый из 151 депу­та­тов мажи­ли­са и сена­та решил сме­нить свое офи­ци­аль­ное имя на Нур­сул­тан Назар­ба­ев. Допол­ни­тель­но, депу­та­ты пообе­ща­ли сме­нить офи­ци­аль­ные име­на сво­им женам и детям, так­же на Нур­сул­тан Назарбаев.
  

  «Сво­ей глав­ной и един­ствен­ной зада­чей в каче­стве депу­та­та мажи­ли­са я счи­таю слу­же­ние пре­зи­ден­ту. Я рад про­сы­пать­ся и вста­вать с этим име­нем каж­дый день и назы­вать им домо­ча­дев», – ска­зал Нур­сул­тан Назар­ба­ев (бывш. Куа­ныш Султанов).
  

  «Жұмыр­тқа news» сле­дит за раз­ви­ти­ем событий.
  

Серик Болат:

Пред­ла­гаю:

Акто­бе – Сапарбай

Кызы­лор­да – Кошербай

Шым­кент – мммм… Умир­зак, может быть? Нет, Туймебай

Тараз – Кокрекбай

Алма­ты – БауБай

Тал­дык – Баталбай

Усть­ка­ман – Ахметбай

Пав­ло­дар – Бакаубай

Актау – Айдарбай

Аты­рау – Ногайбай

Коста­най – Архимед

Уральск – Кульгенбай

Пет­ро­пав­ловск – Султанбай

Кара­ган­да – Митталбай

Кок­ше­тау – Кулагбай