Ермұрат Бапи: КІМНІҢ – КІМ ЕКЕНІН Парламентке барған ДЕПУТАТ ДӘЛЕЛДЕЙДІ

• Өтіп жатқан пар­ла­мент­тік сай­лау науқа­ны демо­кра­ти­я­лық оппо­зи­ци­я­ның ара­сы­на жік салып, бір ман­дат­ты округ­тер­ден додаға түс­кен үміт­кер­лер ара­сын­да алып-қашпа сөз туды­ру­да. Бел­гілі оппо­зи­ци­я­лық жур­на­лист Ермұрат Бапи өзіне бай­ла­ны­сты айты­лған осын­дай жебе­гей жамы­лған сөз­ге бай­ла­ны­сты өз пікірін біл­діріп, Qazaqtimes.com интер­нет-пор­та­лы­на сұх­бат бер­ген еді. Төмен­де сол сұх­бат­тың газет­тік нұсқа­сын спи­кер­дің қаты­суы­мен редак­ци­я­лап, ықшам­дап жари­я­лап отырмыз.

– «Қазақ таймс» ақпа­рат агент­ті­гі Ютуб-арна­сы­ның кезек­ті сұх­бат­та­сы – Пар­ла­мент мәжілісінің үміт­кері, Алма­ты қала­сы №3 округ­тен түсіп жатқан Ермұрат Бапи аға­мыз. Сұрақтың басын үгіт-наси­хат науқа­ны­нан бастай­ық. Осы­ған дей­ін сай­ла­у­шы­лар­мен кез­дескен кез­де сізді жұрт қалай қабылдауда?

– Жал­пы, «ДАТ» газеті арқы­лы жұрт­шы­лық мені азды-көп­ті тани­ды деп ойлай­мын. Сон­ды­қтан болар, жал­пы қабыл­дау, қол­дау жаман емес, көңіл көн­ші­тер­лік. Деген­мен, соңғы кез­де халы­қтың газет оқы­май кет­кеніне бай­ла­ны­сты әсіре­се жастар жағы біраз біліңкіре­мей­тін шығар. Соған орай наси­хат­ты нықта­уға тура келіп жатыр.

– Қан­дай жұмыстар жасап жатырсыздар?

– Жұмыстың басты­сы – сай­ла­у­шы­лар­мен кез­де­су­лер. Менің сай­ла­у­ал­ды шта­бым­ның жос­па­ры бой­ын­ша, әр жер­ге – еңбек кол­лек­тив­теріне, мек­теп, емха­на, «КСК», тағы басқа ұйым­дарға кез­де­су өткі­зу жөнін­де өтініш беріп, қай­сысы қар­сы емес – соларға түгел­дей бар­дық. Сай­ла­удың алдын­дағы науқан­да 80-ге жуық меке­ме, ұйым, кәсі­по­рын­дарға өтініш бер­ген­біз. Бұлар­дың ішін­де жау­ап бер­ген­дері­мен күніне 3–4, кей­де 5 кез­де­су­ге дей­ін өткізіп жүр­ген жағ­дай­ы­мыз бар. Әрине, бар­лы­ғы бір­дей «келе ғой» деген жоқ. Оппо­зи­ци­я­лық сая­сат­кер болған соң, іші­на­ра жал­та­ра­тын, қорқа­тын­дар да бар. Әле­умет­тік желілер арқы­лы, көше­де­гі бил­борд, басқа да үгіт-наси­хат құрал­да­ры­ның мүм­кін­ді­гін пай­да­ла­нып жатырмыз.

– Иә, сіздің сай­ла­у­шы­ла­ры­ңы­здың ара­сын­да көбісі сізді тани­ды ғой. Осы жер­де бір сұрақ: неше күн­нен бері әле­умет­тік желі­де Ала­тау ауда­ны әкі­мінің орын­ба­са­ры сіздің үгіт-наси­ха­ты­ңы­зды жүр­гізіп жатыр деген сөз тарап жатыр. Енді 25 жыл оппо­зи­ци­яда жүріп, ширек ғасыр бойы билік­пен күресіп кел­ген адам тура бүгін­де әкім­шілік ресур­сты не үшін пай­да­ла­нып жатыр­сыз деген заң­ды сұрақ туады?

– Бұл жер­де «пай­да­ла­нып жатыр­сыз» емес, бәл­кім, біре­улер­дің мені пай­да­ла­нып жатуы мүм­кін. Мәсе­лен, мені­мен бір­ге осы округ­те сай­ла­у­ға түс­кен Бей­біт Тұра­ба­ев деген бір жігіт бас­пасөз мәс­ли­ха­тын өткізіп­ті. Бірақ оған көңіл бөліп жатуға, бірін­ші­ден, менің уақы­тым жоқ. Екін­ші­ден, дал­ба­са дақ­пырт­тарға көңіл бөлу­ге аса құлқым да жоқ.

Менің ойым­ша, бұл – бірін­ші­ден, аран­да­ту­шы­лық. Аран­да­ту­дың да бірнеше түрі бар ғой: біре­улер сенің таны­мал аты­ң­ды пай­да­ла­нып, өзіне жар­на­ма жаса­уы мүм­кін. Таны­мал адам­ның аты­мен өзін таны­туға арналған сая­сат тех­но­ло­ги­я­сы бар. Екін­ші­ден, қар­сы­ла­сы­ң­ды мей­ілін­ше ластау арқы­лы сая­си ұпай жинау әре­кеті болуы мүмкін.

Менің атым­ды билік­ке қосып қара­лау мақ­са­тын­да бас­пасөз мәс­ли­ха­тын ұйым­да­сты­рып, маған қаты­сты әлдебір сөз тара­тып жатқан жігіт­тің әре­кеті – бұл өзін өзге­ге таны­ту­дың мақ­са­ты деп ойлай­мын. Себебі ол жігіт­ті қоғам біл­мей­ді, мен өзім де «Тұра­ба­ев» деген жігіт­ті бірін­ші рет естіп отырмын.

Екін­ші­ден, әкім­шілік тара­пы­нан маған неме­се мен әкім­шілік­ке шығып, маған көмек­тес деген әңгі­ме болған жоқ. Иә, бұған дей­ін­гі сұх­бат­та­рым­да мен «маған билік кедер­гі кел­тір­ме­се, сай­лау тәр­тібі бұзыл­ма­са – бол­ды, мен сай­ла­уда өзді­гім­нен жеңіс­ке жетері­ме сенім­ді­мін» деп айт­тым да, газет бетін­де жаз­дым да.

– Маған бер­ген сұх­ба­ты­ңы­зда айтқансыз…

– Сай­лау шын, әділ, таза өтетін бол­са, мен өзім сай­ла­у­шы­ла­рым­ның қол­да­уы­мен-ақ өтетінім­ді біле­мін. Өйт­кені ел алдын­да біраз атым бар, затым бар, қоғам үшін атқарған біраз еңбе­гім бар дегендей…

– Ермұрат-аға, «КСК»-да, кор­по­ра­тив, мек­теп­те­гі мұғалім­дер­ге әкім­шілік жағы­нан «Ермұрат Бапиға дауыс берің­дер» деген әңгі­ме жүріп жатыр дейді…

– Осы сай­лау науқа­ны басталған­нан бері мен депу­тат­ты­ққа үміт­кер ретін­де түсей­ін деп жатыр­мын, маған көмек беру­ге, сенім­ді өкіл, үгіт­ші, бақы­ла­у­шы болуға ниеті бар аза­мат­тар бол­са, келіп хабар­ла­сы­ң­дар деп, үш рет газет­ке және әлем­желі­ге хабар­ла­ма бер­дім. Соның нәти­же­сін­де біздің шта­бқа келіп жатқан адам­дар­дың санын­да есеп жоқ. Тек қазір­дің өзін­де 253 адам сенім­ді өкіл ретін­де тіркелді.

Ал жәр­дем жасай­мыз деп, сырт­тан келіп жатқан­дар ара­сын­да арнайы аран­да­туға жіберіл­ген адам­дар жоқ деп айта ала­мыз ба? Нешетүр­лі адам­дар кел­ді, мен олар­дың көп­шілі­гін жеке таны­май­мын. Ал «сенім­ді өкіл» неме­се «үгіт­ші» деген куәлік­пен жүр­ген аза­мат­тар тара­пы­нан науқанға қаты­сты әрқи­лы әре­кет­тер болуы мүм­кін ғой: көп­шілі­гі елде өзгеріс жаса­уға лай­ы­қты аза­мат­тың бірі деп, менің сай­ла­у­ал­ды кам­па­ни­я­ма жүрек қала­у­ы­мен ара­ла­су­да. Өкініш­ке қарай, «қара пиар» мен «ком­про­мат» жасау тех­но­лог­та­ры­ның тап­сыр­ма­сы­мен жүр­ген­дері де бар шығар.

Ал «КСК» деген­ге келер бол­сақ, өздерінің жер­гілік­ті про­бле­ма­сы­на бай­ла­ны­сты мені ондаған «КСК» шақыр­ды. Әуе­зов ауда­ны­ның өзін­де ғана 5–6 «КСК»-мен кез­де­стім. Олар­дың айта­ты­ны – ескір­ген үйлер, көше­лер мен аула­лар­ды жөн­деу, жылу мен суға бай­ла­ны­сты мәселелер.

Сіз айтып оты­рған Ала­тау ауда­нын­да бір­не­ше «КСК» мен көше коми­тет­терін­де кез­де­су­лер өткіздім. Олар­дың дені өздерінің ықы­ла­сын біл­діріп, мені қол­да­уға ниет біл­дір­ді. Менің шта­бым олар­мен бір­ге жұмыс істеп, ақпа­рат­тық үгіт-наси­хат мате­ри­ал­да­рын тара­ту жұмыста­рын атқа­рып жүр. Менің жеке өзім­де олар­дың әрқай­сысын бақы­лап оты­руға мүм­кін­дік жоқ.

Ал сол әр «КСК»-ның өз уат­саб-чат­та­ры, теле­грамм-канал­да­ры бар, менің «пиар» тех­но­лог­та­рым сол чат­тар­мен өте тығыз және бел­сен­ді түр­де жұмыс жүр­гізу­ге қат­ты ықы­ла­сты болып отыр. Әрбір тұрғын­ның теле­фо­ны­на бара­тын смс-хабар­ла­ма­ның тиім­ділі­гі өте жоға­ры дей­ді менің көмек­шілерім. Сон­ды­қтан сол чат­тар арқы­лы үгіт-наси­хат хабар­ла­ма­ла­рын тара­тып жатыр­мыз. Біздің шта­б­та тұрақты жұмыс жүр­гі­зетін 40 шақты адам бол­са да, бір­не­ше ондаған чат­тар­дың әрқай­сы­на ана­ны айт, мына­ны айт­па деп, бақы­лап оты­ра­тын менің де, шта­б­тағы­лар­дың да мүм­кін­ді­гі жоқ. Өйт­кені әр «КСК»-ның чат­та­рын, оған тір­кел­ген адам­дар­дың санын есеп­те­сек, қаты­су­шы­лар көле­мі гео­мет­ри­я­лық про­грес­си­я­мен өседі.

Бірақ чатқа тір­кел­ген адам­ның бар­лы­ғы менің жақ­та­ста­рым емес қой, олай болуы тіп­тен мүм­кін емес. Міне, олар­дың ырқы­нан тыс тарап жатқан хабар­ла­маға нара­зы болу­шы неме­се басқа үміт­кер­ді жақта­у­шы адам­дар бар. Солар­дың біре­уі «КСК»-дан келіп жатқан хабар­ды «әкім­шілік тара­тып жатыр» деп, бүгін­гі гад­жет-тех­но­ло­ги­я­ның көме­гі­мен про­во­ка­ция жаса­уы мүм­кін. Міне, сіздің сұрағы­ңы­зға қай­та­рар жау­а­бым осы.

– Әкім­дік­тің, әкім­нің орын­ба­са­ры көмек­тесіп жатыр деген әңгі­ме ше?

– Мен, бірін­ші­ден, ешқан­дай әкім­нің орын­ба­са­рын біл­мей­мін. Маған жеке шығып, «сіз­ге көмек, жәр­дем етей­ік» деп, оппо­зи­ци­яға көмек­тесіп, «өле алмай жүр­ген» әкім­ді де көрмедім.

Ал енді уат­саб-чатқа «аки­мат­тан» деген акка­унт­пен тір­келіп, жалған ақпа­рат тара­туға бола­тын әдісті мен де мең­ге­ре ала­мын. Оның ешқан­дай қиын­ды­ғы жоқ. Енде­ше анық-қаны­ғы бел­гісіз чат­тағы хабар­ла­ма­ны жала ретін­де жала­у­ла­ту – про­во­ка­ци­я­ның нақ өзі деп айтар едім.

Одан кей­ін мына­дай мәсе­ле бар: Алма­ты­ның төңіре­гін­де­гі «Әйгерім», «Шаңы­рақ», «Дар­хан», «Алға­бас», «Көкқай­нар», «Ақбұлақ», т.б. ықшам аудан­дар­дың 95 пай­ыз халқы – 90-жыл­дар­дың орта­сы­нан бері ауыл­дан көшіп кел­ген қаза­қтар. Ал Ала­тау ауда­ны­на жата­тын ықшам аудан­дар­дың 50 пай­ы­здан аста­мы – Семей мен Шығыс Қаза­қстан­нан көшіп кел­ген менің жер­ле­стерім. Ол жер­де, жасы­ра­ты­ны жоқ, трай­ба­лиз­мнің негізін­де маған көмек­тесіп жатқан адам­дар бар. «Най­ман­ның бір жігіті депу­тат­ты­ққа түсіп жатыр» деп, жапа­тар­мағай наси­хат жүр­гізіп жатқа­нын жоққа шыға­ра алмай­мын. Бұл – сол жер­ле­стерім­нің ырқын­дағы және менің қаты­сым­нан тыс әре­кет. Қаза­қтың қаны­на сің­ген ондай рушыл­дық «көмек­ке» мен бөгеу бола алмаймын.

Олар өздері арнайы чат құрып, үгіт-наси­хат жүр­гізіп, тіп­ті ауыл­да қалған біздің Шығыс пен Семей жақтағы қаза­қтар­дың көп­шілі­гі Ермұратқа қыз­мет етің­дер деп, осы Алма­ты­дағы өзінің туы­сқан­да­ры­на хабар салып жатқа­нын біле­мін. Ондай ақпа­рат менің теле­фо­ны­ма да келіп жатыр. Жер­гілік­ті билік­тің ішін­де де маған ықы­ла­сты пей­іл­мен көмек­тесіп жатқан рушыл бір Най­ман бар шығар, кім білсін?

Ал сол жалған ақпа­ратқа қиқу қосып, жур­на­ли­стер­ге жел­бе­гей мәлім­де­ме жасаған Бей­біт Тұра­ба­ев деген маған бей­мағлұм біре­у­ге келер бол­сақ, оның да біраз жағ­дай­ын менің тіл­шілерім 54 үміт­кер тір­келіп қой­ған кез­де аны­қтап біл­ген. Оның жеке өзін ғана емес, сол түгел 54 үміт­кер­дің өткен-кет­кенін аны­қта­уға мен өзім тап­сыр­ма бер­ген едім.

Сон­да аны­қталға­ны – Бей­біт Тұра­ба­ев­тың өзі Алма­ты қала­лық Ішкі істер сая­сат депар­та­мен­тін­де қыз­мет істеп, мем­ле­кет­тік тап­сы­рыс бой­ын­ша тен­дер­ге бай­ла­ны­сты шатаққа ұры­нып, жұмысы­нан кет­кен екен. Кезін­де оны­мен бір­ге қыз­мет­тес болған жігіт­терің біра­зы әлі де сол Ішкі сая­сат депар­та­мен­тін­де отыр. Бұл про­во­ка­ци­яға Бей­біт мыр­за­ның сол қала­лық әкім­дік­те оты­рған, тен­дер­ді тең­дей бөліс­кен «жол­даста­ры» ықпал еткен жоқ па?

Сон­ды­қтан менің бұл орай­дағы ойым мына­дай: сен өзіңнің мықты­лы­ғы­ң­мен сай­ла­у­ға түсу­ге лай­ы­қты екеніңді дәлел­де­гің кел­се, біре­удің тыр­нағы­ның асты­нан кір ізде­ме, басқа­ның атын пай­да­ла­нып, өз аты­ң­ды дақ­пырт қыл­ма. Өзіңнің күштілі­гіңді, қоға­мға сіңір­ген қан­дай үлесің, өне­гең, атқарған жұмысың бар, қаза­ққа, елге, мем­ле­кет­ке, ұлтқа қан­дай пай­да кел­тір­дің – сол арқы­лы өзіңнің мықты­лы­ғы­ң­ды дәлел­де. Ал басқа біре­уді жазғы­ру арқы­лы «аты­ң­ды шыға­ру» – бұл аза­мат­тық тір­лік, жігіт­тік іс емес. Бұны қазақ «қатын­тір­лік» дейді.

Мем­ле­кет­тік тен­дер­ді кемі­ру жолын­да күдік­ті болып, қыз­меті­нен кет­кен сол бей­бақ мені емес, кеше өзі «су ішкен құды­ғы» – әкім­дік­ті жазғы­ра­ды. «Бапи билік­тің қыз­метін пай­да­ла­нып жатыр» деп айт­пай­ды, керісін­ше, «билік Бапиға қыз­мет етіп жатыр» дей­ді. Сон­дай әлпе­тіне қараған­да, бұл өзінің ұпай­ын кеше «нанын тауып жеген» билік арқы­лы түген­де­удің әре­кетін жасап жүр­ген сияқты.

– Енді Бей­біт Тұра­ба­ев­ты қоғам­да ешкім біл­мей­ді десек те, сіздің басты оппо­нен­тіңіз ретін­де қарас­ты­рып оты­рған Инга Иман­бай­дың посты шықты.

– Ол не деп айтқан екен?

– Ол әкім­нің орын­ба­са­ры шығып, көмек­тесіп жатыр, мек­теп­те­гі мұғалім­дер­ге тап­сыр­ма бер­ген дей­ді, сол жер­де бір дүние ұсы­нған: Ермұрат аға, егер сіз өзіңіздің бұған дей­ін­гі атақ-абы­рой­ы­ңы­зды құлатқы­ңыз кел­ме­се, «екін­ші Қоса­нов» болғы­ңыз кел­ме­се, онда кан­ди­дат­ты­ғы­ңы­зды қай­та­рып алы­ңыз дей­ді. Осы тура­лы айтсаңыз.

– Бұл тұрғы­да Ингаға бай­ла­ны­сты менің ала­бө­тен айта­рым жоқ. Әрбір үміт­кер мынау дода кезін­де өзі жет­кен ар-ождан дең­гей­і­мен амал қылып жатыр. Мен кан­ди­дат­ты­ғым­ды кері қай­та­рып алсам, басқа­лар­дың «жері кеңи­тіні» мәлім. Бірақ бұл салиқа­лы, сал­мақты сая­сат­кер­дің ісі бол­май­ды. Біре­уді қуып шығып, өзіңді асқақта­ту – жетелі жан­ның қылы­ғы емес.

Ал енді әлдекім сон­дай жалған ақпа­рат тарат­ты екен деп, әлі дере­гі дәлел­ден­бе­ген дәй­ексіз сөз­ге бола үміт­кер­лік­тен бас тарт­сам, менің кім болға­ным? Осы 25 жылғы оппо­зи­ци­я­лық соқ­пақта ондай қоқан-лоққы мен отты-сот­ты жағ­дай­дың талай­ын бастан кешірдік.

Әрине, мен Инга­ны сый­лай­мын, күй­е­уі Жан­бо­лат­ты да газет­тің әр санын­да қол­дап, оған қаты­сты талай қорғау мен қол­да­удың сөзін айт­тым. Енді осын­дай сәт­ті пай­да­ла­нып, кеше өзің «бір бақ­ша­да» қатар­лас жүр­ген ада­мға «кет» деген сөз айтуға бола ма?

Менің редак­ци­ям мен газет­тің элек­трон­ды пошта­сы­на Жан­бо­лат пен Ингаға қаты­сты біраз ком­про­мат­тар түсті. Бірақ сол дәй­ексіз деректі пай­да­ла­нып: «Сен­дер солай екен­сің­дер, демо­кра­ти­я­лық әре­кет­терің жалған екен, оппо­зи­ци­я­лық күре­стен кетің­дер» деп, мен бір ауыз сөз айт­тым ба?!

Мен өзім­мен бір­ге оппо­зи­ци­я­лық жол­да жүр­ген бір­де-бір ада­мға ешқа­шан ондай сөз айтып көр­медім. Себебі – оғаш әре­кет­ке мені ар-абы­рой­ым жібер­мей­ді. Маған оның қажеті қан­ша? Бір­ге сай­ла­у­ға түсіп жатқан әріп­те­стерім­ді жаман­дау арқы­лы өзім­нің күштілі­гім­ді дәлел­деу маған керек пе?!

Мен өз мықты­лы­ғым­ды бұған дей­ін, 25 жыл­дан бері дәлел­деп келе­мін. Назар­ба­ев­тың режи­мі­мен, одан қалған сая­си мұра­мен айқа­сып келе жатқа­ны­ма ширек ғасыр болды.

Сон­ды­қтан мен аяқ асты­нан «жоқ, мен ондай емес­пін» деп, әлдекім­ге өзім­нің таза­лы­ғым­ды дәлел­деп жату­дың өзі – май­ға май құй­ған­дай артық дүние. Біре­удің бір бұры­шта был­жы­раған сөзін пай­да­ла­нып, «сай­ла­удан кан­ди­дат­ты­ғы­ң­ды алып таста» деген талап – жан­дәр­мен адам­ның далбасасы.

– Ер-аға, кеше­гі назар­ба­ев­тық жүйе оппо­зи­ци­ядағы, аза­мат­тық қоғам­дағы күш­тер­ді бір-біріне қалай қар­сы қоюы – оның бәрі түсінік­ті. Бүгін­гі Тоқа­ев­тық жүйе, сіз енді 25 жыл бойы осы бір газет­ті арқа­лап келе жатқан, тура жол­дан тай­маған жур­на­лист­сіз, ал Инга Иман­бай бүгін­де тір­ке­ле алмай оты­рған демо­кра­ти­я­лық пар­ти­я­ның қуда­ла­нып жүр­ген баста­уыш тобы­ның мүше­сі. Осы екі мәсе­ленің бір жер­ден шығуы­ның аста­рын­да сая­си дүние жоқ па?

– Мен газет­тің өткен санын­да жари­я­лаған сұх­ба­тым­да айт­тым: бұл сай­лау науқа­ны онсыз да дал-дұл болып айы­ры­лып, бірі­мен-бірі қырқы­сып, бет жыр­ты­сып жүр­ген мына біздің демо­кра­ти­я­лық қоғам­ның ара­сы­на тағы да жары­қ­шақ салып жатыр. Мыса­лы, Инга еке­умізді былай қой­ған­да, біздің жақ­та­ста­ры­мы­здың өзі екі­ге бөлініп, қырық пышақ болып жатуы қай ада­ми-демо­кра­ти­я­лық санаға сыя­ды? Қоғам­да бұрын­нан ала­у­ыз болып жүр­ген біз­дер­ді «билік­тің ада­мы», «КНБ»-ның жан­сызы» деп, араға от салу одан әрі өрші­мей ме?

Билік қазір Алма­ты­дағы неба­ры үш ман­дат үшін бізді бір-бірі­міз­ге айдап салып, алақа­нын ысқы­лап отыр. Аман бол­сақ, ертең сай­лау біте­ді, өмір жалға­са береді, біз осы қоғам­да қала­мыз – сон­да бір-бірі­міздің беті­міз­ге қалай қарай­мыз? Депу­тат­тық ман­дат үшін аза­мат­тық қаси­еті­мізді ман­сұқ еткен­нен не ұта­мыз? Мен осы­ған түсін­бей­мін, сана­ма сый­май­ды. Ада­ми қал­пы­мы­зды сақта­уы­мыз керек қой. Осын­дай бет жыр­ты­су­дан кей­ін бір-бірі­міз­ге қалай қарай­мыз, бірі­мізді – аға, екін­ші­мізді – қарын­дас деп қалай айта ала­мыз? Бір сая­си науқан үшін, әлдебір жетістік үшін қата­ры­ң­да жүр­ген адам­ның жаға­сы­нан алып, кей­ін оның бетіне қарау деген… мен үшін қиын жағ­дай. Мен ондай арам­ды­ққа бара алмаймын.

Иә, осы сай­ла­уда демо­кра­ти­я­лық қауым­да­сты­қтың ара­сы­на жік сала­тын жағ­дай болып тұр. Біз осы­ны түсіне алмай жүр­міз, бірақ оның ертең­гі қасіретін түсіне білуі­міз керек. Біз өзі­міздің сөзі­міз бен соңы­мы­зға ерген адам­дар алдын­дағы жау­ап­кер­шілік­ті сезі­нуі­міз керек қой. Арты­мы­здағы халы­қты, қоғам­ды топ­та­сты­ра­мыз, сол арқы­лы билік­ке өз тала­бы­мы­зды таңа­мыз деп жүр­ген сая­сат­кер­міз. Басқа­ны біл­мей­мін – мен сон­дай сая­си тұлға болғым келеді.

Бүгін бір-бірі­міз­бен быт-шыт болып, ертең сай­лау өткен соң, халы­ққа не айта­мыз? Осын­дай аза­мат­тық жау­ап­кер­шілік­ті сезі­ну керек, сая­сат­кер­лік­тен гөрі, ада­ми, қара­пай­ым қаза­қи қарым-қаты­на­сты, ағай­ын­ды­қтың сал­мағын ұмыт­па­уы­мыз керек. «Мен дәл осы сай­ла­уды пай­да­ла­нып, қайт­сем де Пар­ла­мент­ке өтуім керек, әріп­тесім­ді жер­мен-жек­сен етіп, басы­на аяғым­ды қой­ып, әрі қарай секірем деу» – мен үшін түсініксіз жағдай.

Мен газеті­ме де, әле­умет­тік желі­ге де өзге­лер­дей өлар­ман­ды­қ­пен маған дауыс бер деп, «анау – жаман, менікі – дұрыс» деп, бір ауыз сөз жазған жоқ­пын. Тек­серіп көр­гісі келетін­дер бол­са, менің парақ­шам­ды қара­сын – мен тек сай­ла­у­ға түсіп жатқан аза­мат­тар­дың сұх­бат­та­ры мен аза­мат­тық пікірін беріп, солар­ды ел-жұр­тқа жет­кізу­ге әре­кет етіп жатыр­мын. Ал өзім­ді жар­на­ма­лап, «мен осын­дай кере­мет едім, басқа­сы лай­ық емес» деген сөз мен­де жоқ.

Сон­ды­қтан бұл жер­де, қалай болған­да да, өзі­міздің ада­ми, аза­мат­тық ары­мы­зды сақтай­ық, арты­мы­зда біз­ге қарап тұрған ел-жұрт бар екенін ұмытпайық!

– Ер-аға, жал­пы мынау 2019 жылы пре­зи­дент сай­ла­у­ы­нан кей­ін сая­сат­кер­лер­ге ауыр қой­ы­ла­тын бір сұрақ пай­да бол­ды. Ол – «Қосанов‑2» қай­та­лан­бай­ды ма деген сұрақ. Көп адам­дар, мыса­лы, жасы­ра­тын ештеңесі жоқ, Ермұрат Бапи билік­пен келісті, «Қосанов‑2» бола­ды деген сөз біраз жер­де айты­лып жүр…

– Бұл сай­лау мен ол сай­лау – еке­уі екі бөлек. Пре­зи­дент­тік сай­ла­уда көп­шілік халық Тоқа­ев­тың оппо­нен­тіне үміт артып, дауыс бер­ді. Ал бұл пар­ла­мент­тік сай­ла­уда тек қана бір ман­дат­тық 30 округ­тан, менің естуім­ше, рес­пуб­ли­ка бой­ын­ша 900 адам үміт­кер­лік­ке түсіп жатыр. Сон­ды­қтан мұны пре­зи­дент­тік сай­ла­у­мен салы­сты­руға келмейді.

Екін­ші­ден, сіз айтқан­дай, «Қосанов‑2» болу үшін, сен ертең­гі күні елдің, халы­қтың мүд­десін сатып кетуің керек неме­се саған үміт артқан елдің ерік-жігері­нен аттап кетуің керек. Мен әлі өтпе­ген сай­ла­удың нәти­же­сін мой­ын­дап, Қоса­нов сияқты әре­кет­ке барған жоқпын.

Біз қазақ деген осын­дай сөз­ге әуес халы­қ­пыз ғой: кең дала­да най­қа­лып, бей­ма­рал жүріп, сөз қуып жүретін әдеті­міз бар. Сай­ла­уда әрбір іс-әре­кеті­міз бен сөзі­міздің нәти­же­сін ертең депу­тат болған­да, пар­ла­мент­ке барып дәлел­де­уі­міз керек. Бірақ бір ғана мәсе­лені ұмыт­па­уы­мыз керек…

Алай­да ол жер­ге демо­кра­ти­я­ның «бала­лық ауруы­нан», митин­гілер­де­гі «ойбай­ы­мы­здан» айы­ғып баруы­мыз керек. Қазір­гі күр­делі гео­са­я­си жағ­дай­да елдің бір­лі­гіне деген жау­ап­кер­шілік бар. Елдік мәсе­ле құр айғай­мен шешіл­мей­ді, өйтіп біз сая­сат құра алмай­мыз… Менің түсіні­гім­де, пар­ла­мент­тік жұмыс – ол ұжым­дық жұмыс. Пар­ла­мент­те сөзіңді өткі­зу – ол сенің өрең мен табан­ды­лы­ғы­ңа бай­ла­ны­сты мәсе­ле. Сенің халы­қ­шыл, ұлт­шыл, қаза­қ­шыл мәсе­лені пар­ла­мент талқы­сы­на қалай қой­ып, оны шешудің жолын көр­се­туіңе байланысты.

Сон­ды­қтан ол «Қосанов‑2» ме, әлде басқа ма – сіздің сөзіңіз бен ісіңіз Пар­ла­мент­ке барған­нан кей­ін дәлел­де­неді. Біз Пар­ла­мент­тің ішіне барып, сол жер­де халы­қтық оппо­зи­ция құруы­мыз керек. Менің ойым – 19 науры­зда сай­лау өткен­нен кей­ін, мен одан өтем бе, жоқ па – ол маңы­зды емес, 30 пай­ы­здық сай­ла­удан өткен 29 депу­татқа ұран тастағым келеді: Пар­ла­мент­те «Халық бло­гы» деген фрак­ция құры­ң­дар неме­се құрай­ық. Сол арқы­лы билік­шіл «Ама­нат­тың» фрак­ци­я­сы­на қар­сы әре­кет қылы­ң­дар неме­се қылайық.

Міне, сол кез­де біз шынын­да да осы елді өзгер­те ала­мыз, сол кез­де халық сенің сөзіңе сенетін­дей аза­мат, сая­сат­кер болға­ны­ң­ды дәлел­дей­сің. Басқа жол көріп тұрған жоқ­пын. Әйт­пе­се қазір билік­тің тара­пы­нан халы­қтың мүд­десіне сай кел­мей­тін қаулы­лар, заң­дар шығып жатыр. Соған қар­сы өре түре­геліп шыққан халық бар ма? Жым-жырт­пыз! Яғни, біздің халық осы жағ­дай­ы­на, осы үрей­лі күніне мой­ын­сұнған неме­се біздің халық осы тұр­мысы­на риза деген сөз.

– Сұх­ба­ты­ңы­зға рақ­мет, Ер-аға! Іске сәт!

Қой­шы­бек МҮБАРАК, фото

Qazaqtimes.com

• Видео-сұх­бат­тың газет­тік мәтінін дайындаған

Алма Жақ­сы­лы­ққы­зы – «D»