Өмірді жақсартушы, табысты арттырушы мамандық

Нағыз еңбек ада­мы­ның маңы­зды­лы­ғын арт­ты­ру­дың, мәр­те­бесі мен беделін көте­рудің, оған деген құр­мет пен сый­ла­сты­қтың бел­гісі, Мем­ле­кет бас­шы­сы Қасым-Жомарт Тоқа­ев­тың «Әділет­ті Қаза­қстан: заң мен тәр­тіп, эко­но­ми­ка­лық өсім, қоғам­дық опти­мизм» атты Қаза­қстан халқы­на арнаған Жол­да­уы бол­ды. Ел Пре­зи­ден­тінің: «Адал әрі табан­ды еңбе­гі­мен табысқа жет­кен адам­дар қашан­да құр­мет­ті, сый­лы болуы керек. Бұл біз ұсы­нып оты­рған «Адал аза­мат – Адал еңбек – Адал табыс» қағи­да­ты­на толық сай келеді.

Бір сөз­бен айтқан­да, біздің қоғам­да еңбекқор­лық, кәсі­би­лік сияқты қаси­ет­тер өте жоға­ры баға­ла­нуға тиіс. Өз кәсібін жетік мең­гер­ген маман­дар ұлт сапа­сын арт­ты­ра­ды», – деген тұжы­ры­мы ел ара­сын­да үлкен қол­дау тапқа­ны рас.

Қазір­гі заман­да кез кел­ген мем­ле­кет­тің қарқын­ды дамуы, тұрақты эко­но­ми­ка­лық өсі­мі мен әле­умет­тік әл-ауқа­ты еңбек адам­да­ры­мен тіке­лей бай­ла­ны­сты. Ел игілі­гі үшін адал еңбек етіп жүр­ген аза­мат­тар – қоғам­ның шынайы қаһар­ман­да­ры. Сон­ды­қтан «еңбек ада­мы» ұғы­мы бүгін­гі күн­нің өзек­ті және құр­мет­ке лай­ық тақы­рып­та­ры­ның бірі болып сана­ла­ды. Еңбек ада­мы – бұл тек өнер­кәсіп­тер мен кәсі­по­рын­дар­да, зауыт­тар мен фаб­ри­ка­лар­да жұмыс істей­тін жұмыс­шы ғана емес, бұл – кәсібіне жау­ап­кер­шілік­пен қарай­тын, өз ісіне адал кез кел­ген маман. Мұғалім де, дәрі­гер де, кіта­п­ха­на­шы да, инже­нер де, шару­а­шы­лық иесі де – бар­лы­ғы қоғам дамуы­на өз еңбе­гі­мен үлес қосу­да. Олар­дың бар­лы­ғын ортақ қаси­ет бірік­тіреді – ол маң­дай тер­мен кел­ген адал еңбек. Бұл қадам­дар еңбек ада­мы­ның қоғам­дағы орнын нақты­лап, оның бола­шақ ұрпаққа үлгі болуы­на мүм­кін­дік береді.

Осы рет­те, дәл осы үде­ден шыға­тын «Мәде­ни­ет қай­рат­кері», «Кұр­мет», «Еңбек даңқы» орден­дерінің иегері, «Өске­мен қала­сы­ның құр­мет­ті аза­ма­ты»,  Орал­хан Бөкей атын­дағы Өске­мен қала­лық орта­лы­қтан­ды­ры­лған кіта­п­ха­на­лар жүй­есінің дирек­то­ры, кәсі­би ұста­зым Қабиба Мыр­за­қанқы­зы Ақжі­гіто­ва жай­лы қалам тер­бе­ген­ді жөн көрдім.

Өткен ғасыр­дың тоқ­са­нын­шы жыл­да­ры мен жаңа ғасыр­дың жолай­ры­ғын­да, елі­міз тәу­ел­сіздік алған тұста Қ.М.Ақжігітова А. С. Пуш­кин атын­дағы Шығыс Қаза­қстан облы­стық кіта­п­ха­на­сын басқа­рып, өзін мықты көш­бас­шы, жігер­лі, кеңі­нен ойлай­тын бас­шы, жаңа­шыл және кре­а­тив­ті тұлға, жастар­дың жана­шы­ры ретін­де көр­сет­ті.  Оның дәлелі, сол жыл­да­ры жаңа ғана оқу бітіріп, бұл сала­да тәжіри­бесі жоқ жастар­ды, атап айт­сам, Ләз­зат Әскер­бекқы­зын, Шына­ра Батыр­ханқы­зын, Гүл­бар­шын Тіле­генқы­зын, Жан­на Сак­па­но­ва­ны, Айгүл Дәр­кем­ба­е­ва­ны, Мари­на Мак­си­мо­ва­ны, Гузаль Дур­ды­ева­ны, Меру­ерт Кеме­ше­ва­ны, Зәу­ре Бықа­е­ва­ны, Анар Бай­жу­ми­на­ны және мені  жұмысқа қабыл­да­ды. Бас­шы­мыз – сырт қараған ада­мға мінезі қатал көрін­ген­мен, жақын сөй­лес­кен­де ішін­де­гі сырын ақта­рып сала беретін ақжүрек кісі. Қана­ты қат­паған, бауы­рын жаз­баған сары ауыз, ақүр­пек бала­пан­дар­дай біз­ге қамқор­лық таны­тып, кәсібі­міздің қыр-сырын үйрет­ті, білік­ті маман­дарға айнал­дыр­ды. Біздің өмірі­міз­де әріп­те­стен де жоға­ры, бас­шы­дан да жоға­ры, кәсі­би әрі руха­ни ұста­зы­мы­зға айнал­ды. Бүгін­гі таң­да шәкірт­тері елі­міздің әр жерін­де жүр­сек те ұста­зы­мы­здың бер­ген сабағы мен тәжіри­бесі­нен нәти­же шыға­ра біл­ген білік­ті маман­дарға айнал­дық. Қазір­гі таң­да әр шәкір­ті – өз  ісінің шебері, жастарға ұста­зда­ры­нан алған тәжіри­бесін үйретіп, адал еңбек­пен табыс тауып, еліне қыз­мет етіп жүр­ген кәсі­би мамандар.

Тоқы­ра­уға түс­кен тоқ­са­нын­шы жыл­дар­дан бастап Қабиба Мыр­за­қанқы­зы шәкірт­тері­мен қоса сын­ды әріп­те­стері­мен кіта­п­ха­на сала­сын мүл­дем жаңа дең­гей­ге көтерді.

Өске­мен­де – Қаза­қстан кіта­п­ха­на­ла­ры алғаш рет – 1998 жылы Қабиба Мыр­за­қанқы­зы­ның баста­ма­сы­мен Интер­нет желісіне қол жет­кізіл­ді, ол «Жазғы мек­теп­тер» халы­қа­ра­лық қор­ла­ры­ның қол­да­уы­мен елі­міздің бар­лық өңір­лері­нен кіта­п­ха­на­шы­лар­ды жаңа тех­но­ло­ги­я­ларға оқы­ту бой­ын­ша ұйым­да­сты­рыл­ды. Қ.М.Ақжігітованың ұсы­ны­сы­мен Шығыс Қаза­қстан облы­сы әкім­ді­гі елі­міз­де­гі алға­шқы ауыл­дық кіта­п­ха­на­лар­ды Интер­нет­ке қол жет­кі­зу­мен ком­пью­тер­лен­ді­ру бой­ын­ша жоба­ны қол­дап қаржыландырды.

Қор­лар­ды, оқыр­ман­дар­ды, кітап беруді есеп­ке алу бой­ын­ша жаңа RFID-тех­но­ло­ги­я­лар­ды пай­да­ла­на оты­рып, кіта­п­ха­на­лар­ды авто­мат­тан­ды­ру жұмысы да Қ. М. Ақжі­гіто­ва­ның бас­шы­лы­ғы­мен елі­міз­де жүзе­ге асты.

Жүр­гізіл­ген кіта­п­ха­на­лық қыз­мет көр­се­туді авто­мат­тан­ды­ру нәти­же­сін­де облыс кіта­п­ха­на­ла­ры­ның халы­қты цифр­лық сау­ат­ты­лы­ққа оқы­ту бой­ын­ша қыз­меті жан­дан­ды­рыл­ды. Сон­дай-ақ, БҰҰДБ-мен Шығыс Қаза­қстан облы­сы­да рес­пуб­ли­ка­мы­зда алға­шқы болып инно­ва­ци­я­лық серік­те­стік жоба­ны іске асы­ру мүм­кін бол­ды: ауыл кәсіп­кер­леріне, мұғалім­дер мен жастарға арналған Ақпа­рат және элек­трон­дық білім беру орта­лы­қта­ры 32 тірек ауыл­дық кіта­п­ха­на­ла­ры­ның жаны­нан құрыл­ды. Шығыс Қаза­қстан кіта­п­ха­на­шы­ла­ры­ның бұл тәжіри­бесі рес­пуб­ли­ка­ның тағы бір­не­ше облы­ста­рын­да енгізілген.

Қаза­қстан­ның кіта­п­ха­на ісінің тарихын­да алғаш рет 1999 жылы Қ.М. Ақжі­гіто­ва бүгін­гі күні Халы­қа­ра­лық қауым­да­стық мүше­сі болып табы­ла­тын IFLA (www.ifla.org) кіта­п­ха­на­шы­лар қауым­да­сты­ғын құру тура­лы баста­ма көтер­ді. ШҚО қауым­да­сты­ғы­ның бел­сен­ді қыз­метінің арқа­сын­да Қаза­қстан деле­га­ци­я­сы­ның жыл сай­ы­нғы Халы­қа­ра­лық кіта­п­ха­на­шы­лар кәсі­би кон­фе­рен­ци­я­сы­на қаты­суы ұйым­да­сты­рыл­ды. 2016 жылы АҚШ-тағы IFLA-ның 82-ші кон­фе­рен­ци­я­сын­да Шығыс Қаза­қстан облы­сы қауым­да­сты­ғы­ның кіта­п­ха­на­лық онлайн-орта­лы­қтар желісінің жұмысы тура­лы «IT-ОТАУ» жоба­сы әлем­нің 130 елі­нен 205 жоба ара­сын­да үздік деп танылды.

Қ.М.Ақжігітова соңғы жыл­дар­дағы сер­пін­ді инно­ва­ци­я­лық жоба­ла­ры­ның бірі «VR-киіз үй» — вир­ту­ал­ды шын­дық сту­ди­я­сы болып табы­ла­ды. Онда Өске­мен­нің тари­хи-мәде­ни объ­ек­тілері бой­ын­ша өткен ғасыр­дың шынай­ы­лы­ғы­на вир­ту­ал­ды қарау әсері­мен 3D-визу­ал­ды экс­кур­си­я­лар жаса­ла­ды. Екі халы­қа­ра­лық қор­дың гран­ты­на ие болған «IT-arular mektebi» жоба­сы бой­ын­ша О.  Бөкей атын­дағы кіта­п­ха­на­да 12–17 жас ара­лы­ғын­дағы қыздар­ды бағ­дар­ла­ма­лау, 3D-модель­деу және 3D-басып шыға­ру негіз­дері бой­ын­ша оқы­ту жүр­гізіледі. Қабиба Мыр­за­қанқы­зы­ның тағы бір біре­гей эко­ло­ги­я­лық жоба­сы «Борис Щер­ба­ко­втың Жасыл үйі» деп ата­ла­ды. Жасөс­пірім­дер мен жастар­дың тех­ни­ка­лық ғылым­дарға және қаза­қстан­дық ғарыш тақы­ры­бы­на қызы­ғу­шы­лы­ғын дамы­ту жай­ын­дағы Қ.М.Ақжігітованың иде­я­сы «Ғары­шқа жол кіта­п­ха­на­да баста­ла­ды» жоба­сын­да көрініс тапты.

Қабиба Мыр­за­қанқы­зы – әр қыз­мет­кері­нен ақпа­рат­тар тасқы­нын­да оқыр­ман­ның ізде­генін «шөп іші­нен ине ізде­ген­дей» іздеп, нақты, дәл, көңілі­нен шыға­тын­дай­ын тауып, «соқы­рға таяқ ұстатқан­дай» орын­дай­тын ақпа­рат ізде­удің қас шеберін жаса­уға тыры­са­тын бас­шы. Кез кел­ген оқыр­ман ізде­ген сұрағы­на тұщым­ды жау­ап алып, кіта­п­ха­на­дан риза болып шығу­ды басты мақ­сат етіп қой­ды. Хабиба Мыр­за­қанқы­зы Талғат Ешенұлы­ның сөзі­мен айт­сақ: «Жер­де­гі жүре­гі бар жалғыз үйге, яғни кіта­п­ха­наға кел­ген әр оқыр­ман сұрақ бел­гісі­мен кіріп, леп бел­гісі­мен шығуын» қам­та­ма­сыз етті. Кіта­п­ха­на­шы­ның көзі қарақты оқыр­ман үшін әр орын­даған аны­қта­ма­сы табыс пен сәт­тілік­тің тарихы­на айна­луын қадаға­ла­ды. Мыса­лы, оқу­шы­лар ғылы­ми жоба қорғау үшін, пән­дік олим­пи­а­да­ларға дай­ын­да­лу үшін кіта­п­ха­наға келеді, оқи­ды, дай­ын­да­ла­ды. Ертең сол оқу­шы жеңім­паз ата­на­ды, Халы­қа­ра­лық сай­ы­старға, олим­пи­а­да­ларға жол­да­ма ала­ды. Соның нәти­же­сін­де елі­міздің және әлем­дік жоға­ры дәре­желі оқу орын­да­ры­ның грант­та­рын ұтып ала­ды. Сту­дент­тер, маги­стр­лар, док­то­рант­тар кур­стан кур­сқа көшу үшін, өздерінің білім дең­гей­ін көте­ру үшін, ғылы­ми дәре­же­лерін қорғау үшін кіта­п­ха­наға бет бұра­ды. Мың­даған кітап­тар­ды ақта­ра­ды. Ал маман­дар білік­тілік дең­гей­ін арт­ты­ра­тын атте­ста­ци­я­ла­ры­на дай­ын­да­лу үшін кіта­п­ха­на табал­ды­ры­ғын аттай­ды. Өзі еңбек етіп жүр­ген сала­сы бой­ын­ша мәлі­мет­тер мен ақпа­рат­тарға қаны­ғып, дәре­же­сін көте­реді. Бар­лық оқыр­ман­ның білі­мі, дәре­же­сі, сана­ты артқан сай­ын ол адам­ның табысы көбей­еді. Ал табысы көбей­ген жан­ның өмірі жақ­са­ра­ды. Кәсі­би ұста­зым­ның «Кіта­п­ха­на­шы маман­ды­ғы – адам­дар­дың өмірін жақ­сар­ту­шы, табыст­а­рын арт­ты­ру­шы маман­дық» деген сөзі – менің  кіта­п­ха­на­шы ретін­де­гі маман­ды­ғым­ның бағ­дар­ша­мы. Бүгін­де ҚР Ұлт­тық ака­де­ми­я­лық кіта­п­ха­на­сын­да Қаза­қстан­дық Ұлт­тық элек­трон­ды кіта­п­ха­на­сы­на жетек­шілік ететін маған ұста­зым­ның өне­гесі, үлгісі, тәжіри­бесі әрқа­шан шам­шы­рақ­ша жарқы­рай­ды. Ұста­зы­мы­зға бар­лық шәкірт­терінің аты­нан елі­міздің адал еңбек­пен адал табысын тауып оты­рған адал аза­мат­та­ры ретін­де, адам­дар­дың өмірін жақ­сар­тып, табысын арт­ты­руға сеп­ті­гін тигі­зетін маман иелері ретін­де кісілік кішілік­пен алғы­сым­ды айтып, сон­дай-ақ, биы­лғы мерей­той­ы­мен құт­ты­қтап, ден­са­улық, сәт­тілік тілейміз.

Жанар Сабе­шқы­зы, кітапханашы,

Қаза­қстан Рес­пуб­ли­ка­сы мәде­ни­ет сала­сы­ның үздігі