- Экс-президент Нұрсұлтан Назарбаевтың Ұлыбританиядағы 8 миллиард доллар активі бар бизнес компаниясын қазір кім басқарады? Өткен аптада Батыс басылымдары осындай сұраққа жауап іздеген еді.
Британдық Telegraph басылымы «Қазақстанның бұрынғы диктаторы» Нұрсұлтан Назарбаев Ұлыбританияда тіркелген компания арқылы миллиардтаған доллар активі бар бизнес-империяны басқарғанын жазады. Журналистік зерттеулер бюросымен бірігіп жасаған зерттеу Назарбаевқа қатысы бар қорлар Лондондағы Jusan Technologies компаниясы арқылы 7,8 миллиард долларға тең активтерді басқарғанын анықтады. Басылымның мәліметінше, «бизнес империя былтыр қайта құрылымданып, енді АҚШ-тан басқарылады».
Ұлыбританиядағы компанияларды тіркейтін палатағаJusan Technologies жіберген есепке қарағанда, 2020 жылы компанияның небәрі бір қызметкері болған. Бірақ бұл компания сауда үйлері, қаржы қызметі, телекомуникация мен макарон өндіретін фабрикаға дейін тарамдалып кеткен үлкен халықаралық бизнесті қамтыған.
Бұған дейін жемқорлық пен ұйымдасқан қылмысты зерттеу орталығы (OCCRP), қазақстандық Vlast.kz пен қырғызстандық Kloop.kg Назарбаев қорына тиесілі активтерде 7,8 миллиард доллар барын анықтаған.
Telegraph Владимир Путиннің жақын одақтасы саналатын Назарбаевтың Ұлыбританиядағы компания арқылы активтерді басқарғаны Британ үкіметінің шығу төркіні белгісіз ақшамен күресеміз деген уәдесіне назарды қайта бұрады деп есептейді.
Еске салсақ, лейбористер партиясының депутаты Маргарет Ходж Британ парламентінің 3 ақпан күнгі отырысында Назарбаев активтерді құпия басқару үшін Jusan Technologies компаниясы арқылы қайырымдылық қорларына иелік еткенін мәлімдеген. Ходж осылайша Қазақстандағы жемқорлықтың өршуіне Ұлыбритания да үлес қосып, жемқор элитаның заңсыз ақшасын сол елде сақтап, жұмсап отырғанына көзжұмбайлықпен қарап келгенін айтқан. Ол жиынға келген Ұлыбритания Сыртқы істер министрлігінің өкілінен Назарбаев пен оның туыстарына және олигархтарға санкция салуды сұраған.
Назарбаевтың қорлары Jusan Technologies-ті Қазақстанда тіркелген Pioneer Capital компаниясы арқылы басқарған. Ал Pioneer Capital-ға Назарбаев басқарған үш қор иелік еткен.
Назарбаев қорының заңды өкілі, АҚШ-тағы Boies Schiller Flexner заңгерлік компаниясы Jusan-ға меншік ету құқығы АҚШ-тағы коммерциялық емес ұйымға қайырымдылық көмек ретінде 2021 жылдың соңына дейін өткенін мәлімдеді. Нәтижеде Jusan-ның қазіргі иесі Jysan Holdings компаниясы, ал оған өз кезегінде NU Generation қоры коммерциялық емес тобы иелік етеді.
Басылым Назарбаев билігі тұсында, 2013–2016 жылдар аралығында білім және ғылым министрі қызметін атқарған Аслан Сәрінжіпов NU Generation қорының президенті екеніне назар аударады.
Boies Schiller заңгерлік компаниясы жаңа меншік иесіне қатысы бар адамдар мен ұйымдардың Назарбаевпен ешқандай байланысы жоқ екенін, компания Назарбаев университеті мен білім беру саласындағы басқа жобаларды қаржыландыратынын жеткізген. Jusan-ның былтыр қазандағы есебіне қарағанда, оның жалпы активтері 7,8 миллиард долларға тең. Бұл активтер Қазақстандағы банк, телекоммуникация мен басқа да бизнеске тиесілі.
Azattyq.org
