Қазір әлемнің көптеген елдері Екінші дүниежүзілік соғысқа деген ұлттық көзқарасын қайта қарауда. Бұл процесс бүгін басталған жоқ, КСРО құлағалы жалғасып келе жатқан үрдіс. Жасырын емес, Екінші дүниежүзілік соғыс Кеңестік Ресейдің ең мықты идеологиялық құралдарының бірі және бірегейі болған. Дәл сол КСРО-ның қамытынан құтылған елдер ең бірінші болып Екінші дүниежүзілік соғысқа қайта баға бере бастады.
БАҚ беттерінде әлсін-әлсін көтерілгенімен, бұл мәселе қазақ қоғамы ішінде шындап талқыланған емес. Бірақ дәл қазір соның уақыты келген сияқты. Күн санап өршіп бара жатқан Ресейдің ақпараттық ықпалы бүгін Екінші дүниежүзілік соғысты өзінің идеологиялық құралы ретінде пайдалануды қайтадан күшейтіп келеді. Аталған соғыс аясында көрші елде жүздеген фильмдер түсіріліп, іс жүзінде бұл соғысқа қайта баға берілді. Нәтижесінде Екінші дүниежүзілік соғыстың басты қаһарманына орыс халқы айналды. Егер КСРО заманында Ұлы Отан соғысы ұлттар достығын нығайтушы күш болса, қазір Ресейде орыс ұлтын ұлықтайтын құралға айналды. Себебі түсірілген фильмдердің 99%-нда тек орыс ұлтының өкілі түсіріліп, соның ғана ерлігі дәріптеледі.
Әрине, бұл Ресейдің ішкі саясаты және біздің оған қатысымыз жоқ. Бірақ егер қатысымыз жоқ болса, неге біз Екінші дүниежүзілік соғысқа Ресеймен үндес баға беру керекпіз?! Тіпті әйгілі 28-панфиловшылардың ерлігін жоққа шығаруға тырысып баққан көршінің көзқарасы неге бізге ортақ.
Қазір Тәуелсіз Қазақстан Екінші дүниежүзілік соғысты идеологиялық құрал ретінде жастар тәрбиесінде пайдаланбайды. Бірақ әрбір жылдың 9 мамыр күні біздің елдің басшысы Мәскеудің парадына қатысуға міндетті секілді. Бұл да болса Ресейдің империялық саясатының бір көрінісі.
Тарихқа үңілсек, Бірінші дүниежүзілік соғысқа қалың қазақ Ресей жағында қатыспаймыз деп көтеріліске шыққан екен. Салдарынан қазақ 100 мыңдап қырылды. Кейін КСРО құрамында болып, 1917–1921 жылғы қырғында 1,5 млн, 1928–1933 жылғы ашаршылықта мөлшермен 40%–60%, 1937–38 жылғы зобалаңда 100 мыңға жуық халқынан айырылған қазақ содан кейінгі Екінші дүниежүзілік соғысқа «отан қорғаймын» деп, өлең айтып қатысты деген өтірік болар.
Жан басына шаққанда, Екінші дүниежүзілік соғыста ең көп қырғынға ұшырағандардың қатарындағы болған қазақ халқы, әрине, бұл соғысты ешқашан ұмытпайды. Мыңдаған қазақ батырлары көрсеткен ерен ерлік ешқашан ұмытылмайды және қазақтың жүрегінде мәңгіге қалмақ. Кешегі Бәуке батыр, Талғат батыр, Алия мен Мәншүк апаларымыздың қазақ деп соққан жүрегі, еткен еңбектері қазақ арасында мың жылдан кейін де дәріптелуі тиіс. Бірақ ол Ресейдің саясатымен емес, қазақтың жеке ұлттық көзқарас пен мүддесі турасында.
Тәуелсіз Қазақстан әлемдік саясаттың тең құқылы қатысушы ретінде Екінші дүниежүзілік соғысқа өзіндік баға беріп, ұлттық мүдде тұрғысынан оның тарихын қайта қарайтын уақыт келді. Ресеймен тіпті алыстан сыйласудың өзі қауіпті болып тұрған заманда, онымен үндес идеологиялық көзқарас ұстану енді қазақтың мүддесіне қайшы.
«Болашақ» Республикалық жастар қозғалысының баспасөз қызметі